Türk Sinemasının Efsane Jönü Tarık Akan'ın Unutulmaz Filmleri

bana kalbin kadar temiz bu sayfayi ayirdigin için …diye baslayan satirlarin yaninda çakmak çakmak isiyan bir çift yesil gözün sahibi yakisikli erkekti tarik akan. sene 1976 imis. kolejden yeni mezun teyzem ani defterinin ilk sayfasina tarik akan’in kartpostalini yapistirmis, en yakin arkadasi da bu sözlerle baslamis yazisina. bir de resminin üzerine bir siir düsüvermis gözlere dair. yil 76, tarik akan sinemaya baslayali 5 yil olmus.

bir adet artist kartpostali ve bana hatirlattiklari , bu bahar gününde; tarik akan seven herkesi birazdan uzun bir sinema yolculuguna çikaracak. kafam gayet iyi o yüzden cicigini çikarana kadar yazmaya kararliyim.

13 aralik 1949 istanbul dogumlu tarik üregül. anne adi yasar, baba adi yasar. 1971 yili ses dergisi sinema birincisi. tipinin müsaitliginden olsa gerek romantik delikanli rolleriyle adim atmis sinemaya.

kendisi sevmese de hayranlarinin çogu , o begenmedigi filmlerle sevdi onu. filmlerinde bir türkan’a ^* , bir filiz’e ^*, bir gülsen’e ^* , bir müjde’ye ^* , bir necla’ya ^* , bir hülya’ya ^* asik olurdu. bütün genç kizlar da ona. iste onlardan bir demet:

vefasiz ( 71 ) ^* : ilk filmi. silik, karakteri oturmamis kamyon soförü halil rolünde. nisanlisi aynur’u ^* ayni mahalledeki zengin kizi zeynep ^*için terk eden halil. sinir bozucu bir filmidir.

melek mi seytan mi ( 71 ) ^*: büyük asklar nefretle baslar sözünden esinlenmis bir film. nesrin ^* öyle arsizdir ki sedat ^* onu ahirda direge baglamak durumunda kalir. nesrin orda da rahat durmaz ve okkali sekilde “ essogluesek” der. bizimki daha da sinirlenir.

beyoglu güzeli ( 71 ) ^* : bir kumpanya yildizi olan alev’e ^* asik olan delikanli rolündedir. ikisi de birbirini deli gibi severler ama mutlu olmaya haklari yoktur, ayri dünyalarin insanlaridir o bakimdan .

sev kardesim ( 72 ) ^* : bir fabrikada çalisan esas kizimiz ^* arkadaslariyla iddialasir ben bu delikanliyi tavlarim diye. delikanli da patronun oglu. tavlama metotlarindan biri de otobüste giderken mantosunun dügmelerini onun ceketinin iliklerine iliklemek. (ahahah uzun bir süre bu metodu uygulayabilecegim bir ask hayaliyle yasamistim !!)

tatli dillim ( 72 ) ^* : önce emine’ye ^* sonra da mine’ye ^* asik olan akli bir karis havada basketbolcu rolünde. ( aslinda tibbiyede okuyor bu aylak yaa ). haddini bildiren baba rolünde de rahmetli hulusi kentmen oynuyor.

üç sevgili ( 72 ) ^* : bir degil, üç sevgilisi olan zibidi rolünde. ona karsi güç birligi yapan hatunlar da meral zeren, suna keskin ve fatma belgen.

umut dünyasi ( 73 ) ^* : disariya göçün had safhada oldugu yillarda çekilmis toplumsal içerikli bir dram. ahmet ^* avustralya’ya gitmek için para biriktiren bir matbaa isçisidir. kimsesi yoktur. bir gece yine kimsesiz zeynep’in ^* hayatina girmesiyle tüm planlari alt üst olur. filmin nur yüzlü, yardimsever hacer teyze karakterinde sükriye atav oynuyor.

canim kardesim ( 73 )^* : gelmis geçmis en iyi türk filmlerinden birisi olan bu filmin kadrosunda komedi oyunculari oynuyor. o yillarda insanlarin nafakalarini çikarmak için ne gibi yöntemlere ^* basvurduklarini, yoksullugun ne menem bir dert oldugunu, her mahallede ancak bir televizyon bulundugunu, bir ailede anne yoksa çocuklarin nasil perisanlik çektigini ve… kardes sevgisini tüyleri diken ede ede anlatan bir klasik. sayet tarik akan’in “ biyiksiz çevirdigim hiçbir filmi filmden saymiyorum” sözü dogruysa ona buradan diyorum ki seni kiniyorum ve sana laflar hazirladim ! ^*

oh olsun ( 73 )^*: tanidik bir konu, tanidik üç erkek kardes ^{* * *} , tanidik bir baba ^*, bildik bir fabrika vee sevgili ustabasinin ^* fabrikada çalisan güzel kizi ^* . çatida dogum yapmak zorunda kalan esas kizimiza üç kardesin yani sira bacaci kiligina giren doktor ^* ile otoriter babanin karsilasmasi oldukça eglenceli.

mahçup delikanli ( 74 ) ^*: bir erkek, daha önce ablasiyla yattigi bir kizla evlenebilir mi ? onu sevmeye hakki olur mu olmaz mi ? abla rolünde nazan adali, sevdicegi rolünde gülsen bubikoglu.

simdi burada biraz araya gireyim de önemli bir bilgi vereyim. tarik akan bu filmlerin nerdeyse tamaminda cüneyt türel tarafindan seslendirilmistir ayrica sanilanin aksine filmlerde sadece ferit olmamistir. tamam çogunlukla ferit olmustur. ama bakin ahmet, mehmet, sedat, kerem, kemal, cemal, nurettin, nazmi, sehmuz, ömer, orhan, aydin da olmustur.

bosver arkadas ( 74 ) ^* : bu filme nasil bir tanim getirsemmm, psikodramatik desem. uyar evet. güzel bir ilhan irem sarkisi esliginde, yüzünde sarlayan bir tokatla hatirladigim selma güneri rol arkadasi oluyor.

mavi boncuk ( 74 )^* : bu kadar yürekten çagirma beni bir gece ansizin gelebilirim… bu sarki tinlamaya basladi mi kulaginizda ? haliya sardiklari emel sayin’i istanbul sokaklarinda bu sarki esliginde tasiyorlardi. yakisikli ismiyle boy gösterdigi bu filmde rol arkadaslari münir özkul, kemal sunal, halit akçatepe, metin akpinar, zeki alasya ve adile nasit.

hababam sinifi serileri ^*: sinifin en yakisikli çocugu damat ferit rolünde. burada onun bir elini burnuna götürme hareketi var ki…. aman aman… hani inek saban’in ^* posta kutusuna attigi mektubu kutudan çikarmadan az önce yaptigi hareket ! ( nelere takiliyor bazi aylak insanlar degil mi ? )

ah nerede ( 75 ) ^* : " üç sevgili " filminin bir degisik versiyonu bu. ayni anda üç kizi idare eden ferit, en sonunda kalbinin esas sahibi zehra ^* ile karsilasiyor.

delisin ( 75 ) ^* : kalin çerçeveli gözlüklerin hiç yakismadigini teyit edebilecegimiz , yine bir alev ^* ve ferit ^* filmi.

ates böcegi ( 75 ) ^* : hamisine piy piy kayilan genç rolünde !

bizim aile ( 75 ) ^* : inanmayacaksiniz ama evet yine bir alev ve ferit vakasi. bu sefer ki alev, sözlükte de çok hastasi olan itir esen . “ ben bu adama ^* baba demem “ diye annesine ^* posta koyuyor ama ondan harçlik almaktan da geri durmuyor.

öyle olsun ( 76 )^* : magazin muhabiri kepçe rolünde çok basarili.

ask dedigin laf degildir ( 76 )^* : plajda çalisan bir delikanli, onunla gönül eglendiren güzel bir kadin ^* ve ona platonik sekilde asik olan sakat bir genç kiz ^* .

bu noktada duralim biraz. tarik akan’in bundan sonraki filmotografisine bakildiginda birbirine benzer hikayelerden yavas yavas siyrilmaya basladigini görebiliriz. artik karsimiza biyikli haliyle çiktigi filmler dönemi basliyor.

baraj ( 77 ) ^* : iste simdi simdi tarik akan yaptigi isi sevmeye basliyor. santiyede çalisan yakisikli orhan rolünde. nazim usta ^* mektup arkadasi oldugu aysel’e ^* kendisi yerine orhan’in fotografini yollayinca isler karisiyor. aysel aslinda içinde bulundugu hayattan kurtulmak isteyen bir fahisedir. filmin bana göre vurucu iki sahnesi vardir. birincisi orhan’in gönlünü eglendirdikten sonra aysel’e “ sen de kim oluyorsun ki sermaye aysel ! “ dedigi sahne . ikincisi ise aysel’in orhan’a tüfegi dogrulttugu sahne. harbi güzel bir filmdir.

sevgili dayim ( 77 ) ^* , bizim kiz ( 77 ) ^* , seninle son defa ( 78 ) ^* , babanin evlatlari ( 77 ) ^* ve lekeli melek ( 78 ) ^* gibi filmlerin yani sira artik kendi sesini kullandigi toplumsal içerikli filmlerde rol almaya baslar. 

hayatinda artik ertem egilmez yoktur ( ki ertem egilmez’in “seni bitiririm” dedigi iddiasi vardir ). yilmaz abisi ^* vardir artik. kendi hayat felsefesi olan, durusu oturmus biridir artik. bu dönem filmlerinden bazilari:

maden ( 78 ) ^* : bir kere her seyden önce kendisini tebrik ediyorum; star benim, esas adam benim gibi bir zirvaya ve türk sinemasinin bir diger stari cüneyt arkin’la komplekse girmeden ayni filmde oynadigi için. sinema yaptiginin bilincindedir artik. maden isçilerinin ne kadar zor ve can güvenligi tam saglanmamis kosullarda çalistigini anlatan güzel bir filmidir.

sürü ( 78 ) ^* , kanal ( 78 ) ^* , demiryol ( 79 ) ^* diger nitelikli filmlerinden bazisidir.

adak ( 80 ) ^* :konusunu yasanmis bir olaydan alan çok çarpici bir filmdir.haksiz yere hapse düsen müslim, hapisten kurtuldugu takdirde küçük oglunu allaha kurban edecegine yemin eder.

delikan ( 81 ) ^* : sahsen benim tarik akan’in izledigim en terbiyesiz filmi ! ^* sefer ^* zekiye’ye ^* asiktir. ama zekiye çok nazlanmaktadir ona. bir gün sefer artik dayanamaz ve zekiye’yi kaçirip ona tecavüz eder. filmin bundan gerisinde isler öyle tuhaf bir hal alir ki; kamil sönmez’in güzel sesi esliginde sefer’in aci sonunu izleriz.

herhangi bir kadin ( 81 ) ^* : oyuncu olarak çok iyi bir is çikardigi filmlerdendir bu. amele cemal ^* , kendi haline bakmadan aslinda bir fabrikatörün ^* kizi olan yildiz’i ^* sevmeye cesaret eder. saçlarini limonla islatip sekil verdigi, yildiz’in yoluna çikmak için tabanlari yagladigi halde sokak basina geldiginde tesadüfen ordaymis gibisinden takindigi tavir müthis.

yol ( 82 ) ^** , kaçak ( 82 ) ^* , derman ( 83 ) ^* bu sürecin bir devami.

çocuklar çiçektir ( 83 ) ^*: sakat ayagiyla bir sürü çocugu tek tek nehrin bir kiyisindan öteki kiyisina geçirdigi sahneler çok güzel.

iste bu arada tarik akan’in sinemaciliginda bir seyler oluyor. gözaltina alinip hapiste geçirdigi kisa bir sürenin etkisinden mi bilemiyorum ama aslinda oynamaz dedigimiz birkaç filmde de rol aliyor. bunlar beyaz ölüm ( 83 ) ^* , kayip kizlar ( 84 ) ^* , yosma ( 84 ) ^* , tele kizlar ( 85 ) ^*

sonra silkelenip kendine geliyor. devam edelim…

pehlivan ( 84 )^* , bir avuç cennet ( 85 ) ^*, kan ( 85 ) ,^* , ses ( 86 ) ^* , çark ( 87 ) ^* , karartma geceleri ( 90 ) ^* ( gerçek bir olaydan alinmis hikayesi vardir) , bir küçük bulut ( 90 ) ^*

berdel ( 90 ) ^* : oglu olursa adini mehmet koyacakmis, en yakin arkadasinin adini. karisi ^* verememistir ona bir ogul hep kizi olmustur. o da bir kuma ^* almaya karar verir. yeterli baslik parasi olmadigi için de 15 yasindaki büyük kizini ^*berdel edecektir.

tarik akan, bugün sadece sevdigi, inandigi filmlerde oynamaktadir. buna koçum benim gibi diziler de dahildir. vizontele tuuba, eylül firtinasi buna verecegim örnekler.

tarik akan’la ilgili okudugumu hatirladigim iki magazin haberi var. birincisi kadir inanir’la aralarindaki sürtüsmeye dair digeri de ikiz çocuk babasi olduguna dair. yani bu kadar disindadir bu adam magazinin. yaptigi islerle, tas okulu ile, yilmaz abisiyle anilmak ister.

yillar önce kendisini bakirköy’de öyle kendi halinde yürürken görmüstüm de hayal kirikligina ugramistim. bir zamanlar tüm genç kizlarin yüregini hoplatan bu adam , alelade birisiydi. üstelik omuzlarini düsürerek yürüyordu. her zaman dedigim gibi… onlari filmleriyle seviyoruz, ordaki rolleriyle hatirlamak istiyoruz. gerisi bizi hiiiç ilgilendirmiyor.buradan kendisine sevgilerimi saygilarimi yolluyorum.

Huzur içinde uyu güzel insan!