Türk Havacılık Tarihinin Kıymetini Çok Geç Anladığımız Gizli Kahramanı: Vecihi Hürkuş
Neler yaptı?
tayyareci vecihi olarak da bilinir. 1889 doğumlu. 1913 yılında yeşilköy (o zaman ayastefanos) tayyare mektebinde öğrenim gördü.
tayyare zabiti diplomasıyla mezun oldu.
birinci dünya savaşı ve milli mücadele yıllarında savaş pilotu olarak görev yaptı.
1917 yılında uçağı düştü, esir oldu, 3 ay sonra rusların elinden kaçtı.
vecihi k-vi isimli uçağı üretti (motor dışında tüm tasarımı ona ait).
1925 baştayyareci unvanı aldı. yurtiçinde ve dışında pek çok uçak projesinde çalıştı.
uçaklar üretti ve modifiye etti. pilot yetiştirdi. kanatlılar isimli dergi çıkardı.
1917'de, kafkas cephesinde, ilk türk hava zaferi onun sayesinde kazanılmıştır.
1918 yılında, ruslardan ele geçirilen nieuport uçağının bozulan pervanesinin yenisini yaparak bir ilki gerçekleştirmiştir.
kurtuluş savaşı sırasında, uçakların kanatlarının onarımı için gerekli olan jelatin ve emait imalatını o başarmıştır.
izmir'e ilk giren ve hava meydanını işgalden kurtaran pilotumuzdur.
kurtuluş savaşı'nın ilk ve son uçuşunu yapan da odur.
kurtuluş savaşı'nda, tbmm takdirnamesini 3 defa kazanmıştır.
1924 yılında, izmir'de ilk türk uçağını yapmıştır.
1930 yılında, istanbul'da, tarihimizdeki ilk sivil uçağı yapmıştır.
1934 yılında, ilk kadın pilotumuz olan bedriye gökmen bacıyı yetiştirir.
Neler yapmak istedi ve olmadı?
1925 senesinde yaptığı vecihi k vi için vesika istediğinde, sertifika için bir teknik heyet kurulur, fakat uçağı uçurup deneyecek kimse olmadığı için sertifikayı alamaz ve izinsiz uçar. tabi bunun üzerine cezayı yiyince hava kuvvetlerinden istifa eder. uçağına da el konur.
1930 yılında kadıköy'de bir keresteci kiralar ve ikinci uçağı vecihi k xiv'ü yapar. bununla ankara'da ismet paşa'nın huzurunda bir gösteri yapar. buna rağmen uçağı onaylatacak kimse olmadığından buna da müsaade çıkmaz. uçağını uçurabilmek için ta çekoslovakyalardan belge almak zorunda kalır. uçağı bir süre postacılıkta kullanıldıktan sonra uçuştan men edilir.
1933'de 2 tane vecihi k xv ve vecihi k xvi isimli uçakları yapar ve vecihi sivil tayyare okulu öğrencileriyle çalışmalar yapar. bu okul da parasızlıktan ve verilen diplomaların denkliği olmadığından kapanır.
1937'de almanya'da uçak mühendisliği diploması alır. okul 2 senelik olduğu için türkiye'de diploması kabul görmez.
1947'de kanatlılar birliği diye bir dergi çıkarır. onun sonu da diğerleri gibi engellemeyle bitecektir. 1954'te hürkuş havayolları'nı kurar. türk hava yolları'nın kullanmadığı 8 tane uçağı borç harç edinir. thy'nın sefer koymadığı yerlere seferler düzenler. bazen gazete taşır. sabotajlar yapılır, yine önü kesilmek istenir. nihayetinde elinde bir uçak kalır. onu da mta için maden aramalarında kullanır.
hayatının sonlarında bu uçakların borçları ve faizleri altında iyice ezilir ve 1. dünya savaşı'nda gösterdiği kahramanlıklar dolayısıyla bağlanan maaşına da haciz konur.
1969'da da gata'da sefalet içinde ölür..
vecihi hürkuş, bütün isteği, azimine ve memlekete yaptığı hizmetlere rağmen hayatı boyunca engellenmeye çalışılmış, türkiye büyük bir zeka ve kabiliyetten yoksun bırakılmıştır.
kısacası vecihi hürkuş, memleketimizin belki de en az bilinen ama en büyük ayıplarından birisi olarak tarihteki kayıtlarda yerini almıştır.
