Telefonlardaki Büyük Tehlike: Silinen Resimlerin Başkaları Tarafından Ele Geçirilmesi
teknoloji aşırı hızlı ilerledikçe öğrenme hızına yetişemeyen genel kullanıcı kitlesi için en büyük tuzaklardan biri akıllı telefonlardır.
özellikle teknolojik her şeyi dibine kadar araştıran hardcore kullanıcı kitlesi (büyük çoğunluğu erkektir) haricinde, çok sayıda, kullandığı teknolojik aletle alakalı ciddi bir bilgisi olmayan kullanıcı mevcut.
büyük çoğunluğunu genç kız/kadınların (cinsiyetçilik yapmıyorum, rakamlar öyle ben ne yapayım) oluşturduğu bu kitle bazı kritik teknik bilgilere haiz olmadığı için ciddi derecede sıkıntı çıkarabilecek bazı yanlışlar yapıyorlar, anlatayım:
- her teknoloji meraklısının bildiği üzere bilgisayarınızdaki (hard disk'inizdeki), usb belleklerinizdeki, telefon hafızası ve hafıza kartı içindeki her hangi bir dosyayı, fotoğraf ve videoyu sildiğinizde dosya aslında silinmez.
sadece dosya başlığı silinir ve sisteme "üzerine yazılabilir" bilgisi gönderilerek öylece bırakılır.
- yani gönül rahatlığıyla sildim zannedip unuttuğunuz fotoğraf ve videolar art niyetli kişiler tarafından tekrar canlandırılabilir.
- bu durum özellikle mahrem/özel fotoğraf ve videolar söz konusu olduğunda ciddi sıkıntılar çıkartıp kişiyi (özellikle kadınları) zor durumda bırakacak sonuçlar doğurabilmektedir.
kişi kendi özel fotoğraf/videolarını türlü sebeplerle çekebilir. bunun seksüel bir sebebi olması da şart değildir, aldığı yeni bir kıyafeti/iç çamaşırını denerken fotoğraf çekebilir, vücudunu merak ediyor olabilir, veya partneriyle olan özel bir paylaşım olabilir. bu tarz sebeplerin doğru veya yanlışlığını sorgulamak kimseye düşmez.
buradaki püf nokta daha sonra bu dosyalar silinmek istendiğinde aslında kolay kolay silinemediğidir.
- bu durumun ne kadar vahim sonuçlar doğurabileceğini herkes biliyordur. bir kere kötü niyetli kişilerin eline geçen veya daha açık tabirle internete düşen dosyalar sonsuza kadar orada kalır, geri dönüşü olmaz.
- daha açık konuşmak gerekirse mesela partnerlerin arasında paylaştığı özel şeyler de tehlike altındadır.
***back up veya synç (senkronizasyon) denilen akıllı telefon özellikleri default olarak açık gelir, yani sizin dosyalarınız "next next" diyerek geçtiğiniz açıklamalarla internette depolanır. bu da telefonu silseniz de depolanmış verilerin server'larda durmasına yol açar.
- mesela bir kadının partnerine gönderdiği veya beraber oluşturduğu özel resim/videolar bir anda üçüncü şahısların ve daha vahimi internet kullanıcılarının eline düşebilir. burada akla gelen "partnerin art niyetli olup internete koyması" gibi bir düşünceyken (ki olabilir) gerçekte telefonunu satan partnerin telefonundaki silinmiş dosyaları canlandıran art niyetli kişiler olabilir.
- son dönemde uluslararası bu tarz çeşitli olaylar olmaktadır o yüzden dikkatli olunuz.
özet geç piç
* android kullanıcıları senkronizasyon özelliğini kapatın. menüden ayarları seçip hesaplar/senkronizasyon'a girin. hesap adınızı seçip bütün tikleri kaldırın.
* file shredder secure erase tarzı uygulamalardan kurun ve özel dosyalarınızı bu uygulamaları kullanarak silin. birkaç örnek uygulama:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.peterhohsy.securedelete
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.apparillos.android.androshredder
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.remo.remofileeraser
* telefonu sattığınızda art niyetli kişiler özellikle genç kızların/kadınların telefonlarını alıp dosya bulmaya çalışabiliyor. bu yüzden telefonu satarken yukarıdaki uygulamaların "wipe", "low level format" özelliklerini kullanarak telefonu tamamen sıfırlayın (normal şekilde telefonun kendi özelliklerinden formatlamak ise yaramaz), hatta bu işlemi birkaç kez tekrarlayın.
* her önünüze gelen uygulamayı bedava diye indirmeyin, çok sayıda "olta" uygulama mevcut, bunlar galerinize mesajlarınıza ulaşmak için izin istiyor ve bu izni acımadan kullanıyor. güvenilir olduğunu okumadığınız hiçbir uygulamayı indirmeyin.
* çok zorda kalmadıkça telefonla özel görüntüler çekmeyin bulundurmayın. eğer illa niyetlendiyseniz en azından fotoğraf ve video hafızası olarak hafıza kartını seçin, telefonu satarken bu hafıza kartını satmayın.
* iphone'da icloud sistemini kapatmak için; ayarlara girip icloud seçeneğini off yapın. kalıcı olarak kapatmak için sign off seçeneğini kullanın.
* iphone kullancıları telefonu bilgisayara bağlayıp itunes'u açın, ayarlara girip sol taraftan geneli seçin, ve reset'e tıklayın. çıkan menüde bütün içeriği ve ayarları sil'i seçip onaylayın (kod sorabilir).
* apple bu işlemin yettiğini iddia ettiği için file shredder tarzı uygulamaları kaldırıyor store'dan. artık apple'a ne kadar güvenirsiniz bilemem.
***** laptop/hafıza kartı/harici hard disk gibi ortamlarda özel dosyalarınız varsa bu cihazları satmadan önce ücretsiz yazılımlarla dosyaları tamamen sildiğinizden emin olun. örnek birkaç ücretsiz yazılım;
http://sourceforge.net/projects/eraser/
* bu yukarıdaki işlemleri beceremiyor, yanlış yapmaktan korkuyor veya anlayamıyorsanız bir bilenden yardım isteyin.
* elinizde bütün gün oynadığınız telefonlar aslında çok tehlikeli ve düzgün kullanmasını bilmediğinizde baş belası aletlerdir, o yüzden "amaaaan boşver yine güzeliz" kafasına girmeyin ve bu uyarıları ciddiye alın.
ulan bu nasıl özet piç?
özellikle kadınların mutlaka ve mutlaka okuması ve önlem alması gereken bir konu, elinizden geldiğince çevrenize anlatın. çünkü en büyük emeli üçüncü dünya ülkesi olmak olan ve hayali geleceğe değil 500 sene öncesine gitmek olan kimi toplumlarda "mahrem" verilerin ortaya saçılması kadınların hayatını karartıp canına bile malolabiliyor.
daha genel güvenlik açıkları, yapılan yanlışlar ve bilgiler için;
(bkz: internet/@lemre)
(bkz: google/@lemre)
(bkz: sosyal medya/@lemre)
(bkz: teknoloji/@lemre)
