Taylor Swift'in Nasıl Bu Günlere Geldiğini Gösteren Enfes Bir Kariyer Özeti

taylor swift, hep aynı sorulara maruz kalıyor:

neden bu kadar satıyor? böyle basit şarkılar yaparken neden ödüller alıyor? grammy torpillisi mi bu kadın? neden hep gündemde? neden sürekli ayrılıkla ilgili ergence şarkılar yazıyor? neden rihanna, lady gaga ya da katy perry batarken bu batmıyor? birden popa soyunmaya mı karar verdi? country'yi neden terk etti? bu liste devam eder.

abd müzik listelerinin önemli iki listesi vardır. şarkı listesi billboard 100 ve albüm listesi billboard 200. billboard 100 hep gündemde olmasına rağmen billboard 200 üç kat daha önemli bir listedir çünkü albüm satmak şarkı satmaktan üç kat daha zordur. swift'in hikayesi de burada başlıyor. o bir "albüm şarkıcısı." abd'de akıllara durgunluk verecek şekilde albüm satıyor. örnek verirsek, rihanna ve katy perry bütün kariyerleri boyunca billboard 200 listesinde sadece üçer hafta zirvede kaldılar. swift ise 35 hafta.

bir albüm şarkıcısı, dinleyicilerinin gözünde bir single şarkıcısından çok daha fazla krediye sahiptir. her şeyden önce dinleyicisi onun albümüne güvenir. albüm şarkıcısı piyasaya sürülen şarkılarıyla değil, albümünün tamamıyla değerlendirilir. üstelik birkaç kötü şarkıyla batmaz. albüm şarkıcısını batırmak için en az iki üç kötü albüm gerekir. rihanna, fourfiveseconds'ı ve sonraki iki single'ı yayınladıktan sonra hemen eski tarzına geri döndü. katy perry, tarzını bubblegum poptan uzaklaştırdığı anda kariyeri yerlere yapıştı. bir albüm şarkıcısının, single şarkıcıları olan rihanna ve katy perry gibi bir numara şarkılara ihtiyaçları yoktur. olursa güzel olur ama elzem değildir. pastanın üstündeki süsler gibidir. zira onların derdi albüm satmaktır. swift, ilk üç albümünde hiç bir numara şarkı çıkaramadı, beyonce'nin en son 2008'de bir numara şarkısı vardı. adele, 25 albümünde hello'dan başka bir numara çıkaramadı ama üçü de albüm şarkıcıları olarak dimdik ayaktalar. "lady gaga ve katy perry battı, sıra swift'te" demek albüm ve single şarkıcısının farkını bilmemekten gelir.

swift, albümlerini belli prensipler çerçevesinde yapar. ilki, her albüm konsept albümdür, aynı ses etrafında şekillenir. diğeri ise bir albümü asla tekrar etmez. her albümün sound'u farklıdır. 1989 synthpop'tu, reputation elektropop olarak geliyor. bir diğer prensip, her albümü bir öncekinden "daha başarılı" olacak şekilde yapmaya çalışması. başka bir deyişle swift, albümleriyle hiçbir zaman zirveye oynamaz. amacı bir önceki albümünün önüne geçmektir. speak now, fearless'ın kıramadığı rekorları kırmıştı. red, speak now'dan daha büyük başarılar etti. 1989, red'in ulaşamadığı yerlere ulaştı. reputation'da da amaç 1989'dan daha başarılı olmak. swift, 2010 - 2012 yılları arasında lady gaga ve katy perry'nin yaptığı gibi zirveye çıkıp sonrasında serbest düşüşe geçmedi (bkz: katy perry ve lady gaga'nın bitmiş olması) ya da perry'nin yaptığı gibi kendini tekrarlamadı.

albümlerini iki taraflı yapar. bir tarafı radyo dostu, popüler şarkılardan oluşur, diğer tarafı ise ona adaylıklar ve ödüller getiren, albümü sattıran yetişkin şarkılarıyla doludur. doldurma, yani filler şarkı koymaz (şarkı yazarı olduğu için gereği de yok zaten). red albümünde insanlar we are never ever getting back together, i knew you were trouble ve 22'yu dinlediler ama albüme başarıyı getiren arka tarafta kalan state of grace, all too well, the last time, treacherous, sad beautiful tragic gibi şarkılardı. yine 1989'a grammy'de yılın albümünü shake it off ve bad blood değil, arkada kalan this love, clean, i know places, style ve all you had to do was stay kazandırdı. fearless albümü keza aynı şekilde. şarkı yazarı olmasının ona sağladığı avantaj, zekasıyla birleşince ortaya bu çift taraflı albümler çıkıyor. swift, listelerde "all too well" gibi bir ballad ile değil, "together" gibi bir bubblegum şarkıyla zirveye oturuyor. ödülleri de "troube" için değil, state of grace için alıyor. görünürde olan "trouble" şarkısı olduğu için insanların kafası karışıyor, "bu şarkının neresi ödül kazandı?" gibisinden. çift taraflı albüm yapması aynı zamanda bütün şarkılarının ergence olduğu gibi bir algı yaratıyor. büyük kitleleri yakalamaya yönelik, radyo dostu şarkılar single yapıldığından öyle görünüyor. adult contemporary türü şarkılar ise albümün geri kalanında.

bir albüm şarkıcısı olarak, albümlerin çıkış şarkılarını orta seviye şarkılardan seçer. bu, dinleyicisine verdiği bir mesajdır: "albümde bundan daha iyileri var, albümü satın alın."

popa geçişi "birden" olmadı. kendi adını taşıyan ilk albümünden bir şarkının pop versiyonu (teardrops on my guitar) pop radyolarına gönderilmişti. ikinci albümü fearless'ın %20'si poptu. love story ve you belong with me'nin pop versiyonları yine pop radyolara verilmişti. üçüncü albüm speak now'ın %40'ı poptu ve yine bazı şarkılar pop radyoya gönderildi. red'in ise %60'ı poptu ve swift bu sefer piyasaya doğrudan pop şarkıyla girdi, şarkının country versiyonunu country radyolara gönderdi. 1989 albümünün pop olacağını sağır sultan bile biliyordu. 1989'dan önce yayınladığı single sweeter than fiction'a bakan bir sonraki albümün nasıl geleceğini çok kolay anlar.

country müziği terk etmesinin iki nedeni var: misyonunu tamamlamış olması ve dünyaya açılmak istemesi. country, bir şarkıcının dünyaya açılmasına izin vermeyen bir türdür. bugüne kadar (100 yıllık tarihinde) gerçek anlamda dünyaya açılabilmiş isimler: shania twain, garth brooks, keith urban, dolly parton, john denver ve taylor swift. ilk önce bu müzik türünün nasıl işlediğini bilmek gerekir. country dediğin, abd'nin kalın kafalı bir kesimin elinde olan lokal müzik türüdür. kendi radyoları ve ödül törenleri vardır. son derece kapalı bir toplumdur. sürekli kendi içinde takılırlar. buradan sıyrılıp kendini tanıtmak çok zordur. zira en başarılı country şarkılar bile billboard 100 listesinde ilk 20'ye giremezler. başka bir deyişle en popüler country şarkı bile aslında popüler değildir. bugünün en popüler country şarkısı body like a back road'u kaç kişi biliyor? country müzik misafirlerle dolu bir evde bir odaya toplanmış çocuklar gibidir. kendi hallerinde takılırlar. bugün country müziğin en büyük isimlerinden keith urban'ın 26 yıllık kariyerinde bir tane şarkısı top 20'ye girebildi, o da 16. sırada kaldı.

swift'in bu kadar ses getirmesi de bu döngüyü kırmasıyla oldu. ilk albümüyle billboard 100 listesinde top 20'ye iki şarkı soktu. ikinci albümüyle beş şarkısı, üçüncü albümüyle yedi şarkısı ilk 20'ye girdi. bu country için olağanüstü bir durumdu. toplamda 24 country şarkısını top 20'ye çıkarmayı başararak tüm zamanlarda bunu yapabilen tek country şarkıcısı ünvanını aldı. burada bilinmesi gereken nokta iki dünya starı haline gelmiş country şarkıcıları garth brooks ve shania twain'in yapamadığı bir şeyi yapmış olması. swift, brooks ve twain'in 90'larda kalan birçok rekorunu kırmaya devam etti. 2010'da grammy'de yılın albümünü alınca, fearless tüm zamanların en çok ödül alan country albümü olarak tarihe geçti. ancak bu başarılar bile swift'in eleştirilmesine engel olmadı. her zaman "tam anlamıyla country yapmamakla" eleştirildi. red albümüyle eleştiriler durdurulamaz hale geldi. red, swift'in iki önemli country organizasyonu olan cma ve acm törenlerinden boş dönen tek albümüdür. 1989 albümünü yayınlamadan önce yaptığı bir röportajda "artık bu tür^* karışıklığına bir son vermem gerekiyor," diyerek, country müziğe veda etti.

1989 ile tamamen popa geçti ve country'nin onun dünyaya açılmasını engelleyen tüm zincirlerinden kurtuldu.

not

swift, abd'de toplam 102 milyon albüm ve şarkı sattı. abd'de albüm başarıları:

- taylor swift (2006): bb 200'da 5. sırada kaldı, abd satış oranı 5 milyon.

- fearless (2008): bir numaradan listeye girdi, 11 hafta bir numarada kaldı. ilk hafta 600 bin sattı. 2009'da abd'nin en fazla satan albümü.

- speak now (2010): ilk haftasında bir milyon satarak bir numaradan girdi. 6 hafta zirvede kaldı. bütün şarkılarını billboard 100 listesine sokmayı başaran ilk albüm olarak müzik tarihine geçti.

- red (2012): ilk haftasında 1.2 milyon satarak listeye bir numaradan girdi ve 7 hafta zirvede kaldı. bir country albüm için tüm zamanların en yüksek ilk hafta satışına sahip ve county listesine 13 şarkı ile girmeyi başaran ikinci albüm. çıkış şarkısı "together" on bir yıl sonra hem country hem de billboard 100 listesinde bir numara olan tek şarkı.

- 1989 (2014): listeye 1.3 milyon ilk hafta satışıyla bir numaradan girdi, 11 hafta zirvede kaldı ve 2015'in abd'de en çok satan albümü.