Şimdilerde Neden Eski Mucitler Gibi Erken Yaşta Keşif Yapan İnsanlar Görmüyoruz?
bilginin yükü ya da bilgi birikiminin yükü (burden of knowledge), özellikle bilimsel araştırma ve yenilikçilik bağlamında temel olarak bir alanda yeni bir şey üretebilmek için gereken ön bilgi miktarının zamanla artması anlamına gelir. yani modern bilim geliştikçe, araştırmacıların öğrenmesi gereken temel bilgi birikimi büyür, bu da yenilik yapma yaşını geciktirir, uzmanlaşmayı zorunlu kılar ve disiplinlerarası (interdisciplinary) işbirliğini artırır.
ekonomist benjamin felt jones tarafından önerilen kavram, ekonomide yenilikçilik üzerine yapılan çalışmalarda kullanılmıştır.
jones’a göre, bilim ilerledikçe araştırmacıların başlangıçta öğrenmesi gereken bilginin yükü artıyor. bu durum, yenilik yapma yaşının yükselmesine neden oluyor. 20. yüzyılda bilim insanları ortalama daha genç yaşta büyük keşif yaparken bugün çok daha geç yaşta keşif yapıyor. bu da leonardo da vinci gibi rönesans adamı (polymath ya da hezarfen) olarak nitelendirilen birçok alanda derin bilgi sahibi olup çığır açıcı yenilik yapabilen kişilerin yetişmesini zorlaştırıyor.
araştırmacılar dar bir alana daha fazla uzmanlaşıyor. ekip büyüklükleri zamanla artıyor, çünkü tek bir kişinin tüm bilgi yükünü taşıması zorlaşıyor.
bilginin yükü, modern bilim ve teknoloji üretiminin yapısını etkiler
1. yenilikçilik yaşını yükseltir: yeni bir şey icat etmek için daha fazla temel bilim öğrenmek gerekir doktora süreleri uzar, bilimsel olgunlaşma yaşı artar.
2. aşırı uzmanlaşmaya yol açar: araştırmacılar artık bir alanın yalnızca çok dar bir alt alanında derinleşebilir.
3. büyük ekip gereksinimi doğurur: bilginin yükü tek başına taşınamayınca yenilik ekip çalışmasıyla çıkıyor. bugün bilimsel makalelerde çok yazarlı ve disiplinlerarası çalışmalara sıklıkla bunun için rastlanıyor.
4. bilimsel üretkenliği etkiler: bilginin yükü arttıkça yeni araştırma başlatma maliyeti yükselir, bu da üretkenlik üzerinde baskı oluşturabilir.
üstelik bilginin yükü dışında günümüz insanı uyaranlar ve dikkat dağıtıcılarla da baş etmek zorunda. (bkz: dikkat ekonomisi) (bkz: attention economy)
geçmişte bir bilim adamı keşif yapmak için daha az birikime sahip olsa bilse yeterli olabiliyordu. bugün aynı alanda çalışan bir araştırmacı, yenilik yapabilmek için kendisinden önce yapılanlara dair çok geniş alanda ve daha derin bir bilgiye sahip olmak zorunda.
teknolojinin etkisiyle bilgi daha hızlı artıyor, buna karşın eğitim süreleri de artıyor ve keşif yapma yaşı yükseliyor. internetin yaygınlaşması 1990'larda bu eğilimi tersine çevirebilmiş ve keşif sürelerini azaltmış.
zaman içinde yayın sayıları da hızla artmasına rağmen, yüksek etki ve yüksek yenilik getiren yayın sayısı aynı oranda artmamış. bu da araştırma ve yayın kalitesinin zaman içinde düştüğünü gösteriyor olabilir.
son zamanlarda yaşanan yapay zekadaki devrim internetin 1990'larda yaşattığı gibi yüksek değer yaratacak yenilikler yolunda önümüzdeki bilginin yükü darboğazının aşılması için bir umut olabilir. artık daniel kahneman'ın yazdığı gibi hızlı ve sezgisel düşünen sistem 1 ile yavaş ama mantıksal düşünen sistem 2 olarak nitelendirilen düşünce sistemleri dışında internetteki bilgi birikimi ve yapay zekanın düşünme gücüne entegre sibernetik canlılar olduğumuz gerçeğini kabul etme, benimseme ve bunu gelecek için önemli değerlere dönüştürmeye odaklanma zamanımız geldi.
kaynak:
https://www.globalisler.com/…cad-cini-nasl-sampiyon
jones, b. f., the burden of knowledge and the ‘death of the renaissance man’: is innovation getting harder?, review of economic studies, 76(1), 283–317 (2009)
park, m., leahey, e. & funk, r.j. papers and patents are becoming less disruptive over time. nature 613, 138–144 (2023)
Neden Artık Gökyüzünde Pek Zeplin Görmüyoruz?
