Schrödinger'in Kedisi'nin İntihar Eden Versiyonu: Kuantum İntiharı
çok çeşitli versiyonları olan ve aslında daha öncesinde de defalarca "düşünülen" bu deneyi kaleme alan ilk kişi, amerikalı kozmolog max tegmark.
versiyonlardan biri üzerinden anlatmak, olayı genel olarak anlamak için yeterli.
bir ölçüm aleti var ve içerisinde, elinde silahı olan biri var. silahı da kafasına dayamış durumda. silah içerisinde bildiğimiz mermiler yerine atom altı parçacıklar var. bu parçacıkların süperpozisyon dediğimiz bir özellikleri bulunuyor. yani bunlar aynı anda "hem şu hem de zıttı olan bu" özelliğe sahip olabiliyor. aynı anda hem aşağı hem yukarı spinli olmak gibi. birisi "hangi spine sahipsin, karar ver." diyerek ölçmediği sürece, parçacıklar iki spine de aynı anda sahip olabiliyor.
ölçüm aleti saniye başına ölçüm alıyor. burada ölçülebilecek sadece 2 durum var:
a) birinci durum (mesela yukarı spin) ölçülürse silah ateş alacak. adam da doğal olarak ölecek.
b) ikinci durum (mesela aşağı spin) ölçülürse silah ateş almayacak. adam hayatta kalacak.
deney başlıyor. adam tetiği çekiyor ve parçacığın ölçümü yapılıyor. birinci durum ölçüldüğü için adam ölüyor. gayet sıradan bir ihtimal.
alet, saniye başına ölçüm aldığı için ikinci saniyede bir ölçüm daha alıyor. bu kez ikinci ihtimal gerçekleşiyor. silah ateş almıyor ve adam hayatta kalıyor. üçüncü saniyede yine ikinci ihtimal ölçülüyor ve adam yine hayatta kalıyor. tesadüf bu ya, 100 kere de ölçüm alınsa her seferinde ikinci ihtimal gerçekleşiyor ve adam hep hayatta kalıyor.
fakat nasıl? ilk ölçümde adam zaten ölmüştü. ikinci ölçümden etkilenmemesi ve sağ kalmaması gerekiyordu.
bu paradoksun çözümü, çoklu evren modelinde yatıyor. ikinci ölçümün alındığı anda zamanda bir dallanma oluşuyor, yani paralel bir evren yaratılıyor ve adam şu andaki evrende ölüyken, oluşan ikinci evrende sağ kalıyor. üçüncü ölçüm bir dallanma daha yaratıyor ve bu durum ölçüm alındıkça devam ediyor. böylece oluşan tüm farklı evrenlerde, farklı ölçüm sonuçları yaşanıyor. dolayısıyla deneye kuantum intiharı, sonucuna da kuantum ölümsüzlüğü adı veriliyor.
Çoklu Evrenlerin Birinde Mutlaka Yaşadığımızı Savunan Tez: Kuantum Ölümsüzlüğü
