Osmanlı'nın Tarihte İlk Kez Dış Borçlanmasına Sebep Olan Olay: Kırım Savaşı
ta 1850'lerde, abdülmecid zamanında gerçekleşir bu savaş. rusya, "artık osmanlı'yı safdışı etme vakti gelmiştir" mottosuyla önce ingiltere ve avusturya'yı yanına çekmeye çalışır. ancak, ingiltere'nin işine gelen, osmanlı'nın bütün ve zayıf olarak, yani olduğu gibi kalmasıdır. bu yüzden, teklifi reddeder.
müttefik aramaları sonuçsuz kalan rusya, daha savaş ilan etmeden eflak ve boğdan'ı işgal eder. sonra da "yeaa savaş şeysi olarak görmeyin bunu, tedbir bu, tedbir." der. acil olarak bir konferans toplanır viyana'da, sonuç alınamaz.
böyle başlar, 1853-1856 osmanlı-rus savaşı. daha doğrusu, osmanlı-ingiltere-fransa-avusturya-sardenya x rus-yunan savaşı. ilk savaşlar, balkanlarda ve kafkasya'da gerçekleşir. balkanlar ve kafkasya'da ruslar'ın işi iyi gitmektedir, bu yüzden rusya bir koz daha oynamak ister ve pan rumizm (o nasıl oluyorsa) politikasının tesiriyle balkanlarda yunan isyanları başlatır. uzayan savaştan sıkılan fransa derin bir eaaah çekerek gelibolu'ya asker çıkarıp yunanlıları susturur. akabinde "bu iş böyle olmayacak hacılar" der ingiltere. "gelin rusya'nın topraklarına yıkalım savaşı, böylece bitiriveririz hemen!"
"tamam lan!" diye onaylar tüm murahhaslar, yekten. yalnız, bir sorun vardır; osmanlı'da para yoktur. "hacı biz sana ısmarlarız, sonra sen bize ısmarlarsın" mantalitesiyle kandırırlar osmanlı devleti'ni. %80'lere varan faiz oranlarıyla deli divane borçlar verirler. abdülmecit fırsatları değerlendirir bittabi.
tarih 1854'ü gösterirken, kırım'a yekunu 140000 civarında tutan asker çıkarır müttefikler. savaşı hemen bitireceklerdir ya! ama, öyle değildir işte her şey. iki yıl sürer savaş. lev nikolayeviç tolstoy koca bir roman yazıp teslim eder yayıncısına bu ara: sivastopol. iki yıl süren savaşı anlatır.
bu arada, borç almaya devam eder mecit. deli divane borçlar birikir kitab-ı ekber'de. nişancının parmakları yorulur yazarken. (o zamana nişancı mı kalır lan? demeyin, kalır.) bu aralarda, tüm değerli tımar arazilerini çok parlak ve mükemmel görünen iltizam sistemiyle mültezimlere teslim etmiş olan osmanlı devleti, biriken borçların faizini bile ödeyemeyecek duruma gelecektir, çok değil, 15 sene içinde. haliyle, i. meşrutiyet'in ilanının hemen akabinde, o zamanın parasıyla 272 milyon altın lira'ya çıkmış olan borçları en azından yapılandırabilmek adına, duyun-u umumiye'yi kurdurur ii. abdülhamit. bu ilan, iflasını ilan etmiş osmanlı ekonomisini epey rahatlatır, bir gecede 102 milyon altın lira'ya düşer borçlar.
eh, özelleştirmenin dibine vurunca, kalmayacaktır para. zira, 1915'de, yün kazak bile giydiremeyecektir osmanlı devleti askerlerine. onu da geçtim, 1890'lı yıllarda, yıldız sarayı'ndaki altın ve gümüşleri -kaplamalar dahil- erittirip maaşlarını ödeyebilecektir ii. abdülhamit devlet memurlarının.
bu yüzden, bu kadar önemlidir kırım savaşı. zaten, mengli giray han'dan bu yana lanet olmuştur osmanlı'nın başına kırım. o da değil de, demek ki neymiş: borç almak kötüymüş. evet.
Bu içerik de ilginizi çekebilir
