Ödevlerini ChatGPT ile Geçen Birinden: ChatGPT ile Nasıl Ödev Yapılır, Tez Yazılır?
yurt dışında, dünya'da ilk 500 içerisinde yer alan bir üniversitede digital marketing (dijital pazarlama) yüksek lisans yapıyorum. akademik beklentim yok. bilime katkı sağlamak istemiyorum. şu anda geçimimi yapay zeka chatbot girişimlerini türkçe dilinde eğiterek sağlıyorum. (ai language training olarak araştırabilirsiniz.)
ortalama 3.000 kelimeden oluşan, eleştirel düşünceyle yazılması gereken 4 ödevimi chatgpt sayesinde geçtim. bunlardan birini, işin "profesyonellerine" yaptırmama rağmen dersten kalmıştım. (okulun %70'i bu dersten kaldı.) chatgpt sayesinde bu dersi geçebildim. diğer 1 dersten "very good" kalan iki dersten ise "excellent paper" alarak geçtim. notları bilerek yazmıyorum :)
öncelikle, mükemmel bir anlatıcı değilim, daldan dala atlayan tiplerdenim. o yüzden biraz karışık bir yazı olabilir ama olabildiğince anlaşılır tutmaya çalışacağım. ayrıca işin içine girmeden yazdıklarımı inanılmaz saçma bulabilirsiniz ve kafanızda bir şey canlanmayabilir. çok normal. işin içine girdikçe söylediklerimin mantığını anlayıp daha da öte noktalara götüreceksiniz.
---
elimizdeki bilgiler şunlar:
- x ülkesinde x üniversitesinde digital marketing okuyorum.
- marketing communications strategy dersini alıyorum.
- ödev gereksinimleri ise özet olarak şu tarz bir şey olsun: pazarlama iletişimi stratejisi kavramını ve bileşenlerini eleştirel bir dille inceleyin ve uygun gördüğünüz bir şirketin pazarlama iletişimi stratejisini derslerde gördüğünüz teoriler ve frameworkler üzerinden inceleyen eleştirel bir rapor hazırlayın. sonrasında, şirket için yeni bir iletişim stratejisi oluşturun. rapor sonunda şirket için önerilerde bulunun ve raporu bir sonuca bağlayın."
---
daha önce derslere hiç katılmadım ve ders hakkında neredeyse hiçbir şey bilmiyorum. öncelikle ödev gereksinimlerini okuyorum. sonra, haftalık sunumları tek tek okuyorum ve anlayabildiğim kadar anlamaya çalışıyorum.
sunumlarda önemli gösterilen noktaları da not alıyorum. amaç ödev gereksinimleri hakkında chat-gpt'yi mantıklı bir şekilde yönlendirebilmek ve aldığımız notlarla değinmesi gereken noktaları belirtmek. aksi taktirde tamamen genel bilgilerle hiçbir işe yaramayan bir ödev hazırlayacak.
---
sonrasında, chatgpt'ye "şu okulda şu dersi alıyorum. ama ders hakkında neredeyse hiçbir şey bilmiyorum. bana bilmem gereken temel konuları anlatır mısın?" diyorum ve chatgpt'nin yazdıklarını da okuyorum.
----
sonra, ödev gereksinimlerini kopyalayarak, "bana bu gereksinimleri göz önünde bulundurarak benden neler beklendiğini, neler yapmam gerektiğini ve hangi teoriler-frameworkler hakkında bilgi sahibi olmam gerektiğini açıklar mısın" gibi bir komut giriyorum. verdiği cevap içerisindeki bilgileri de öğrenmeye çalışıyorum.
gerekli yerlerde detaya inmesini istiyorum. misal, ödevde bir yerde pestel analizi uygulamamız istenmiş. bu konuda bilgim olmadığı için "pazarlama iletişimi stratejilerini incelerken pestel analizi yapmamın sebebi nedir? ve uygulamalı olarak bunu nasıl yapabilirim? bir örnek üzerinden bana bunu anlatır mısın" gibi bir komutla detay konuları da öğreniyorum.
fark ettiyseniz şu ana kadar aslında "kolaya kaçmak" yerine kendi öğrenme tarzımı kabullenerek bana bilmem gereken şeyleri öğretmesini amaçladım. çünkü ne kadar çok bilirsem o kadar iyi yönlendirebilirim.
---
buraya kadar yaptıklarımız aslında "literatür" kısmı içindi. yani temel teorik bilgileri aldık. şimdi bana ödevin uygulamalı kısmı için bir şirket önermesini isteyeceğim.
örnek: "bu gereksinimleri karşılayacak şekilde 10 şirket önerisinde bulunur musun? ne gibi pazarlama stratejisi uyguladıklarını gerçek hayattan örneklerle sunar mısın?"
cevabı aldıktan sonra verdiği seçenekleri internetten araştırıyorum. ve son bir kez daha "sence bunlardan hangisini seçmem daha iyi olur? hangi şirket hakkında en çok bilgi bulabilirim" gibi bir komutla onun da önerisini alarak son seçimimi yapıyorum. örnek olarak, pegasus airlines'ı seçtiğimizi düşünelim (asla türk şirket seçmeyin bu arada).
---
artık konuları derslere katılmış gibi, teorik olarak kavradım. o halde sonraki aşamaya geçiyorum. bu ödevle ilgili bir örnek bulamadığımı varsayarak, yeni bir konuşma penceresinde ödev gereksinimlerini paylaşıyorum ve bana bu gereksinimleri göz önünde bulundurarak bir "structure" hazırlamasını istiyorum.
hiç örnek olmamasındansa en azından bir structure'ımız var artık. yani adım adım hangi başlıklar altında neler yer alması gerektiğini öğrenmiş olduk. genelde şu şekilde bir komut giriyorum: "yukarıdaki gereksinimleri karşılayacak, genel olarak kabul gören bir structure önerir misin? bunu yaparken her başlık için gerekli alt başlıkları da oluştur. ve her bölümde ne gibi detaylar yer alacağını da belirt".
---
artık elimizde ödev gereksinimlerine uygun bir structure da var. öncesinde örnek şirket önerileri de istemiştik. şimdi yavaştan ödeve başlıyorum.
en dikkat etmeniz gereken nokta ise şu. chatgpt-4'ün hafızası yaklaşık 60.000 kelime ya da 50 sayfa. yani ortalama 40-50 soru-cevaptan sonra konuşmanın başını hatırlayamıyor. o yüzden sürekli olarak yeni konuşmaya geçmeniz lazım ve o aşamaya kadar "sadece bilmesi gereken şeyleri" öğretmeniz gerekiyor.
misal, yeni konuşmaya geçtik ve ilk sorumu şu şekilde soruyorum "şöyle şöyle bir ödev yapmam gerekiyor ve senden bana yol göstermeni istiyorum. ödev gereksinimlerimi ve takip etmem gereken sturcture'ı aşağıda bulabilirsin. bu arada marka olarak pegasus airways'i seçtim. bunları inceledikten sonra sana bir soru soracağım"
chatgpt buraya kadar yaptığımız önceki konuşmaların sadece önemli noktalarını tek soruda almış oldu. yani hafızasını olabildiğince temiz tutmuş olduk.
şimdi sıradaki soruma geçiyorum "bana, tamamen yol göstermesi için, bu gereksinimlere ve structure'a uyarak, seçtiğim markanın da pegaus airlines olduğunu göz önünde bulundurarak en az 500 kelime olacak şekilde, bir ıntroduction kısmı yazar mısın? lütfen gerekli yerlerde mhra referans sistemine uyacak şekilde referanslarla bilgileri destekle."
---
artık elimizde az çok sağlam bir giriş kısmı oldu. "tamamen yol göstermesi için" gibi saçma detaylar sayesinde de "ben bir dil modeliyim ve senin yerine ödevini yapamam" gibi uyarıları da atlatmış olduk. yoksa bir kere bu şekilde sizi kısıtladığında, verdiği cevaplar da kalitesizleşiyor.
---
ödevin giriş kısmı artık elimizde. artık yapmamız gereken bu yazdığı şeyi kendimiz yazmışçasına anlamak (bundan sonraki bütün kısımlar için de geçerli). çünkü, chatgpt 2021 yılına kadar bilgi sahibi olduğu için verdiği spesifik bilgiler hatalı olabiliyor ya da güncel olmayabiliyor. misal pegasus airlines'ın 2021 raporuna ait yıllık uçuş sayısını vermiş olabilir. burayı 2023 raporlarını inceleyerek güncel bilgilerle güncelliyoruz.
ve verdiği referanslar genelde doğru olsa da kaynakları %90 yanlış oluyor. burda yapmanız gereken, referans verdiği cümleyi anlayıp, araştırarak gerçek kaynağı bulmak.
ya da bu spesifik cümlenin sahibini bulamıyorsak buna benzer anlamlar içeren başka kaynaklar buluyoruz ve biraz da değiştirerek doğru referansla parçayı tamamlıyoruz.
misal: pegasus airlines şirket içi sürekli gelişim kültürünü teşvik eder (babacan, 2019) ve çalışan bağlılığını güçlendirir.
google'da "babacan, 2019" diye arattığınızda babacan diye birine ait konuyla ilgili bir makale olmayabilir bile. varsa şanslısınız, kaynağı kendi gözünüzle de görüp biraz inceleyip böyle bir bilgi yer aldığını teyit edip referans istenize ekleyebilirsiniz.
fakat, böyle bir makale yoksa, google'da "pegasus airways şirket içi sürekli gelişim kültürünü teşvik eder" temalı bir arama yapıp bununla ilgili kaynak arıyorsunuz. burası işin çetrefilli kısmı. çünkü onlarca makaleye, habere göz atmanız gerekebilir. bu bilgiyi içeren bir kaynak bulduysanız referans olarak ekleyip, yapıştırın gitsin. yok, hiç bulamıyorsanız bu cümlede referans vermeyin ya da tamamen atın gitsin. ya da var olan cümleyi yeni bulduğunuz kaynağa göre güncelleyin
---
temel olarak chatgpt'yi bu şekilde yönlendiriyorum ama okumak isteyenler için biraz daha detaya inelim. giriş kısmını artık elimize aldık, kelime sınırına da uyduğunu düşünüyoum. uymadıysa ya da yeterli referans vermediyse "lütfen bu kısmı en az 400 kelime olacak şekilde genişletir misin? gerçek hayattan örnekler kullan. gerekli yerlerde istatistiksel bilgiler vs verebilirsin. ve lütfen yazıyı daha fazla referanslarla destekle" gibi bir komutla verdiği parçayı güncelleyebiliriz. tamamen hayal gücünüze kalmış.
---
artık sonraki aşamaya geçme zamanı. structure'da 2. kısımda bizden "pazarlama iletişimi stratejilerini" teorik olarak incelememizi istediklerini varsayalım. konuşma henüz 4-5 soru cevap içerdiği için yeni sayfaya geçmemize gerek yok (sadece konuşmanın boka sardığı noktalarda yeni konuşmaya geçin. yoksa o hatalı kısımlar bütün konuşmaları etkiliyor).
giriş kısmı için teşekkür ederek yine "tamamen bize yol göstermesi için bu ödevin 2. kısmını yazmasını" rica ediyoruz. bu küçük teşekkür etmelerin vs önemli olduğunu düşünüyorum bu arada. genel olarak bize tavrını etkiliyor ve "ben bir dil modeliyim" gibi cevaplardan uzak tutuyor.
---
2. kısmı da yazdı ve referanslarla destekledi. önceki aşamadaki gibi revizyon isteyebiliriz yine. fakat şunu fark ettik: ders notlarında geçen "x teorisi"ni bu kısma dahil etmemiş. o halde, "x teorisini de bu bölüme dahil ederek bu kısmı en az 500 kelime olacak şekilde tekrar yazar mısın" gibi bir komutla o teoriyi de bir şekilde ekletmiş oluyoruz.
ya da bazen derslerinizle hiçbir alakası olmayan teorileri vs de ekleyebilir. ders notlarınızda bunların geçmediğini, dolayısıyla bunları dahil etmemesini söyleyebilirsiniz. ya da özellikle bulunması gereken teorileri vs. dahil etmesini isteyebilirsiniz.
---
bu kısım da tamam. şimdi 3. kısımda şirkete bir swot ve pestel analizi yapmanız gerekiyor. zaten öncesinde chatgpt ile 3. kısma nelerin dahil olacağını konuşmuştunuz(structure örneği istediğimiz kısım).
ama unutmuş olma ihtimaline karşılık "benim için 3. kısmı yani "analiz kısmı"nı yazar mısın? 3. kısımda yer alması gereken önemli noktaları ve detayları aşağıda bulabilirsin" komutuyla beraber o kısmı da alt satırda kendisiyle paylaşıyoruz(aşağı satıra inmek için enter'a basmayın. enter'a basarsanız soruyu direkt yollar. shift+enter yaparak alt satır'a geçin ve önemli nokta ve detayları sorunun hemen aşağısında paylaşın). yine referansları vs kontrol ediyoruz ve 3. kısım da artık elimizde.
genelde ilk yazdırdığınızda çok üstün körü yazar. o yüzden "bu parçayı gerçek hayattan örneklerle ve daha fazla detayla genişlet" gibi komutlarla genişletebilirsiniz. ya da az referans verdiyse referans sayısını arttırmasını isteyebilirsiniz.
---
artık elimizde pegasus airlines için bir swot ve pestel analizi de var. hem de bu sıradan bir analiz değil "iletişim stratejileri" odaklı bir analiz oldu.
---
bu temel adımları takip ederek tüm ödevi baştan sona yazdırabilirsiniz. tekrar üstüne basmak istediğim en önemli nokta ise şu: soru/cevap sayısı 50'yi geçer gibi olduğunda o konuşmadaki önemli parçaları yeni bir konuşmaya geçirin. yani şöyle gibi:
şu ana kadar 1. giriş, 2. teorik inceleme, 3. swot /pestel analizi kısımlarını yaptırdık. yeni konuşmaya geçince ilk sorularım aslında bilmesi gerekenleri öğretmek için öylesine sorulmuş sorular olacak.
örnek:
1. soru: "şurda şunu okuyorum, bunlar ödev gereksinimlerim. ne yapmam gerektiğini açıklar mısın?"
2. soru: "derslerde işlediğimiz önemli noktalar bunlar. bunları analiz ederek beni yönlendirir misin?"
3. soru: "takip etmek istediğim structure bu. ayrıca marka olarak pegasus airlines'i seçtim. sence mantıklı bir seçim mi?"
4. soru: "teşekkürler. şu ana kadar yazdıklarımı aşağıda bulabilirsin. bu yazdıklarımı ödev gereksinimlerini göz önünde bulundurarak inceler misin? düzeltmem gereken, geliştirmem gereken noktaları sanki bu alanda bir profesörmüş gibi belirtir misin?"
5. "şimdi, buraya kadar yazdıklarımı ve bütün gereksinimleri göz önünde bulundurarak benim için ödevin 4. kısmını yazar mısın? "
bu şekilde konuşmayı taze tutarak ve chatgpt'nin hafızasını da çok karıştırmadan sonraki aşamaları da yaptırıyoruz ve en son tüm yazıyı paylaşıp sonuç kısmı yazmasını ya da abstract yazmasını istiyoruz.
---
artık bütün ödevin elinizde bir word metininde olduğunu düşünüyorum. bunu kendisine inceletmek istiyoruz. yeni bir konuşmaya geçip önce gereksinimleri, dersin önemli noktalarını paylaşıyoruz. sonra yazdığı yazıyı 1000 kelime sınırını aşmayacak şekilde parça parça paylaşıp incelemesini istiyoruz. geri dönüşlerine göre gerekli yerlerde revizyonlar yapıyoruz.
dediğim gibi tamamen hayal gücünüze kalmış. misal tüm yazıyı paylaştıktan sonra "sence bu yazıda görsellerle destekleyebileceğim yerler nerelerdir? buralarda ne gibi görseller kullanmalıyım?" gibi yönlendirmelerde dahi bulunabilirsiniz. hatta sizin yapmanız gereken tabloları adım adım nasıl yapacağınızı da anlatır. mükemmel cevaplar verecektir.
-----
aslında daha onlarca detay olsa da yönlendirmelerim temel olarak bu şekilde oluyor. ve dediğim gibi sadece chatgpt'ye yazdırmak yerine konuyu gerçekten o notu hak edecek kadar anlamış oluyorum. şu ana kadar yaptığım ödevleri chatgpt yazıya dökmüş olsa da 100'lerce makale, haber, araştırma okuyarak yönlendirdim kendisini. sadece dikkat bozukluğu, odaklanamama, dil bariyeri gibi eksikliklerimi teknoloji yardımıyla kapatmış oluyorum. ve akademik bir beklentim olmadığı için de içim etik olarak çok rahat.
mutlaka bilmeniz gerekenler
1. bütün bu yönlendirmeleri chatgpt-4'ü göz önünde bulundurak yaptım. chatgpt-3 doğru referans bulmada ve konuşmayı takip etmede çok kötü. ayrıca gpt-4'ün verdiği cevaplar dil olarak 10/8 ise, gpt-3 10/3'tür.
2. gpt-4'le 3 saatte en fazla 25 soru/cevap yapabilirsiniz. chatgpt 3.5 ile sınırsız. bu yüzden her detayı 4'e sormayın. misal "swot analizi nedir" gibi bir sorunuz olacaksa başka bir konuşmada bunu gpt-3'e sorun. sadece değerli soruları 4'e sorun.
3. bütün konuşmaları ingilizce yapıyorum. ama "deepl" kullanarak önce türkçe yazıp sonra ingilizce olarak gpt-4'e sorabilirsiniz. gpt-4'ün ingilizce dil yeteneği inanılmaz iyi. türkçe olarak maalesef iş görmesi imkansız. ödeviniz türkçe olsa bile ingilizce yazdırıp türkçe'ye çevirin. ama google translate değil "deepl" kullanarak :)
4. gpt-3'ün verdiği referanslara güvenmeyin, gpt-4'ün verdikleri bazen tamamen doğru oluyor. yine de teyit edin. doğru değilse doğru referans bulup günelleyin.
5. gpt-4'e bir seferde 1.000 kelimeden fazla girdi yapmayın. eğer daha uzunsa öncesinde "sana 3 parça halinde bir yazı paylaşacağım" diyerek parçalara ayırdığınızı bilmesini sağlayın.
6. verdiği cevabı yarıda kestiğinde "kaldığın yerden devam et" şeklinde komutla devam ettirebilirsiniz. gpt-3 devam ettirmede çok kötü, bazen bambaşka konulara bile geçebilir. gpt-4 devam ettirme konusunda mükemmel.
7. olduğu gibi gpt'nin yazdıklarını ödev olarak yollamayın. arada hatalar yapın. noktalama işaretlerini değiştirin. garip ingilizce kelimeleri basitleştirin. türkçe'ye çevirip sonra tekrar ingilizce'ye çevirerek bazı yerlerde dili basitleştirin. bazen akademik dile uymayan küçük hatalar yapın ki ödevi okuyanlar da "mala bak hahah, in my opinion demiş" gibi tepkiler versin. kısacası, mükemmel olmasın. bu şekilde ai checker'ları da hocaları da atlatabilirsiniz.
8. chatgpt'yi eğitmek derken, aslında yukarıda yaptıklarım da eğitmenin bir parçası. ama daha spesifik konularda eğitmek için de şöyle yapıyorum. diyelim ki bana pegasus airlines'ın mobil marketing stratejisiyle ilgili bir bölüm yazmasını istiyorum. bununla ilgili sağlam kaynaklı haberlerden, makalelerden gerekli yerleri bir parça halinde toplayıp "benim için bunu analiz eder misin?" diyorum. istediğim şey aslında bu bilgileri bir şekilde öğrenmesi. sonrasında, "bu makalelerde geçen ve önemli gördüğün noktaları da içerecek şekilde, benim için "pegasus airlines'ın mobil marketing stratejisi" kısmını yazar mısın diyorum. iyi komutlarla bunu yaparsanız mükemmel şekilde paraphrase'ler yaparak o kısmın içine gerekli yerleri ekliyor. hem de böylece database'inin 2021 yılına kadar olması dezavantajını da atlatmış oluyoruz.
şimdi aşağıda tamamen sallama bir ödev konusunu göz önünde bulundurarak, örnek sorular ve yönlendirmeler için bazı sorular paylaşacağım. sıralı sorular değil, sadece hayal gücünüz için yönlendirme olması için.
sonuç olarak: 3.000 kelimelik ödevden sıyrılmanız için 2.300 kelimelik bir yazı yazmış bulunduk. işte chatgpt sizin için bunu yapmazdı.
ChatGPT'nin Şaka Maka Kalacağınız Gün ve Şehre Göre İyi Tatil Planı Yapabilmesi
