Noel Baba'nın Bacadan Girip Hediye Bırakması Efsanesi Nereden Geliyor?
başta amerika birleşik devletleri olmak üzere tüm dünyada yaşayan pek çok çocuk için, özellikle de tüm yıl boyunca uslu durmuş olanlar için noel'in en heyecan verici kısmı, noel ağacının altına sıkıştırılmış paketlerin ve şöminenin yanına asılmış çoraplarda saklı şekerlerin keşfedilmesidir.
çocuklara genellikle bu hediyelerin noel baba tarafından dokuz uçan ren geyiğinin çektiği bir kızakla her yıl gece yaptığı dünya turu sırasında bırakıldığı söylenir. nasıl oldu da bu kadar çok insan bu hikaye üzerinde hemfikir oldu?
noel baba'nın her çocuğun evine bacadan girerek hediyeler bırakan gerçek bir kişi olduğuna inansanız da inanmasanız da, bu efsanevi figürün ve hediye verme geleneğinin izleri hollandalı sömürgecilere kadar sürülebilir. hollandalılar 17. yüzyılda bugünkü new york şehrine yerleştiklerinde, sinterklaas efsanesini ve 6 aralık arifesinde çocuklara hediye bırakma geleneğini de beraberlerinde getirmişlerdir.
oradan, noel'den önceki gece olarak bilinen şiir ve 20. yüzyılın ortalarındaki coca-cola reklam kampanyası gibi 19. yüzyıl edebi eserleri, sinterklaas'ı aziz bir piskopostan amerikalıların bugün tanıdığı beyaz sakallı, kırmızı şapkalı noel baba'ya dönüştürdü. -kaynak
peki, aralık ayı başında hollandalı çocuklara hediyeler getiren piskopos kılığındaki yaşlı beyefendi sinterklaas kimdir?
hıristiyan geleneğine göre 4. yüzyılda küçük bir roma kasabasında piskoposluk yapan myralı aziz nikolaos'a dayanmaktadır. nicholas'ın cömertlik ve nezaket konusundaki ünü, yoksullar ve mutsuzlar için gerçekleştirdiği mucizelerle ilgili efsanelerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
bir hikayeye göre nicholas, bir kasap tarafından doğranıp turşu fıçılarına konulan üç çocuğu dua ederek hayata döndürmüştür. bir başka hikayede ise genç nicholas'ın, aksi takdirde yoksulluğun fuhuşa zorlayacağı üç kızın bacalarından aşağı altın bırakarak gizlice evlilik çeyizi sağladığı ve altının şöminenin üzerine kuruması için bırakılan bir çorabın içine düştüğü anlatılır.
nicholas'ın 6 aralık'taki ölümü bugün onun bayram günü olarak kutlanmaktadır. iddiaya göre kalıntıları 1087 yılında myra'daki kilisesinden italya'nın bari kentine götürülmüştür. daha sonra burası hacılar için popüler bir yer haline geldi, çünkü kısmen tapınağında iyileştirici özelliklere sahip olduğu düşünülen sıvı bir madde geliştirildi.
aziz nikolaos hakkındaki bu tür hikayeler 2. binyıl boyunca artmış ve diğer geleneklerle -ve başka bir aziz nikolaos'un (sionlu) eylemleriyle- karışarak noel baba gibi efsanevi bir figür haline gelmiştir.
ancak 20. yüzyıl boyunca bazı tarihçiler tarihi nicholas'ı efsaneden ayırmaya çalıştılar. araştırmaları onları piskoposun varlığından şüphe etmeye yöneltti. hiçbir yazı bırakmamıştı ve müridi yoktu. adı hiçbir çağdaş metinde geçmemektedir; en eski referans, sözde ölümünden 200 yıldan fazla bir süre sonradır ve ilk biyografi bundan yaklaşık 300 yıl sonra yazılmıştır.
varlığıyla ilgili belirsizlik, azizler kitaplarında nikolaos'la ilgili gözden geçirilmiş kayıtlara yansırken, bazı tarihçiler aziz nikolaos'un yaşadığını ve birçok iyilik ve cömertlik eylemi gerçekleştirdiğini savunmuştur.
yaşadığı dönemdeki belge eksikliğinin onun yokluğunun kanıtı olmadığını savundular ve göz ardı edilen metinlerin yeniden gözden geçirilmesi çağrısında bulundular.
diğer adanmışlar ise orta çağ'ın başlarında ona adanmış kiliselerin inşa edilmesinin yeterli bir kanıt olduğunu ileri sürmektedir. 2017 yılında aziz nikolaos'a atfedilen bir leğen kemiği parçasının 4. yüzyıla tarihlenmesi (şu anda amerika birleşik devletleri'nde bulunmaktadır) bulmacanın heyecan verici bir parçasını sunmaktadır.
ilginçtir ki, aziz nikolaos'un bari'de bulunduğu iddia edilen kalıntılarında leğen kemiğinin bir kısmı eksiktir.
tartışmalar ve keşifler, nicholas'ın varlığını tamamen göz ardı etmemek için bazı ikna edici nedenler sunuyor. peki her şey söylendikten sonra, noel baba'nın gerçek bir kişi olup olmadığını belirleyebilir miyiz? cevap, inanıp inanmadığınıza bağlı.
ben yinede 25 aralık'ta sıcak çikolatasını bırakacağım...
Noel ve Yılbaşında Ağaç Süsleme Geleneği Nereden Geliyor?
