Nasıl Meydana Geldikleri Hala Çözülemeyen Kosta Rika'nın Dev Taş Küreleri
çapları birkaç santimetreyle 2.13 metre arasında değişen, en ağırları 16 ton olan bu topların yüzlercesi güney kosta rika'nın pasifik kıyısı yakınında palmur sur ve palmar norte şehirlerinin civarındaki diquis bölgesinde bulunmaktadır. çoğu granite benzer sert, volkanik bir kaya türü olan granodioritten yapılmıştır.
ilk kez 1930'larda united fruit company, meyve ağaçlarını dikmek için ormanı temizlerken ortaya çıktı. şirketin işçileri kürelerin merkezinde altın olduğu efsanesine inanarak taşların bir kısmını dinamitle patlattılar. 1948 yılında peabody müzesinden dr.samuel lothrop ve eşi, bu küreleri yerinde inceleyerek 1963 yılında hazırladığı raporu yayınladı. taşların bir kısmı farklı yerlere taşınmış sadece 6 tanesi yer değiştirmeden kalmıştır. bazıları ulusal müzelerde sergilenmektedir. hatta birkaçı da başkent san jose'nin parklarında, bahçelerinde yer alır.
yapılan araştırmalar taş topların bir kült simge, mezarları gösteren işaretler veya bir çeşit takvimle ilgili olabileceği yorumlarını getirdi. en güncel inceleme ise 1990-1995 yılları arasında kosta rika ulusal müzesi tarafından yapılmıştır. kürelerin doğal mı, insan yapımı mı olduğu tartışılan bir konudur. bazı jeologlar taşların doğal yollarla oluştuğunu açıklamışlardır. onlara göre bir volkan gökyüzüne magma fışkırtmış; bu magma sıcak, külle dolu bir vadiye akmış ve daha sonra damlaları zamanla soğuyarak küreleri oluşturmuştur. diğer bir yorum ise granit bloklarının çok hızlı akan bir şelalenin altında insan yapımı bir çukura yerleştirilerek sürekli akan suyun etkisiyle neredeyse mükemmel şekilde bir küre şekli almış olabileceği yönündedir. arkeologlara göre küreler iki ayrı toplumun yaşadığı iki ayrı dönemde yapılmıştır. uzaydan ya da atlantislilerden yardım gelmiş olduğu ihtimalini bir kenara koyarsak, en benzersiz kuram, küreleri çok gelişmiş tarih öncesi bir uygarlığın yaptığı ve dünya çapındaki bir enerji üretim ağının anteni olarak kullandığı şeklindedir. ancak somut bir kanıt olmadığı için böyle bir kuram temelsizdir. uzaylıların ve atlantislilerin yardımı ile yapılmış olma iddiası gibi.
taş topların ilk bulundukları yerden kaldırılmış olmaları nedeniyle, niçin yapıldıkları henüz bilinmemektedir. 1997 yılında tüm dünyada kutsal yerleri korumak için landmarks foundation kuruldu. 2011'de çeşitli hükümet kuruluşlarının desteği ile landmarks foundation ve kosta rika ulusal müzesi ekipleri, kürelerin çoğunu san jose'deki eski evleri olan sıradağlara taşıdırlar. küreler ilk bulundukları yer olan diquis deltası'nda muhafaza edilebilecekleri ve sergilenebilecekleri bir kültür merkezi yapılıncaya kadar koruma altına alınmıştır.