MUBİ Türkiye'de Gösterime Giren Andrey Zvyagintsev Filmi, Dönüş'ün Analizi
Uyarı: Haliyle spoiler içerir.
filmde yanıtlanmamış soruların fazla olduğunu düşünmüyorum
öncelikle babanın 12 seneden sonra neden döndüğü önemli. babanın ansızın çıkıp gelmediği, annenin isteği üzerine geldiğini filmde küçük kardeşle arabada yaptığı tartışmadan öğreniyoruz. peki anne neden babayı aradı ve çocuklarla zaman geçirmesini istedi? bunun da cevabı filmin ilk sahnesinde. büyük kardeş, küçük kardeşin yükseklik korkusu olduğunu bilmesine rağmen onu iskeleden atlamaya zorluyor ve atlayamayınca da arkadaşlarına küçük düşmemek için kardeşini iskelede bırakıp gidiyor. bu davranışıyla kardeşine sahip çıkan iyi bir abi olamadığını anlıyoruz. muhtemelen bu olayın üstüne anne babayı arayarak çocuklarla ilgilenmesini istiyor ve ertesi gün baba geliyor. baba çocuklarıyla ilk görüştüğü anda sarılıp öperek sevgisini belli etmek yerine, şarap içmelerini söyleyerek onlara birer yetişkin gibi davranıyor. çünkü babanın bir amacı var ve fazla kalmayacak.
fazla kalmamasının nedeni sanırım anneyle aralarında kötü bir olay yaşanmış ve bu olayda suç tamamen anneye ait olmalı. böyle düşünmemin sebebi; 12 yıl aradan sonra anne ve baba birlikte gözüktükleri tüm sahnelerde tek bir kelime bile konuşmuyorlar. baba arabanın tamiriyle uğraşırken anne onu özlemle izliyor ve diğer bir sahnede gece anne yataktayken baba geldiğinde anne hafifçe babaya doğru dönüyor fakat ondan herhangi bir karşılık gelmiyor. demek ki babayla anne arasında mühim bir problem var. zaten babanın dönüş amacı da sadece çocuklarına özgüven aşılamak, onların gelişmekte olan karakterleri için örnek alabilecekleri bir baba şekli sergilemek.
bu amaç doğrultusunda babanın çocuklarına karşı olan tutumunu -fazla kalmayacağını da hesaba katarsak- gayet doğru buldum. çocukların yaşamlarında karşılaşabilecekleri olaylara karşı hazırlanabilmeleri için sert, eğitici ve disipline edici bir baba rolü oynuyor. filmin geneli babanın çocuklarını hayata hazırladığı örneklerle geçiyor. babanın çocuklarıyla geçirdiği kısa sürede ne kadar başarılı olduğunu ölünce anlıyoruz. o ana kadar abi kavramının gereklerini yerine getiremeyen, birçok yerde küçük kardeşten akıl alan büyük kardeş; babanın ölümünden sonra birden olgun davranmaya başlıyor ve kardeşini olaylar karşısında olması gerektiği şekilde yönlendiriyor. artık babanın amacına ulaştığını anlıyoruz. şu ana kadar filmde soru işareti olarak görülen bazı yerlere sahneler aracılığıyla kendimce yanıt verdim.
bazı kritiklerde babanın, çocuklarını sevmediği yorumlarını okudum. buna kesinlikle katılmıyorum. eğer sevmiyor olsa anneden aldığı bir haber üzerine hemen gelmezdi veya arabasında hala aile fotoğrafını bulunduruyor olmazdı. bir de büyük kardeşin babasına olan yakınlaşma isteğini, küçük kardeşe oranla babayla daha uzun vakit geçirmiş olmasına bağlıyorum. fotoğraflardan anlaşıldığı üzere küçük kardeş henüz bebekken baba ayrılmış. küçük kardeş baba sevgisini hiç tadamamış. fakat büyük kardeş babasıyla daha uzun vakit geçirdiğinden babaya karşı bir özlemi olabilir...