Marmara Denizi'ndeki Büyük Tehlike: Deniz Salyası (Müsilaj)
Dalgıç İsa Şahintürk'ün çektiği görüntüler
Nedir bu deniz salyası (müsilaj)?
karadeniz’den gelen yüzey suları, çeşitli antropojenik (doğadaki insan kaynaklı etkiler) ve nehir deşarjlarına bağlı organik madde yükü artışı marmara'nın yüzeyinde ötrofikasyona (plankton ve alglerin aşırı derecede çoğalması durumu) yol açar.
bu canlılar karbondioksit ve bazı besinleri ışık enerjisi ile organik moleküllere çevirir. uygun şartlarda (mevsimsel etki) aşırı çoğalırlar. yüzeyde baskın olunca güneş ışığı dibe ulaşamaz. yüzeyde fotosentez olurken, dipte fotosentez azalır. bu canlılar öldüklerinde fotosentezle salgıladıkları organik maddeleri suya bırakır. ve bakteriyel faaliyetlerle ayrışarak musilaj oluşur. işte bu ayrışma süresi uzadıkça ekosisteme zarar verir. evsel ve endüstiyel atıklar da musilaj etkisini artırır. dolgu sahiller denizin kendisini temizlemesini engellediği için, kendi elimizle doğal bir olayı tehdite dönüştürürüz. sadece sorun görüntü kirliliği ve pis koku oluşması değildir. asıl sorun sudaki diğer canlıların beslenme ve yumurtlama alanlarını örterek habitat kaybına yol açmasıdır. yani musilaj doğaldır, evet; ama marmara denizi için bir sonuçtur!
Şu sıralar Marmara Denizi'nde neden çoklar?
net bilimsel bir çalışma yok ancak çeşitli sebepler üzerinde duruluyor:
istanbul üniversitesi'nin almış olduğu numune sonuçları denizdeki tuzluluk oranı seviyesinin normallerin çok üzerinde olduğu bulgularını ortaya koymaktadır. normal şartlarda binde 19 olan oran şu an binde 24 seviyelerinde olup, gittikçe yükselmektedir. tuzluluğun bu denli yüksek olmasının pek çok sebebi olabilir ama sıcaklık tabakalaşmasının ortadan kalktığını tahmin etmek zor değil. sıcaklık farkı olmadığı için bir akıntı oluşmuyor ve bulanık halde olan deniz sirkülasyonu sıfırlanmış durumda.
kirlilik salgın hastalık gibi yayılır. karadeniz'de trol avcılığı serbesttir. nedeni yüzeyden 150 metre derinlik sonrası yaşam olmaması. peki karadenizi kirleten kim? kıyısı olan ülkeler yanı sıra, avrupa'nın birçok ülkesinden geçerek karadenize dökülen tuna nehri. bu ve buna benzer nehir, akarsular, sanayi atıkları ile tarımsal kirlilik sebepleri ile karadeniz faunasının büyük kısmı yok olmuş durumda.
karadeniz, kirliliğini nereye boşaltıyor? marmara'ya akıntı yoluyla geliyor. burada tuzlu su yoğunluk farkından ege denizi'nden gelen akıntı ile üst ve alt alıntılar oluşur. karadeniz'den gelen akıntı ise kuzey marmara'dan da aldığı kirliliği güney marmara'ya getirir. akıntı ne yazık ki bu şekilde. istanbul açıklarında kaybolan cesetlerin genellikle güney marmara kıyılarına vurma sebebi budur.
karadeniz'den marmara'ya gelen su her geçen gün daha kirli. bunun yanında, biz de destek olunca kirliliğe, daha kısa sürede ve lokal olarak görülen bu olay, güney marmara kıyılarında geniş alanda ve bazı sahillerde akıntı dışında kalan bazı alanlarda da görülmeye başladı.
sebebi öncelikle kirliliktir. bunun yanında ise deniz suyu sıcaklığı buna etkendir. oluşum mekanizması deniz biyolojisi ile alakalıdır. karadeniz'deki kirliliği engelleyemeden marmara çalışmak sorunu öteler.
Karadeniz Adını Nereden Alıyor?
