Maglev Trenlerinin Şimdilik Sık Kullanılmasını Engelleyen Dezavantajları
Maglev: Magnetically levitated train... Manyetik olarak havaya kaldırılan tren gibi çevirebiliriz.
maglev trenleri, "geleceğin ulaşım biçimi" yakıştırması yapmadan önce biraz daha iyi irdelenmesi gereken bir tren tipidir. çünkü her şey göründüğü kadar süper olmayabilir.
evet maglev bildiğimiz çelik tekerlek-çelik ray teknolojisine göre daha yüksek hızlara çıkabilir. hareketli parçalar içermediğinden ve ayrıca yere değmediğinden tekerlek sürtünmesi ve dönen parçaların aşınması gibi sorunları yoktur. dolayısıyla bakım maliyetleri düşüktür. ayrıca normal trenler gibi patinaj sorunu yaşanmadığından çok daha dik rampalar tırmanabilir; çok daha çabuk ivmelenebilir. bunlar maglev'in önemli avantajlarıdır ancak bu sistemin çok önemli dezavantajları da vardır. bazılarını sıralayalım:
1) her ne kadar yere değmeden gitmesi, sürtünme vs olmaması nedeniyle enerji ekonomisi konusunda dağlar devireceği ve bu sayede çevre dostu olacağı düşünülse de, kazın ayağı öyle değildir. 300 km/h'in üzerindeki hızlarda en büyük problem hava sürtünmesidir çünkü hava sürtünmesi hızın karesiyle doğru orantılı olarak büyür. uçaklar çok yüksek hızlara çıkmalarına rağmen çok büyük sürtünmelere maruz kalmazlar çünkü onların uçtuğu irtifada atmosfer oldukça incedir. ancak, bir maglev treni yeryüzü seviyesinde gideceği için, maruz kalabileceği en yüksek hava direncine maruz kalacaktır. ayrıca, yere değmeyen bir treni havada tutup onu gittiği yol boyunca yerçekiminin etkisine karşı sabit tutabilmek için de elektro magnetizma yoluyla ciddi bir enerji sarfiyatı gerekir. bu durumda rahatlıkla görülür ki, "abi süper hızlı gidiyo ama acayip az yakıyo!" denebilecek bir teknoloji değildir bu maglev. hatta bu havada tutmak için sarfedilen enerji + hava sürtünmesi düşünüldüğünde (her ne kadar uçağın petrole bağımlı olması gibi bir dezavantajı da olsa) "e niye kaştırıyoruz ki uçak yapalım olsun bitsin" diye düşünmek de mümkündür.
2) maglev hatlarının inşaa maliyeti çelik tekerlek çelik raylı hatlardan yüksektir. ayrıca bir güzergahta maglev çalışabilmesi için o güzergahta illaki sıfırdan bir maglev hattı yapmak gerekir. ama çelik tekerlek çelik raylı hızlı tren mevcut hatların modernize edilmesiyle de kullanılabilir. örneğin isveç, italya, finlandiya, abd gibi ülkeler bu yolla hızlı tren işletmektedirler.
3) bu en can alıcı nokta bence: bir maglev treni sadece özel maglev hattı bulunan bir güzergahta işleyebilir. ancak, tgv gibi kendine özel yüksek hız hattında işleyen hızlı trenler, normal trenlerin hızında gitmek koşuluyla elektrik hattı bulunan tüm hatlarda işleyebilirler. böylece a şehrinden c şehrine gitmekte olan bir hızlı tren, eğer a şehriyle b şehri arasında kendi hızını (misal 300 km/h) kullanabileceği bir hat varsa, b şehrine kadar o hatta 300 km/h hızla gider. b şehrinden c şehrine kadar ise konvansiyonel demiryolu hattında konvansiyonel trenlerin hızında devam eder. böylece, a şehrinden c şehrine gidecek yolcular da hızlı tren hizmetinden en azından belli bir düzeyde faydalanmış olur. demin elektrik hattı olursa dedik ama elektrik hattı olmasa bile, belli bir mesafede hızlı trenler dizel lokomotiflerle çekilerek yine sefer ağları genişletilebilir. örneğin, fransa da les sables'e giden tgv trenleri belli bir noktadan sonra (nantes olsa gerek) dizel lokomotiflerle çekilmekteler. eğer siz a ve b şehirleri arasına maglev yaparsanız, sadece a ve b arasında hızlı tren çalıştırabilirsiniz. bu da daha çok yatırım daha az geri dönüş demektir.
4) teknolojinin şu an geldiği aşama çok yüksek kapasiteli maglev trenlerinin yapımına izin vermemektedir. 400 - 500 hatta yerine göre 1000'in üzerinde yolcu taşıyabilen çelik tekerlek - çelik ray teknolojili trenler yapabilirken maglev ile bu kapasitelerin yanına bile yaklaşamazsınız, dolayısıyla ankara - istanbul gibi milyonlarca nüfusu olan kentlerin arasındaki yolcu talebini maglev ile karşılayamazsınız.
yani, maglev'in en optimum çözüm olduğu ancak spesifik proje özelinde ve uzun boylu, geniş çaplı detaylı araştırmalar ve fizibilite etüdleri sonucunda varılabilecek bir sonuçtur. bütün avantaj ve dezavantajlar detaylıca araştırılmalı ve irdelenmelidir.
BYD'nin Türkiye Yatırımı: Sadece Montaj Hattı mı, Gerçek Bir Teknoloji Transferi mi?
