Laptop Temizlerken Dikkat Edilmesi Gereken Şeyler Nelerdir?
laptop temizlemek... erkekler için bir terapi çeşididir. ızgaraya toplanarak keçeye dönüşmüş tozları pinçikle almak, piiyuuuvv ne kir birikmiş be çekmek, el süpürgesiyle kalan tozları süpürüp, gerekirse fanları söküp yağlamak, termopastayı taşırmadan sürmek kadar beni tatmin eden çok az şey var. belki eski konsolların sararmış yüzeylerini uv altında ağartmak... ama yok lan! laptop temizlemek daha güzel!
(bkz: almanlıktan aldığım tadı hiçbir şeyden almadım)
ilk açtığım laptoptan beridir neredeyse otuz sene geçmiş. o esnada yüzlerce makine açtım temizledim. bok gibi hayat düzenime rağmen hala ölmediysem, komşumuz elmas teyzenin mutfakta yemek tarifleri izlediği o tank kasalı laptopunu temizleyip hayır duasını aldığımdandır. zaten mahallenin bilgisayarcı çocuğu etiketi üzerinize yapışırsa hayır duası ve kısırla doldurulmuş gün tabağı dışında pek bir şey alamıyorsunuz.
eğer siz de bu işe girişmek niyetliyle bu içeriğe ulaştıysanız size de bir faydam dokunsun. malum ekonomiden bağımsız şekilde her türlü tamircinin halkı ters yatırıp düz s*kmeye çalıştığı şu dönemde paranız cebinizde kalır. üstelik sizden kısır ve yaprak sarma da beklemiyorum. hadi iyine iyisiniz köfteler.
unutmayın, bu iş elime bir tornavida alayım, girişeyim işi değildir. aslında öyledir ama dizüstü bilgisayarlar masaüstü gibi hata kaldırmaz. en ufak hatanızda bir soket kırılabilir, elinizdeki tornavida kaydığında anakart çizilebilir. o yüzden bu işi kasaplık değil, cerrahi işlem gibi düşünmek gerek.
evvela evde düzgün bir masa bulun, varsa elektronik tamir matı veya şöyle set elde edin
silikon masaüstü matı statik elektrik ve kasanın kaymaması için önemli. mutlak surette bir adet manyetik uçlu küçük tornavida seti. bir tane de standart yıldız tornavida olsun. büyük saplı yıldız tornavida önemli çünkü bazı sıkışan vidalara daha iyi oturur ve doğru baskıyı uygulamanıza imkan verir.
tozları almak için temiz ve yumuşak bir boya fırçası. hatta makyaj fırçası olursa daha da güzel. anakarta ve elektronik parçalara hasar vermeden temizlemek için izopropil alkol, mikrofiber bez ve pamuklu kulak temizleme çubukları olsun. son olarak iyi bir termal macun alın. arctic mx-4 piyasadaki en iyi fiyat performans ürünüdür. kendi kaşığıyla satılan büyük boyundan alırsanız yıllarca kullanabilirsiniz.
ek olarak her bölgeden sökülecek vidalar için ayrı ayrı ufak kutular lazım. boş kibrit kutuları kullanabilirsiniz. matınız varsa onlarda bunun için gözler oluyor. bir de kasanın vidaları söktükten sonra, kasanın dişleri tutmaya devam edeceği için plastik ayırıcı gerekebilir. yoksa plastik pena da iş görür. zaten diğerinin tasarımı da aynısı. ben yıllar önce tükenmiş, yassı plastik bir kalem kullanıyorum. adamlar farkında varmadan kusursuz plastik ayırıcı formunu bulmuşlar ama eşantiyon kalem olarak dağıtmışlar.
neyse, ilk kez açtığınız bir model ise youtube'a mutlaka bakın
ürünün sitesinden teknik dosyalarını bulup karıştırmaya nazaran çok daha kolay olur. eski modellerin bir çoğunda klavye altında gizli vida bulunur. kasayı açmak için önce klavyeyi sökmek zorunda kalırsınız. o yüzden video konusu çok önemli. daha kasayı açamadan elinizde kalmasın. eğer kolayca yerinden çıkmayan bir parça varsa zorlamayın. mutlaka göremediğiniz bir vida vardır.
vida demişken bu işin en büyük püf noktası vidaları çıktıkları yere doğru şekilde koyabilmektir. iyi usta parça artırır sözünün bir kinaye içerdiğini unutmayın. ayrıca yaylı vidalar hariç hiç bir vida takılırken üzerinden bastırılmaz. zorla giren vida ya çapraz girer ya diş sıyırır. şarlı el matkabı gibi yüksek torku olan hiç bir alet kullanmayın. elektronikçi tipi küçük şarjlı tornavidalar bile bazen diş sıyırabilir. en iyisi sakince elle çevirmektir.
kasayı açmadan önce bir fotoğraf çekin
dış vidaları çıkardıktan sonra bir fotoğraf daha çekin ve kendi kutusuna yerleştirin. burada dikkat edilmesi gerekilen husus vida boylarıdır. kasanın tasarımına bakarak hangi yönde daha uzun hangi tarafında daha kısa vida kullanıldığını kestirebilirsiniz. gerekirse not ederek ayırın. birçok vida yuvasında, özellikle anakart üzerinde hangi tip vida kullanılması gerektiği yazar. detaycı bir insansanız büyüteçle bakara anlayabilirsiniz.
kasanın ön tarafı dar, arkası geniş, dönemin en pahalı oyun laptoplarından bir toshiba modeli vardı arkadaşımda. kamil temizlikten sonra uzun vidayı kısa tarafa sokup makinenin önünden kasayı delerek diş gibi çıkarmıştı. ve evet o da şarjlı matkap kullanmıştı. aleti en son gördüğümde kahvehane tuvaletine dönmüştü. kırıldığı için deliği kartonla kapatılmış bir pvc kapı, iki basamakla çıkılan alaturka tuvalet, uzanamayacağınız yerde bir maşrapa ve musluk. görünce bu bir modern sanat eseri mi yoksa burayı bir kör mü tasarladı diyeceğiniz formda bir şeye dönüştürdü güzelim makineyi.
bu arada işlem esnasında masaya sıvı bir şey koymayın. o kadar uğraştıktan sonra üstüne çay, kahve, bira döken nice garipler gördüm. en son kız arkadaşım, bir el konsolu tamir etmeye çalıştığım sırada kazara kahve dökmüştü üstüne. bok ettin bayan dediğim için iki gün konuşmadı benimle. sıvı konusu çok mühim. sadece tamirde değil, bütün hayatımız hangi sıvıyı nerede nasıl kullandığımızla doğrudan bağlantılı.
neyse, kasa açıldıktan sonra her parça sökümünde fotoğraf çekin ve çıkan vidaları kategorilerine göre kutulara koymaya devam edin. bu noktada önemli birkaç adım var. birincisi soketleri kablolarından tutarak çıkarmayın, elinizde kalabilirler ki en can sıkıcı konulardan birisidir. her şeyi düzgün yaptıktan sonra mal gibi sağ hoparlör soketini s*kerttiğiniz için öyle kala kalırsınız. kabloları kesip yeni soket takmayı biliyorsanız bile sıkıntılıdır çünkü o kablolar tam gerektiği uzunlukta oldukları için devreden komple söküp yeni kablo ve soket takmanız gerekir.
ikincisi usb çıkışı, touchpad veya klavye bağlantısı gibi soketlerin takıldığı kısımlar tırnaklı olur. bunları çekiştirmeyin, kapaklarını yukarı kaldırırsanız kolayca açılırlar. geri takarken de yerine nazikçe yerleştirip bagaj kapağı kapatır gibi aşağı indireceksiniz o kadar. ramleri ve ssd diski çıkarıp kenara koymayı unutmayın. bir çok modelde soğutma bloğuna bir engel teşkil etmezler fakat bunlar hassas parçalar oldukları için elinizden geçececek statik elektrik bile hasar verebilir.
soğutma sistemine, dolayısı ile fanlara ulaştıysanız elektrik süpürgesini dayayıp rulmanın ebesine atlamayın. kapağını açıp fırçayla temizleyin. hatta fanın kanatlarını çıkarıp detaylıca temizleyin. açamıyorsanız veya uğraşmak istemiyorsanız diş ipiyle kanat arasındaki keçeleşmiş tozları çıkarın. varsa şarjlı el süpürgesiyle tozları çekin ama kesinlikle kanadı çıkarıp suya tutmayın. göbekte yağ olur, o kısımı sikertirseniz eski model vantilatörler gibi gacır gucur etmeye başlar. kanadı çıkarıp temizledikten sonra göbeğe yarım damla makine yağı döküp bir kaç kez takıp çıkarıp sapını kağıt mendille silin. yağ sızmayacak hale geldiğinde geri monte edebilirsiniz.
termal macun işlemi ise basit fakat titizlik gerektirir
gpu ve cpu üzerindeki eski macunu önce kuru bezle silin. sonra bir kulak çubuğuna azıcık izopropil alkol damlatarak iyice temizleyin. üzerine gelen kısımdaki kalıntıları da aynı yöntemle temizleyin. sonra hem işlemci hem de gpu üzerine, tam göbeğine boyutuna göre pirinç tanesi ve çok az daha büyük olacak kadar sıkın. eşit dağılacağından eminseniz yaymanıza gerek yok. emin değilseniz termopasta yanında verilen plastik kaşığı kullanabilirsiniz. burada önemli olan çok sürmek değildir. ne kadar sürersem o kadar iyi diyerek abanmayın. aksine taşırmak ve kalın katman yaratmak iyi değildir. parmağınızla yaymaya da çalışmayın. parmağınız düz olmadığı için katmanlar eşit kalınlıkta olmaz.
soğutucu bloğunu geri takarken önce fanları kontrol edin
genelde fanlar bloğun altında kalır. önce bloğu takarsanız fanlar elinizde bakakalırsınız. tekrar söküp takmak istemiyorsanız, söküm esnasındaki fotoğraflarınıza iyice bakın. hangisi önce hangisi sonra söküldü bilirseniz işiniz kolaylaşır. her şey tamamsa soğutucu bloğunu yerleştirip vidaların üzerine, sağına soluna bakın. üzerinde rakamlar olacak. bu rakamlar hangi sırayla sıkılmaları gerektiğini belirtir.
önce sabitleme için sıralamaya göre bir tur sıkın. hepsini yarım ve eşit seviyede sıkın. her şey yerli yerindeyse tekrar numara sırasını takip ederek sıkılaştırın. yani önce hepsini hafifçe tutturun sonra sıkılaştırın. çünkü bunu yapmazsanız cpu/gpu yüzeyine eşit baskı olmaz. bir köşe yanarken, diğer taraf soğuk kalır. o yüzden genelde 1 numara en sağ üstteyse 2 numara sol en altta olur ki baskı eşit sağlansın.
bu arada en başta söylemeyi unutmuşum
kasayı açtığınızda ilk iş pilin soketini çıkarın. tasarıma göre pili komple sökmenize gerek olmayabilir ama pili mutlaka devreden çıkarın ve güç tuşuna 5-6 saniye basılı tutun ki içeride akım kalmasın. temizliği halletikten ve soğutucu bloğunu geri monte ettikten sonra bütün soketlerin takılı olduğunu kontrol edin. örneğin wireless ve bluetooth soketleri çok ufaktır, çıktığının farkına bile varmayabilirsiniz. her şey tamamsa kasayı kapatmadan önce pili tekrar bağlayıp bilgisayarı bir kez çalıştırın.
bilgisayar sorunsuz açıldıysa hemen kasayı kapatmaya çalışmayın. bilgisayar açıldıktan sonra öncelikle fanlar çalışıyor mu gözle kontrol edin. masaüstü geldikten sonra ses çalışıyor mu? wireless çalışıyor mu? hepsini tek tek kontrol edin. windows kullanıyorsanız yöneticiden donanımları kontrol edin. en son aida64 veya hwmonitor gibi bir yazılım ile işlemcinin ısı aralığını kontrol edin. eğer cpu idle: 40–55 derece gösteriyorsa tamamdır. 80 üstü görüyorsanız sorun var demektir. her şeyin sorunsuz çalıştığından emin olduktan sonra bilgisayarı kapatıp, kapağı monte edebilirsiniz.
gelecek sefere kadar maksimum seviyede sağlıklı çalışması, bakım esnasında sorun çıkmaması için vidaları gerektiği kadar sıktığınızdan emin olun. bu bir daha açılmaz kafasıyla tabuta çivi çakar gibi sıkmayın. aksi gibi aşırı gevşek bırakmayın ki götü başı oynamasın. en sık yapılan hatalar genelde soğutma bloğuyla alakalıdır. yoğurt gibi macun sürenler, fanın soketini takmayı unutanlar, blok düzgün sıkılmadığı için performans sorunları vs. yaşayanlar olur. yüzde yüz emin olduğunuda artık alt kapağı takın ve kendinize bir kahve koyun.
mutfaktan kahvenizle döndükten sonra koltuğunuza yayılıp fanların hafif bir akdeniz meltemi gibi esişini dinleyin. yazılımdan işlemcinin saat gibi hep aynı düzeyde çalışan rutinine bakarak bir sigara yakın. hatta temizlemeden önce aleti abartı egzoslu şahin gibi bağırtan oyunu açıp iki el atın. aradaki farktan maksimum keyif alınabilecek her türlü atraksiyona girişin.
şahsen her türlü elektronik aletin içini açıp temizlemeyi, tamir etmeyi çok seviyorum. çamaşır makinesi, televizyon, kulaklık vs. ne varsa söker takarım ama bilgisayarın verdiği hazzı başkasından alamıyorum. hani bazı lezzetler birleştiğinde umami yaratıyor ya. bu da başarının getirdiği haz, temizlik hissi, emeğin neticesi gibi birçok unsuru bir araya getirerek duygusal anlamda bir umami yaratıyor bünyemde.
Laptop Satın Alacakların Çok İşine Yarayacak Tavsiyeler
