Kökeni Antik Çağlara Kadar Uzanan Şans Oyunu: Piyango
piyango, kökeni antik çağlara uzanan kurumsal bir şans oyunudur ve tarih boyunca ağırlıklı olarak devletlerin finansman aracı olarak kullanılmıştır. bilinen en erken örneği m.ö. 2. yüzyılda çin'de görülür. keno benzeri çekilişlerin, özellikle savunma yapıları ve kamu projeleri için kaynak sağlamak amacıyla uygulanmıştır. bu sistemde halk para yatırmakta, devlet ise düşük olasılıklı ödüller vaat ederek geniş kitlelerden gelir toplamaktaydı.
roma imparatorluğu döneminde çekiliş fikri önce eğlence amaçlı olarak gelişmiştir. zenginlerin verdiği davetlerde misafirlere hediyeler kura ile dağıtılmış, daha sonra imparatorluk bu yöntemi kamu yararına kullanılacak fon toplama aracı haline getirmiştir. romalılar döneminde piyango, hem sosyal etkinlik hem de siyasi araç niteliği taşımıştır.
orta çağ sonrasında piyango, özellikle rönesans avrupa'sında yeniden kurumsallaşmıştır. 15. ve 16. yüzyılda italya ve hollanda'da şehir yönetimleri, altyapı, savunma ve sosyal hizmetler için gelir elde etmek amacıyla resmî piyango düzenlemeye başlamıştır. “vergi” kavramının halkta olumsuz çağrışım yaratması nedeniyle piyango, gönüllü katkıyı teşvik eden daha kabul edilebilir bir ekonomik model olarak sunulmuştur.
17. ve 18. yüzyıllarda piyango avrupa genelinde yaygınlaşmış; fransa, ingiltere ve almanya gibi ülkelerde devlet denetiminde standartlaştırılmıştır. amerika kıtasında ise koloni döneminde üniversite, yol ve liman inşaatı gibi projelerin finansmanında kullanılmıştır. modern anlamda ulusal piyango sistemleri, 19. ve 20. yüzyıllarda hukuki çerçevelerin oluşturulmasıyla birlikte tamamen devlet kontrolü altında işletilen gelir modellerine dönüşmüştür.
günümüzde piyango, çoğu ülkede kamu bütçesine ek gelir sağlayan kurumsal bir mekanizma olarak varlığını sürdürmektedir. matematiksel açıdan kazananın olasılığı son derece düşük olduğundan, sistemin ekonomik avantajı büyük ölçüde düzenleyici kuruma yönelir. piyango tarihsel olarak şans oyunu niteliği taşısa da, özünde bir umut ekonomisi ve kitlesel finansman aracıdır.
