Karanlık Enerjiyi Çürütebilecek Devrim Niteliğinde Bir Teori: Timescape Modeli
timescape modeli, profesör david wiltshire liderliğinde evrenin genişlemesinin açıklanması noktasında karanlık enerji modeline alternatif olarak ortaya atılan bir model. henüz test aşamasında ama matematiksel olarak bazı moderasyonlarla ele alındığında karanlık enerji hipotezi ile açıklanamayan bazı şeyleri daha iyi açıklıyor gibi görünüyor ancak uzun süreli bağımsız bir sınama sürecinden geçmesi gerekiyor.
model, uzaklaşan tip 1 süpernova galaksilerindeki kızıla çalmanın aslında evrenin genişlemesinden değil, yüksek kütleli cisimlerin etrafındaki zamanın boşluklara göre daha yavaş akması ile açıklanmakta. bu durum oradan geçip de bize doğru gelen fotonların hafifçe maviye kaymasına neden oluyor. eğer model kabul edilirse evrenin milyarlarca yıldır hiç genişlemediği ve sabit olduğu kabul edilebilir.
detaylar için link
timescape modeli, son zamanlarda beni en çok heyecanlandıran bilimsel çalışma. çalışma, bugüne kadar gerçek olduğu düşünülen ve bilimsel çalışmalarla desteklenen "dark energy (karanlık enerji)" teorisine ket vuruyor.
karanlık enerji, bugüne kadar evrenin ivmelenerek genişlemesini açıklayan tek teori. varlığı sadece gözlemleyebildiğimiz cisimlere etkisiyle anlaşılıyor. örneğin, uzaktaki bir yıldıza baktığımızda ışığı kırmızıya kayıyor ve bu bize cismin bizden uzaklaştığın gösteriyor. ayrıca, baktığımız cismin uzaklığı artınca, kırmızıya kayma da artıyor. bu da bize basitçe evrenin ivmelenerek genişlediğini gösteriyor.
timescape modeli ile bilim insanları aslında einstein'dan beri bildiğimiz, gözümüzün önünde olan bir gerçeği kullanıyor: genel görelilik teorisi.
genel görelilik teorisi çok kapsamlı bir teori ancak söylediği bir şey şu: kütle ne kadar artarsa zaman da o kadar yavaşlıyor. eğer bir karadeliğin yakınına giderseniz, dünya'daki insanlara göre zamanınız çok yavaşlar ve sizin için 5 dakika geçmişken, dünya'daki insanlara göre aslında 5 gün geçmiş olabilir. (hesaplama yapmadım, sayılar tamamen rastgele verilmiştir.)
bilim insanları da genel göreliliğin bu kısmını alıp kullanmak istemişler ve ortaya timescape modeli çıkmış. bu model bize, aslında uzaktaki cisimleri baktığımızda gördüğümüz kırmızıya kayma olayının bir illüzyondan ibaret olduğunu söylüyor. çünkü ne kadar uzağa bakarsak, daha fazla öbeklenmiş cisimlere bakıyoruz ve öbeklenmiş cisimler arttıkça otomatikmen baktığımız yerdeki kütle de artıyor. bu yüzden de oralarda zaman bizimkine göre daha yavaş demek oluyor. yani, evren genişlemiyor; biz zaman farkından dolayı daha fazla kırmızıya kayma görüyoruz ve genişlediğini sanıyoruz!
eğer bu teori sağlam çalışmalarla desteklenirse, kütleçekim dalgalarının keşfinden sonraki en büyük bilimsel atılım olabilir!
