Karadeniz'deki Fındık Hasadını Katleden Kahverengi Kokarca Böceği Türkiye'ye Nasıl Geldi?
kahverengi kokarca böceğinin anavatanı doğu asya - özellikle çin, japonya, kore ve tayvan bölgelerinde doğal olarak yaşıyor. bu ülkelerde ekosistemin doğal bir parçası olduğu için doğal düşmanları da vardır ve popülasyonu dengededir aslında. ve hayır, uçaklarla atılmadı karadeniz'in üzerine. aha da dünyaya yayılış hikayesi:
1990’ların sonunda abd’ye (özellikle pennsylvania eyaletine) yanlışlıkla taşındı. muhtemelen tahta paletler veya ambalaj kasalarıyla ithalat sırasında geldi. oradan hızla yayılarak kuzey amerika’nın tarım alanlarında büyük bir zararlı haline geldi. 2007’den itibaren avrupa’ya, özellikle italya, isviçre ve almanya’ya geçti. avrupa’da üzüm, elma, armut, mısır ve fındık gibi birçok ürüne zarar vermeye başladı meret.
türkiye’de ilk resmi tespit 2017 yılında artvin’de yapıldı. büyük ihtimalle gürcistan üzerinden karadeniz’e geçti. gürcistan’da 2015’te görülmeye başlanmıştı ve özellikle abhazya bölgesinde hızla çoğalmıştı zaten. bu böceğin uçma yeteneği yüksek ve taşıma araçlarıyla (kamyon, gemi, konteyner) da kolaylıkla taşınabiliyor. bu nedenle kısa sürede rize, trabzon, giresun ve ordu illerine yayıldı. 2020’lerden itibaren düzce ve sakarya gibi batı karadeniz illerinde de görülmeye başladı.
fındık üzerindeki etkisi maalesef büyük. kahverengi kokarca böceği, hem meyveye hem yaprağa hem de sürgünlere zarar veriyor. fındıkta: meyvenin içini emerek buruşmasına ve boş kalmasına, erken dökülmeye, verim kaybına ve kalite düşüşüne neden oluryor bazı yıllarda bölgesel olarak %30-40’a varan rekolte kayıpları rapor edilmiş.
şu anda bakanlık ve üniversiteler el ele vermiş durumda. feromon tuzaklarıyla izleniyor, samur arısı (trissolcus japonicus) denen doğal düşman türü salınıyor, hatta bazı yerlerde vatandaşlar evde yakaladıklarını toplayıp teslim ediyor. ama işin kötü yanı, bu böcek dayanıklı. hem kışın evlere sığınıyor hem de uygun sıcaklıkta yılda birkaç nesil verebiliyor.
özetle, uzakdoğulu bir kaçak yolcu, önce amerika’yı, sonra avrupa’yı, şimdi de karadeniz’i fethetmiş durumda. globalleşmenin en sinir bozucu tarafı bu olabilir: bir konteynerin içinden çıkan böcek, binlerce çiftçinin bir yıllık emeğini yiyip bitiriyor.
Cırcır Böceklerinin Çıkardığı Sesten Havanın Sıcaklığını Hesaplama Yöntemi
