Kahve Çeşitlerinin İsimleri Nereden Geliyor?

Starbucks benzeri zincirler veya 3. nesil kahveciler artık hayatımızın bir parçası. Peki günlük hayatta içtiğimiz bu kahveler, isimlerini nereden alıyor?

1. arabica

yemen’de arap tüccarlar tarafından dünyaya yayıldığı için coffea arabica olarak adlandırıldı. oysa kahvenin asıl anavatanı etiyopya’dır. etiyopya kısmına sondaki "kahve" başlığında değineceğim.

2. robusta

daha sert ve yoğun tada sahip olduğu için latince "robustus" (güçlü, dayanıklı) kelimesinden gelir. arabica'ya göre daha düşük rakımlarda yetişir ve daha fazla kafein içerir.

3. liberica

adını batı afrika’daki liberya’dan alır. çekirdekleri büyük ve düzensiz şekilli olup aroması yoğun ve odunsu tatlar barındırır.

4. moka

yemen’deki mokha limanı, 15.-17. yüzyıllarda kahvenin dünyaya yayıldığı önemli bir ticaret merkeziydi."moka pot - mokha port" olarak aklınızda kalabilir.

5. espresso

italyanca "esprimere" (sıkmak, basınçla çıkarmak) kelimesinden türemiştir. basınçla hazırlanan konsantre kahve demektir. aynı zamanda "hızlı" anlamına gelir ve "express" kelimesiyle bağlantılıdır.

6. latte

bu bilgiyi artık bilmeyen kalmamıştır ama tekrar edelim: italyanca "caffè latte" (sütlü kahve) demektir. "latte" kelimesi "süt" anlamına gelir. italya’da sadece "latte" sipariş edilirse yalnızca süt getirilir.

7. cappuccino

italyanca "capuchin keşişleri"nden adını alır. kahvenin rengi, kapusen keşişlerinin kahverengi cübbelerine benzediği için bu ad verilmiştir.

8. americano

bu bilgiyi de duymuşsunuzdur: ii. dünya savaşı sırasında amerikalı askerler, espresso'yu çok sert bulduğu için içine sıcak su ekleyerek sulandırdı. bu yüzden "americano" dendi.

9. macchiato

italyanca "macchiato" (lekeli, damgalı) kelimesinden gelir. espresso'ya çok az süt eklenmesiyle "lekeli" bir görünüm oluştuğu için bu ad verildi.

10. ristretto

italyanca "ristretto" (sınırlı, az) kelimesinden türemiştir. espresso'nun daha kısa sürede, daha az suyla hazırlanmış versiyonudur. daha yoğun olur.

11. lungo

italyanca "lungo" kelimesi "uzun" anlamına gelir. ristretto'nun tersine, espresso'nun daha fazla su ile hazırlanarak hacminin artırıldığı bir kahve türüdür.

12. breve

italyanca "breve" kelimesi "kısa" anlamına gelir. espresso'ya yarı yarıya süt ve krema karışımı (half-and-half) eklenerek hazırlanır. özellikle abd’de popülerdir. "cold brew" ile alakası yoktur; buradaki "brew", demlemek anlamındadır. "soğuk demleme kahve" yani.

13. frappé

fransızca "frapper" (çırpmak, soğutmak) fiilinden gelir. özellikle yunanistan’da popüler olan soğuk kahve türüdür.

14. frappuccino

starbucks tarafından tescillenmiş bir kelimedir. "frappé" (çırpmak soğutmak) ve "cappuccino" kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir.

15. affogato

italyanca "affogato" kelimesi "boğulmuş" anlamına gelir. sıcak espresso’nun dondurmanın üzerine dökülmesiyle yapılan bir tatlı-kahve karışımıdır.

16. irish coffee

kahve, irlanda viskisi, kahverengi şeker ve krema ile yapılan bir içkidir. adını irlanda’dan alır.

17. bicerin

italya’nın torino kentinde ortaya çıkmıştır. italyanca "bicchierino" kelimesinden türemiştir, "küçük bardak" anlamına gelir. espresso, sıcak çikolata ve süt köpüğünün katmanlı olarak servis edilmesiyle hazırlanır.

18. mazagran

adını cezayir’deki mazagran kalesinden alır. fransız askerlerinin sıcak iklimde kahveyi soğuk suyla karıştırarak içmesiyle ortaya çıkmıştır. bugünkü buzlu kahvelerin öncüsü kabul edilir.

türk kahveleri

19. dibek kahvesi

türkçe bir kelimedir ve kahve çekirdeklerinin taş veya ahşap havanda dövülerek öğütülmesi anlamına gelir. osmanlı döneminde yaygın kullanılan bir yöntemdi. "depmek"ten geldiği düşünülüyor, "depik" gibi yani.

20. menengiç kahvesi

farsça menevîç veya arapça meneğuş kelimesinden geldiği düşünülmektedir. kahve çekirdeği yerine pistacia terebinthus bitkisinin (çitlembik ağacı) meyvesinden yapılan bir içecektir ve özellikle güneydoğu anadolu'da tüketilir.

21. mırra

arapça "acı" anlamına gelen bir kelimedir. kahve çekirdekleri iki kez kavrulur ve telvesi dibe çökene kadar kaynatılır. genellikle kulpsuz fincanlarda içilir.

22. süvari kahvesi

ege'de ve hatay taraflarında popülerdir. türk kahvesi fincanı yerine çay bardağında servis edilir. acı kahvenin türk kahvesinden çok daha uzun süre kaynatılmasıyla elde edilir. kahve köpüğünün gidene dek kaynatılmasıyla asıl lezzetine kavuşur.

23. damla sakızlı türk kahvesi

içine damla sakızı eklenerek hazırlanan bir kahve türüdür. özellikle çeşme ve sakız adası’nda popülerdir.

bonus: kahve

arapça "qahwa" kelimesinden gelir ve başlangıçta "şarap" veya "keyif verici içecek" anlamında kullanılmıştır. kelimenin kökenine dair farklı teoriler bulunmaktadır. bunlardan biri, arapça "qahiye" fiilinden türediği ve "iştah kesmek" anlamına geldiği yönündedir. bu görüş, kahvenin iştah bastırıcı etkisine dayandırılmaktadır. bir başka teoriye göre kelime, kahvenin ana vatanı olarak kabul edilen etiyopya’daki "kaffa" bölgesinden gelmektedir. ayrıca, kahvenin uyarıcı ve baskın etkisinden dolayı arapça "qahr" yani "baskın gelmek, hükmetmek" kelimesiyle bağlantılı olabileceği de öne sürülmüştür (bildiğimiz "kahır", "kahretmek").

osmanlı’da kahvehaneler, sosyal ve politik ortamlar haline geldiği öne sürülerek, dönem dönem yasaklanmıştır (dönemin sosyal medyası da yasaklanmış anlayacağınız).

17. yüzyılda venedikli tüccarlar aracılığıyla avrupa’ya ulaşan kahve, kısa sürede italya, fransa ve ingiltere’de popülerleşmiş ve kahve kültürünün temel taşlarından biri olmuştur.