Her Zaman Tekrar İzleme İsteği Duyduran Bir Güce Sahip En İyi Türk Filmleri

kişisel beğenilerim özelinde ve bir-iki cümlelik naçizane yorumlarım dahilinde 20 önemli türk filmi seçtim. aslında bu listeye daha onlarca film girebilirdi. dolayısıyla belki ileride duruma göre editleyerek eklemeler yapılabilir.

not: filmler yapım yıllarına göre sıralanmıştır.

not 2: ilk bölümde en iyi olduğunu düşündüğüm 20 film, ikinci bölümde ise en sevdiğim seri filmler bulunmaktadır.

1-) susuz yaz - 1963 - metin erksan

sinemamızın ilk uluslararası ödüllü (berlin altın ayı) filmi. özellikle erol taş ve hülya koçyiğit'in muhteşem oyunculukları ve toplumsal gerçekçi çizgisiyle öne çıkan bir film. filmin restorasyonunu martin scorsese'nin başında bulunduğu vakfın yaptığını ve filmin cannes'da bu restorasyonlu haliyle geçtiğimiz yıllarda tekrar gösterildiğini söylemek, filmin önemi hakkında bir ipucu verebilir.

2-) sevmek zamanı - 1965 - metin erksan

bence türk sinemasının estetik açıdan en iyi filmi. başka bir deyişle, gelmiş geçmiş en estetik türk filmi. arka planında klasik türk edebiyatı izleri, yağmurun ve doğanın filmdeki işlevi, epigraf mahiyetindeki etkileyici diyalogları ve döneminin ötesinde sinematografisi ile türk sinemasının zirvelerinden biri. in the mood for love filminin siyah beyaz ve türkçe versiyonu diyebiliriz.

3-) umut - 1970 - yılmaz güney

bence yılmaz güney'in en önemli üç filminden biri. ilk başyapıtı.italyan yeni gerçekçiliğinin derin izleri (özellikle bisiklet hırsızları filminin) görülen filmde, yılmaz güney ve tuncel kurtiz başrolde. umut, hırs, tutku ve arayış gibi sözcüklerin görsel tanımı mahiyetinde bir film.

4-) canım kardeşim - 1973 - ertem eğilmez

büyük ihtimalle türk sinemasının en dramatik filmi. üstelik bu drama, hiçbir abartılı sahnelere ya da tiyatral çıkışlara mahal vermeden, oldukça sade bir biçimde çekilmiş. gerçekten takdir edilesi. gelin itiraf edelim hemcinslerim; hangimiz ağlamadık çılgınlar gibi?

5-) otobüs - 1974 - tunç okan

listedeki filmlere göre nispeten az bilinen ama başyapıt olduğu kuşku götürmez bir film. avrupa kültürü eleştirisi olarak da izlenebilecek olan film, oldukça dramatiktir. erkekleri bile ağlatma potansiyeli taşır. ama bu dramatizasyon melodramla değil, realizmle sağlanmış. filmi kaliteli yapan detaylardan biri de burada zaten. tuncel kurtiz yine muhteşem oyunculuğuyla türk sinemasındaki yerini pekiştirmektedir.

6-) selvi boylum al yazmalım - 1978 - atıf yılmaz

türk sinemasının hiç kuşkusuz en iyi aşk filmi. her ne kadar şoke edici finaliyle, türk sineması geleneğinin dışına çıktığı için çokça eleştirilse bile, önemi çekildiği yıldan günümüze değin giderek artan filmlerdendir. özellikle monologları ile türk sinemasında devrim yaratan film, inceden inceye komünizm propagandası da yapıyor. neticede bir sovyet yazarının (cengiz aytmatov) kitabından uyarlama.

7-) sürü- 1979 - zeki ökten

sanırım izlediğim en iyi oyunculuklardan biri. tuncel kurtiz bu filmdeki rolüyle bence dünya sineması ölçeğinde bir iş çıkarmıştır. tabi film bu muhteşem oyunculuktan ibaret değil. yılmaz güney'in senaryosunu yazdığı ve zeki ökten'in yönettiği bu film, şahsi kanaatimce gelmiş geçmiş en iyi birkaç türk filminden biridir. toplumsal gerçekçiliğin başyapıtlarından.

8-) yol - 1981 - yılmaz güney- şerif gören

ülkemize ilk altın palmiyeyi getiren ve yılmaz güney'e ödül töreninde nazım hikmet selamı verdiren bir başyapıt. türk eleştirmenler nezdinde genellikle en iyi türk filmi kabul edilirken, uluslararası seçkilerde gelmiş geçmiş en iyi yüz filmden biri olarak gösterilir. filmin yapım hikayesi de en az kendisi kadar ilginçtir

9-) züğürt ağa - 1985 - nesli çölgeçen

komedi -dram dengesinin muhteşem bir biçimde sağlandığı film. her yaşta farklı okumalara açık bir başyapıt. ağalık düzenini ve uyumsuzluğu trajikomik bir dille veren bir drama. şener şen'in neden türk sinema tarihinin en iyi oyuncusu olduğunu ispatlayan filmlerden sadece biri.

10-) muhsin bey- 1987 - yavuz turgul

yavuz turgul- şener şen ikilisinin bence en başarılı örneklerinden biri, belki de birincisi. müzik endüstrisi üzerinden yavuz turgul'un nostaljiye düşkünlüğünü gösterdiği bir başyapıt. yan karakterlerin bile derinliği olduğu sayılı filmlerimizdendir. her yavuz turgul filmi gibi samimidir.

11-) anayurt oteli- 1987 - ömer kavur

bir roman, sinemaya ancak bu kadar mükemmel bir biçimde uyarlanabilirdi. tamamına yakını neredeyse diyalogsuz olan böylesi zor bir romanı (çoğunlukla monolog ve bilinçakışı), filme uyarlamak müthiş bir cesaret ve özgüven gerektirir! karanlık, karamsar ve boğucu, ama kesinlikle başyapıt.

12-) hakkari'de bir mevsim- 1988 - erden kıral

yine muhteşem uyarlama bir film. ferit edgü'nün "o" adlı romanından uyarlanan film, belgeselvari çekimi ile öne çıkıyor. bildiğim kadarıyla halen yasaklı filmler kapsamındadır. bu nedenle iyi bir kopyasına ulaşmak zordur. bayağı düşük çözünürlükle malum rus sitesinden (vk) izleyebilmiştim. o hali bile film beni derinden etkilemişti.

13-) uçurtmayı vurmasınlar - 1989 -tunç başaran

hapis olma durumunu en iyi anlatan filmlerden biri. doksanlarda çocuk olan nesli hüngür hüngür ağlatan bu film, özellikle yurt dışında birçok ödül kazanmıştı. müziklerinin de en az filmin hikayesi kadar ağlatma özelliği mevcut.

14-) sarı mercedes (fikrimin ince gülü) - 1992 - tunç okan

türk edebiyatının en iyi yazarlarından adalet ağaoğlu'nun aynı adlı romanından uyarlanan olağanüstü bir film. yerinde ve ölçüsünde flashbacklar, kurgusu ve etkileyici monologları ile kesinlikle türk sinemasının üstünde bir film. bence ilyas salman'ın, çirkinler de sever ile birlikte en iyi filmi.

15-) eşkıya- 1996 - yavuz turgul

türk seyircisini sinemayla barıştıran film. seksenlerin sonundan doksanlı yılların ortasına kadar sinemaya küsen türk milletini, yeniden bilet gişelerine koşturan bir filmdir ve bu açıdan bir kilometre taşıdır. klasik bir yavuz turgul filminin tüm özelliklerini taşır: geçmişe özlem, değer ve geleneklere bağlılık, onurlu ve mert bir kahraman...yani filmlerinin belli bir iskeleti vardır; sadece deri değiştirirler. eşkiya filmi de bu saydığımız özelliklerin hemen hepsini taşır. finaliyle ağlatma ve tüyleri diken diken etme potansiyeli vardır. ancak film, sürreal sahneler de içerir. bunun olumlu yanı, filme epik bir boyut kazandırmasıdır.

16-) ağır roman - 1997 - mustafa altıoklar

sanırım türk sinemasının en orijinal filmlerinden biri. en sevdiklerimden. yine bir roman uyarlaması ve yine pek başarılı. enfes müzikleri, gerçekçi diyalogları ve muhteşem oyunculukları ile kesinlikle bir başyapıt. bir nevi türk işi çingeneler zamanı. okan bayülgen ve mustafa uğurlu ikilik kavramının ete kemiğe bürünmüş hallerindeler, şahaneler.

17-) masumiyet- 1997 - zeki demirkubuz

aslında kader filmini daha çok sevmeme rağmen bu filmin garip bir çekiciliği ve elbette nispeten daha iyi yanları var. gerek haluk bilginer'in oscarlık oyunu, gerekse zeki demirkubuz'un türlü türlü ritüelleri (hafif aralık kapılar, hitchcockvari bir biçimde kendisin gösterme vb) ile türk sinemasının yüz akı filmlerindendir. haluk bilginer'in efsane tiradı ile meşhurdur.

18-) gemide- 1998 - serdar akar

bir nesle küfür ve jargon öğreten muhteşem senaryoya sahip bir film. özellikle erkan can'ın şahane oyunculuğu ile dikkat film, doksanlı yıllarda çocuk olan neslin erkekleri için özel bir yerdedir. laleli'de bir azize ile bütünlük gösterir. art arda izlenmelidir.

19-) sonbahar - 2008 - özcan alper

2000 sonrası türk sinemasının en yetkin birkaç örneğinden biri. o kadar sade bir filmdir ki, devlet-sistem ve darbe eleştirisi yaptığını fark edemeyip "aşk filmi" diye niteleyenler bile vardır. oysa bu filmde aşk, bir araçtan fazlası değildir. nuri bilge ceylan'a meydan okuyacak derecede başarılı sinematografisiyle dikkat çeken film, bence sinema tarihimizin de en iyilerinden.

20-) bir zamanlar anadolu'da- 2011 - nuri bilge ceylan

nuri bilge ceylan'ın şimdilik en iyi filmi. hatta türk sinemasının son yıllardaki en iyi filmi bile diyebiliriz. polisiye bir film, hiç böyle cezanne tabloları kadar naif olmamıştı. ceylan'ın diğer filmlerine nazaran daha fazla diyalog ve polisiye unsurlar içermesi, filmi ceylan filmografisi içerisinde ayrı bir kata çıkarır.

sinemamızda çeşitli türler

bence türk sinemasının en nev-i şahsına münhasır filmleridirler. tarihi, komedi ve özellikle fantastik filmlerimiz gerçekten de çok etkileyici ve sürükleyici. elbette teknik ve maddi olanaksızlıklar, sinemaya sanattan ziyade ticaret olarak bakılması gibi sebeplerle, bu filmler pek de kaliteli değiller. ama kişiye yukarıdaki filmler kadar ve hatta daha onlardan fazla keyif verebilirler. tabi yine de öznel değerlendirmelere daha açık filmlerdir.

1-) komedi filmleri - hababam sınıfı serisi (1975 - 1981- ertem eğilmez)

bence türk sinemasının en başarılı olduğu tür komedidir. yani öylesine zengin ve şahane komedilerimiz var ki, insan hangi filmi yazacağını şaşırıyor. ben naçizane olarak en sevdiğim birkaç komediyi yazayım:

korkusuz korkak, şabanoğlu şaban, şekerpare ve elbette turist ömer serisi .  yeşilçam dışında ise, pardon ve şafak sezer'e rağmen kutsal damacana.

ama hiç kuşkusuz hababam sınıfı serisi, bu türün açık ara en başarılı örneğidir. serinin tek film dışında (hababam sınıfı dokuz doğuruyor - yönetmen kartal tibet) kalan tüm filmlerin yönetmeni ertem eğilmez'dir.

2-) tarihi filmler - tarkan serisi -1969 - 1973 - tunç basaran - mehmet aslan

evet, itiraf ediyorum; bu seri, türk sinemasında en sevdiğim tarihi filmler serisidir. dönemine göre son derece başarılı fantastik sahneleri, atıl kurt repliği, kurt'un belki de

kartal tibet'ten de iyi oyunculuk sergilemesi, kartal tibet'in upskirt halleri, büyücü goşa'nın (eva bender) tehlikeli güzelliği,hain kostok, büyücü goşa ve wang yu gibi kötü karakterlerin baş kahraman kadar öne çıkarılması gibi pek çok nedenden dolayı bu seriye tutkunum. keşke yeni çevrimi olsa ve tarkan rolünde burak özçivit, muhteşem yüzyıl dizisindeki tipiyle oynasa. 

3-) fantastik filmler- kilink serisi 1967 - 1974

sanırım türk sinemasının en çok kült filmi barındıran türü. çoğu altmışlı ve yetmişli yıllarda çekilen bu filmlerde genellikle süper güçlere sahip kahramanlar, masal kahramanları, mizah dergilerinden çıkma kahramanlar, türk ve dünya tarihinden efsanevi kahramanların maceraları konu edinilir. drakula, süpermen, örümcek adam, red kit, zorro ve kilink gibi çok geniş bir yelpazeden seçilmiş kahramanların maceralarına, türk izleyicisinin büyük ilgisi nedeniyle devam filmleri çekilmiştir. filmlerin hemen hemen tam listesi.

kilink serisi içlerinde en çok dikkati çekenlerden biridir. serinin ilk filmi "kilink istanbul'da"nın çok tutması neticesinde, aynı yıl içerisinde 10 devam filmi çekilmiştir. onlarca fantastik replik ve sahne içeren (özellikle ilk şazam sahnesi) bu şahane seride başkahramanın kostümü de gayet ilgi çekicidir.

edit: vb nickli yazar arkadaşımızın komedi filmlerine önerisi: 

aslan bacanak