Her Gün Binlerce Hayat Kurtaran Otomobil Teknolojisi ESP Nedir?
abs: ani sert fren anında tekerlerin kilitlendiği zaman devreye giren, tekerlere saniyede 18 e kadar frenleyip bırakıp kilitlenmeyi önleyen ve bu sayede araca yön vermemizi sağlayan bir sistemdir.
asr (tcs): aracın ilk kalkış anında (kar-buz-yağmur) çekiş olan tekerlerdeki fren sistemini kullanarak veya ecu'ya müdahale edip çekiş gücünü ayarlayıp tekerleklerin patinajını önleyip yüzeyde tutunmayı sağlayan sistem.
esp: elektronik denge programı = abs + asr(tcs) + ek geliştirmeler içeren bir sistemdir, abs ve asr gibi bosch tarafından üretilip geliştirilmiştir.
esp'yi oluşturan parçalar:
- devir sensörü
- direksiyon açı sensörü
- ecu destekli hidrolik güç birimi
- ivmelenme sensörü
esp sensörler yardımıyla otomobilin durumunu ve direksiyon hareketlerini saniyede 25 kez denetler. tekerleklerin herhangi birinde tutarsızlık oluştuğu anda, aracın sürücünün gitmek istediği yöne doğru devam etmesi için gerekli tedbirleri alır.
örneğin; sağ şeritte hızla giderken aniden sağdan bir araç yola çıktı ve durmanıza imkan yok, refleks olarak direksiyonu sola kırınca araç sola doğru yönlenmek ister ve esp sadece arka sol tekere fren uygulayıp aracın önden kaymasının önüne geçer, şeride tekrar girmek için direksiyon sağa kırılır ve bu esnada esp aracın arkadan kaymasını önlemek için sadece ön sol tekere fren uygular ve sorunsuz olarak yola devam edilir.
esp kısaca bu şekilde çalışır. viraja hızlı girildiğinde, viraj destekli su birikintisinden geçerken, ani hareketlerde, gerekli teker(ler)e fren uygulayarak aracı çizgisinde tutmaya çalışır
dünya otomobil endüstrisinin (başta bosch automotive electronics ve mercedes-benz) taa 1900'lü yıllardan bu yana yaptığı en güzel iş bu donanımı icat edip sonrasında ise geliştirmek olmasına rağmen muhtemelen esp 1994 yıllından bu yana dünya üzerinde her gün binlerce kişinin hayatını kurtardı ve hala kurtarmaya devam ediyor.
son yıllarda otomobil endüstrisinin genel eğilimi (bu güne kadar hiç olmadığı düzeyde artan rekabet ve daralan kar marjlarının da etkisi ile) bu donanımı modellerine eklemeden çok daha önce halletmeleri gereken ve 100 yıldır bir otomobil tasarlamanın ve üretmenin en temel noktası olan mekanik viraj alma, yol tutuş kabiliyeti ve viraj limitlerini otomobilin geliştirilmesi aşamasında şasi dengesi, süspansiyon geometrisi, viraj denge çubukları, yaylar, amortisör ve lastiklerin kalitesi, lastik ebatları, vs. gibi unsurlarda maksimum itina gösterip, cüzzi maliyet artışlarını da gözardı ederek ayarlamak yerine işin mekanik kısmını resmen gözardı ederek veya ucuz çözümlerle geçiştirerek, olağanüstü ama hayati durumlarda yol tutuş anlamında sırtını esp'ye yaslayan otomobiller üretmesine yol açıyor.
son tahlilde ferrari, lamborghini, porsche gibi temel iş fikri zaten performans ve yol tutuş üzerine olan. hem tüketicisi algısı hemde pazar konumlandırmaları gereği aksi şekilde hareket etmeleri de mümkün olmayan birkaç egzotik otomobil üreticisi hariç. yol tutuş işini önce mekanik olarak "optimum" şekilde halledip ekstrem durumlarda ise abs, esp, edl vs. gibi elektronik yardımcılara bırakan üç beş otomobil üreticisi kaldı dünya üzerinde.(bkz: bmw)(bkz: mini)(bkz: alfa romeo)(bkz: ford)
başta volkswagen grubu, daimler, general motors, fiat chrysler automotive, neredeyse bütün fransızlar, japonlar ve koreliler dahil olmak üzere diğer yığın üreticiler ise viraj alma işini mekanik olarak da halledebilen ve her virajda esp-edl yardımına muhtaç olmayan otomobil üretmeyi unutmuş gibi davranıyorlar ve hem tüketicilerin hem de genel otomobil basınının(onlar dual clutch transmisyonlar, plug-in hybridler, sürücüsüz otomobiller ve daimi fetişleri olan soft touch plastiklerle bu konuya gözlerini çeviremeyecek kadar kör olmuş durumdalar son bir kaç yıldır)bu konudaki duyarsızlığı da hem imaj olarak hem de finansal anlamda müthiş işlerine geliyor.
son 10-15 yılda öyle bir şey yaptı ki esp ve bosch; tek başına neredeyse tamamı 100 yıldır bu işi yapan koskoca otomobil şirketlerine yeni bir otomobil geliştirmenin ve üretmenin en temel detaylarını unutturdu ve unutturmaya devam ediyor. ve bu benim gibi bugüne kadar hayatını en az 10 defa esp'nin kurtardığı bir otomobil delisinin hiç hoşuna gitmiyor.
Zararlı mı Yararlı mı Tartışması Bitmeyen Otomobil Özelliği: Start-Stop Sistemi
