Hayal Kırıklıklarında Bugün: Vikinglerin Aslında Boynuzlu Kask Giymediği Gerçeği
sisli bir fiyordun kenarında, sabahın ilk ışıkları suya vuruyor. birkaç iri yarı adam, uzun teknelerinden inip ağır adımlarla sahile yürüyor. omuzlarında postlar, ellerinde baltalar, başlarında… evet, işte tam burada hayalinizi bozmak zorundayım: o meşhur boynuzlu miğfer yok. olmadı. hiç olmadı.
popüler kültürün en sağlam yalanlarından biri bu. neredeyse herkesin zihninde vikingler, kafasında iki koca boynuzla bağırıp çağıran, bira içip kılıç sallayan tipler olarak kodlu. halbuki arkeolojik bulgular, 8.–11. yüzyıl arasında kullanılan viking miğferlerinin sade, boynuzsuz ve son derece işlevsel olduğunu gösteriyor.
peki bu hayali boynuz, tarih kitaplarından değil de kolektif hafızamızın en kuytu raflarına nasıl yerleşti?
cevabı: 19. yüzyıl operaları ve sahne tasarımcıları. özellikle wagner'in der ring des nibelungen operası için kostüm tasarlayan carl emil doepler, vikinglere dramatik bir hava katmak amacıyla miğferlere boynuz ekledi. çünkü sahnede kan ter içinde bağıran bir baritonun kafasında dümdüz bir miğfer olunca pek “mitolojik” durmuyordu. seyircinin hafızasında yankılanacak bir mit yaratmak istediler; boynuz da o mitin başköşesine yerleşen sembol oldu.
sonra işin içine illüstrasyonlar, çizgi romanlar, hollywood filmleri ve halloween kostümleri girince bu sahne dekoru, “tarihsel gerçek” sanılmaya başlandı. bugün hâlâ müzelerdeki o sade, boynuzsuz miğferle yüz yüze gelen turistler, hayallerinin yıkıntısı arasından yükselen bir sesle, tarihe meydan okurcasına 'e boynuzlar nerede?' diye soruyor. cevabı net: sahnede, kartpostalda, disney çizgi filmlerinde… ama asla bir viking kafasında değil.
kısacası, vikinglerin boynuzlu miğfer takması, “napolyon çok kısaydı” efsanesiyle aynı kategoriye ait: uydurma, ama popüler. gerçek ise daha az seksi, daha az gösterişli ama çok daha doğru.
Western Filmlerinden Tanıdığımız O Karizmatik Kovboy Şapkaları Aslında Bildiğimiz Gibi Olmayabilir
