El Salvador'un, Sadece Korkunç Suçlar İşlemiş Çete Üyelerini Barındıran Hapishanesi: Cecot
Nedir, ne değildir?
el salvador'da, devlet başkanı nayib bukele'nin güvenlik stratejisinin bir parçası olarak inşa edilen ve latin amerika'nın en büyük hapishanesi olan terörle mücadele merkezi (cecot), san vicente bölgesindeki tecoluca şehrinde yer alıyor.
hapishane 2023 yılında yapılmış ve 40.000 kişilik kapasitesiyle dikkat çekiyor.
cecot, özellikle çete üyelerinin barındırılması amacıyla tasarlanmıştır. el salvador'da 2022 yılında yaşanan ciddi çete şiddeti olaylarının ardından, hükümet geniş çaplı bir baskı başlatarak binlerce kişiyi tutuklamış.
hapishanedeki koşullar, insan hakları örgütleri tarafından eleştiriliyor. mahkumlar, günde 23,5 saat boyunca hücrelerinde tutuluyor ve sadece yarım saatlik grup egzersizleri veya dini etkinlikler için dışarı çıkabiliyorlar. hücrelerde yatak yok, (çünkü hükümet olası bir isyan durumunda yakılabileceğini düşünmüş), mahkumlar beton zemin üzerinde uyuyor.
ayrıca, gün içinde sıcaklık 35 dereceye ulaşıyor ve hücrelerde yeterli havalandırma olmadığı belirtiliyor.
uluslararası insan hakları örgütleri, cecot'taki tutukluların maruz kaldığı muameleleri "insan haklarının kara deliği" olarak nitelendiriyor. tutukluların çoğunun yargılanmadan ve yeterli delil olmadan hapiste tutulduğu, bu durumun ciddi insan hakları ihlâllerine yol açtığı vurgulanıyor.
cecot hapishanesi, el salvador hükümetinin çete şiddetiyle mücadele çabalarının bir sembolü olarak inşa edilmiş olsa da, içerideki koşullar ve tutukluların durumu, uluslararası toplum tarafından yoğun olarak eleştiriliyor. insan hakları ihlâlleri iddiaları ve mahkumların yaşam koşulları, bu mega hapishanenin gelecekteki işleyişi hakkında tartışmaları beraberinde getiriyor.
Detaylı yorumlar
cecot... son zamanların popüler youtuber gezi yerine dönmüş, el salvador’daki “bölgesel kontrol planı” çerçevesinde inşa edilen, dünyanın en büyük ve en güvenli hapishanesi. cecot, ispanyolca “centro de confinamiento del terrorismo”nun kısaltması. türkçesi “terörle mücadele merkezi”.
neyse efenim hapishaneye dönelim
hapishane, ohal ilan edilmesinden sonra çetelere yapılan baskınlarla birlikte sadece 9 ayda inşa edilmiş. hapishanenin adından da anlaşılacağı üzere mahkumlar basit suçlar işleyen kişiler değil, hepsi azılı suçlu ve çete üyeleri. kıtanın en büyük iki çetesinin üyeleri (ms 13 ve barrio 18).
heriflerin kişi başı cinayet sayısı ortalama 200’den fazla. kişi başı 200 cinayet ne demek lan?
heriflerin kameraya bakışı bile “lan bir çıkarsam hepinizin mına koyacağım” diyor. gözleri göz değil resmen. feri gitmiş, ruhları çekilmiş gibi. ortam hayvanat bahçesi gibi. bir daha gün yüzü göremeyecek adamları her gün birileri gelip kameraya alıyor. bunlar da parmaklıklar ardından öyle bakıyor.
dışarıda azılı düşman herifler hapishanede karışık olarak kalıyorlar. çok akıllıca buldum bunu.
bir hücrede 80-150 arası mahkum kalıyor. hücrenin parmalıklarının olduğu kısmın iki baş ucunda birer açık tuvalet var, duşları da orası, duş için bir tane plastik maşrapa var, hepsi bu.
mahkumların beslenmelerinde asla protein yok. pilav, makarna, fasulye ve lavaş. bir de içecek. çatal bıçak vs yok, plastik kaptan elle yiyorlar. özetle, “biz bunları beslemiyoruz, cezalarını çektirmek için hayatta tutuyoruz” mesajı var.
hepsi tek tip beyaz üniforma giyiyor. gün ışığı görme şansları yok, dış dünya ile asla iletişim şansları yok, ziyaretçi hakkı yok. zaten bu videolar olmasa herifleri görmenin bir imkanı da yok. yakınları falan da bu videolardan görebiliyor anca. sanıyorum bu sebeple videolarda maske takıyorlar, dışarıya mesaj gönderememeleri için. videolarda hijyen vs deniyor ama bence asıl sebep bu.
24 saat açık ışıkların altında, yastık, yorgan, nevresim vb hiçbir şey olmadan metal yüzeylerin üzerinde uyumak zorundalar. yatak falan da yok yani. sanıyorum sebebi de olası bir isyanda yakmak ya da barikat yapmak için yatakları kullanamasınlar diye.
ışıklar sürekli açık olduğu ve gün ışığı görmedikleri için saat kavramı da yok. gündüz mü gece mi, saat kaç vs. bilmiyorlar. bu da elbette dirençlerinin kırılmasını sağlıyor.
günde sadece 30 dakika, vücut ağırlıkları ile egzersiz yapmaları için ve toplu dua etmek için hücreden çıkabiliyorlar. dışarıya değil, hücre önündeki avluya. dışarıya çıkmak diye bir şey yok tekrar belirteyim. avukat ve duruşma görüşmeleri de görüntülü, uzaktan yapılıyor. onun için dahi dışarı çıkmak yasak.
özetle; hapishanenin bileti tek yön, giriş. buradan çıkmalarının tek yolu ölmek. kurallara uymadıklarında ise 15 günlük hücre cezası var. hücre tamamen betonarme yapılmış. düz beton atıp betondan bir yatak ve betondan bir yalak yapmışlar. yalaktan su içip yıkansın diye. bir de tuvalet var. kapkaranlık buz gibi beton odada 15 gün. arada gelip fenerle bakıyorlar öldü mü kaldı mı diye hepsi bu. haliyle bazıları kameralara ne kadar sert bakış atsalar da kedi gibiler. her sözü dinliyorlar çünkü ucunda o hücre var.
hapishane müdürünün söylediği her şeyi özetliyor: “beyaz giydiklerine bakmayın, onlar melek değiller. bir zamanlar tanrı rolü oynuyor, kimin yaşayıp kimin öleceğine karar veriyorlardı.”
röportaj yapılan çete liderinin de söylediği gibi: “bu, yaptıklarının bedeli.”
el salvador’da ohal ve bu tutuklamalar sonrası günde 104/100.000 kişi ölüm oranı varken 2023 itibariyle bu oran 2,4/100.000 kişiye düşmüş. ekim 2023 ile ekim 2024 arası işlenen cinayet sayısı ise “sıfır”. evet kocaman bir “sıfır”. bunu devlet başkanı bizzat twitter’dan paylaşarak kutladı. dünya’nın suç oranında zirve ülkesiyken amerika kıtasının en güvenli ülkelerinden birine dönüşmüş. hatta en güvenlisi.
ılık hümanist dangalaklara da ayar veren devlet başkanı nayib bukele’yi tebrik etmek gerek.
çeteler bu hapishaneden ötürü daha çok masumu öldürmekle tehdit edince, hapishanede günde 3 öğün olan yemeği 1 öğüne indiririm, bakalım dostlarınız açlığa ne kadar dayanıklı diye rest çekti. adam resmen basını da çağırıp hem tanıtım hem gövde gösterisi yapıyor.
trump’ın da dediği gibi, “bunlar insan değil, hayvan". masumları hızlı ölmesin diye silahla vurmayan, çeşitli yerlerini kesip can çekişerek ölmelerini bekleyen yaratıklar. buna göre de muamele görüyorlar. aslında hayvana da hakaret oluyor bu da neyse, siz anladınız.
bunları böyle tutmak için bu kadar masraf yapmak mı yoksa idam etmek mi konusunda kararsız kaldım. ancak varlıkları ve yaşam şartlarını görünce, oldukça ibret verici ve caydırıcı olduğu aşikar. ağır işlerde falan da çalıştırılabilirler bence ama belki de bu güvenlik açığı doğurur diye seçilmedi. bir de iş yaptırmak için daha da beslemek gerekecekti.
yönetim değişir de af falan gelir mi gibi etkenler de var bence, bunu da düşünmüşlerdir diye umuyorum.
ruhi’nin videosunda bahsi geçen “araya masumlar da kaynayabiliyor” kısmı biraz düşündürücü. buna kendisi de dahil youtuber'ların hiçbiri net bir şekilde değinmemiş. yani masum olduğu anlaşılıp salınıyor mu gümbürtüye mi gidiyor o kısmı anlayamadım. belki de sağdan soldan duyduğu dezenformasyon haberidir bilemiyorum.
bunu demesinin dayanağı ise şu; üzerlerinde kimlik vb taşımadıkları, yakalanınca yalan beyan verdikleri ve/veya başka kanıt bulmak zor olduğu için çete dövmesi olan herkesi sokak köpeği toplar gibi topluyorlar. kimisi de çeteden korunmak için dövme yapan masumlar yok mudur vs diyor. var mıdır yok mudur bilemiyorum. bu gibi durumlarda ihtimal üzerine çarklar dönmez, bunu biliyorum.
bu hapishanenin iyice gündeme gelmesiyle birlikte girdiler de artıyor haliyle. bu sebepten bazı kafa karışıklıkları ve bilgi kirlilikleri de okudum sosyal medyada, buna değinmekte ve düzeltmekte fayda var:
bu çeteler el salvador'da değil amerika los angeles'ta ortaya çıktılar. daha sonra abd tarafından hepsi el salvador'a sürüldü. zaten iç savaştan yeni çıkmış ve ekonomik buhranla uğraşan ülke birden suç makinesi binlerce çete üyesini topraklarında buldu. sonuç; herifler hali hazırda zayıf olan ülkeyi ele geçirdi. kan kusturdu. yani sanıldığı gibi ülke fakirdi de bunlar başının çaresine bakmak için ortaya çıktı gibi bir durum yok. herhangi bir şekilde, en ufak empati yapılacak, suçları hafifletilecek, aman canım zor şartlarda yaşamışlar denilecek tipler değiller.
hapishaneyle ilgili ruhi çenet, joe hattab ve alper rende videolarını izledim. üç aşağı beş yukarı hepsi aynı zaten. üçü de biraz kolpa yapmış özel izinler onlar bunlar aldık diye, el salvador özellikle basını çağırıyor, herkese ibret olsun diye. zaten bu sebeple tonla video var bu hapishaneyle ilgili. önüne gelen elbette çekim için giremiyor, bununla birlikte biz özeliz ondan girdik imajı yaratmaya çalışmak da komik duruyor...
Çin, Hapishanedeki Mahkumları Neden World of Warcraft Oynamaya Zorladı?
