Dildeki En İlginç ve Esnek Yapı Taşlarından Biri: Şey

“ilginç bulduğum bir şey şu…”. bu şekilde başlamak bu başlık için doğru mu bilemiyorum. ama, bana göre "şey" dilimizdeki en ilginç kelimedir. daha doğrusu bir dildeki en ilginç ifade, en ilginç "şey"dir desek daha doğru olabilir.

ilginç olan ise, esasında "şey" denildiğinde tek başına bir ifadesi olmayan bu kelimenin, hemen her dilde bulunması, tüm dillerde geçerli bir karşılığı olması. eşya, hal, iş, madde, olay, söz vb...'nin yerine kullanılan, kimi zaman somut, kimi zaman soyut, belirsiz manası olan bir kelimenin tanımlamaya çalıştığı, (yeteri kadar) basit bir kelimedir esasında...

milyonlarca konu hakkında makale içeren wikipedia'da "şey" kelimesi için bir doğru bir tanım yoktur; bunun yerine sizi, mistik islam öğretisindeki sonsuzluk ve vahdet-i vücud felsefi olan bir kavram, şeklinde bir açıklamaya yönlendirir. (wikipedia şey başlığı)
ingilizce wikipedia sayfası mı? thing, wikipedia sayfası bile başlık olarak "non-physical entity" (fiziksel olmayan varlık) şeklinde açılmıştır.

ama biliyoruz ki, şey "nesne" veya "varlık"a yönlendirilebilir, yani soyut olmak zorunda da değildir.
nesne: “nesne, (bir özne tarafından) gözlemlenen bir şeydir.”
varlık: “var olan ya da var olduğu söylenen şey.”

peki "şey" nedir yahu?!

"şey"i en iyi açıklayan tanımlardan biri alan watts'a ait: "bir 'şey' bir 'düşünce'dir, bir düşünce birimidir." ingilizcesi biraz daha şiirsel duruyor gerçi: "a ‘thing’ is a ‘think’, it is a unit of thought.".

eğer kelimeler dünyayı böldüğümüz formları belirliyorsa, "şey" oyun hamurudur. amorf ve sınırsızdır. bir atom altı parçacığı veya tüm evreni veya hatta sonsuz evrenlerden oluşan bir sistemi temsil edebilir. başka biriyle iletişim kurmaya çalışırken, hayal gücünü yönlendirmek için kelimelerimizi kullanırız, böylece fikrimizi kafasına yerleştirebiliriz. bu anlamda, çoğu kelime kısıtlayıcıdır ve sonsuz olasılıkları iletilen belirli fikre göre ayıklama amacına hizmet eder. ancak "şey" kısıtlayıcı değil, üretkendir. dinleyiciyi kendi hayal gücünü serbest bırakmaya ve onu eldeki konuya getirmeye özgür bırakır.

sonsuz derecede üretken olabilir, "bir şey ", herhangi bir şey", "hiçbir şey", " başka bir şey"...

"şey" kelimesi, tam olarak belirlenemeyen ya da o anda ifade edilemeyen bir kavram, nesne, olay ya da düşünceyi karşılayabilen bir yapıya sahiptir. bu, dilin bir nevi boşluk doldurma fonksiyonunu simgeler.

"bu" veya "şu" kelimeleri, herkesin onaylayabileceği gibi benzer özelliklere sahiptir. ancak ben yine de "şey"in en azından soyut konularda daha esnek olduğunu düşünüyorum çünkü "bu/şu", öznenin farkında olduğu bir tür (kimi zaman konumsal) referans çerçevesi gerektiren daha somut bir kavramdır. (bkz: bu şey değil mi ya)

sonuç olarak

"şey" kelimesi, dildeki en ilginç ve en esnek yapı taşlarından biridir. bir düşünceyi ifade ederken kullanabileceğimiz bu belirsizlik, aslında dilin ve düşüncenin doğasına dair derin bir gerçeği yansıtır: dil, her zaman tam olarak dünyayı yansıtamaz; ancak dünyayı anlamamız ve tarif etmemiz için bize sonsuz olanaklar sunar. "şey" de bu sonsuz olanakların en yalın temsilcisidir.