Çizgi Roman Devlerinin Yıllardır Hararetle Süregelen Kıyaslaması: Marvel vs DC
İlk akla gelenlerle başlayalım
eğer karşılıklı bir fiziksel savaştan bahsediliyorsa dc'nin rahatça kazanacağı karşılaşma. ama işte tam da bu nedenle marvel insanlara daha sıcak gelir. batman'in son 20 yıldaki açılımını bir kenara koyacak olursak marvel 60'lardan beri hep daha özdeşleşilebilir karakterler yaratmıştır. (dc'nin bir spider'ı, wolverine'i olamaz mesela.)
dc bu yüzden hep sanal şehirler yaratır. gotham, metropolis, star city vs. oysa marvel kahramanları bildiğiniz şehirlerde gezer dururlar. bunlar da onları özdeşleşilebilir kılar.
dc evreninde tutarsızlık da vardır. mesela superman'in gücü fazla abartılıdır. sırf bu yüzden ortak maceralarında tutarsız güçler olur hep. justice league'in bir avengers olamaması da bu yüzdendir. yani superman, hatta green lantern'in olduğu yerde batman ve green arrow nedir mesela?
bir de fantastikçiler marvel'ı, bilim kurgucular dc'yi severler diye de uzatabilirim konuyu.
bu çizgi roman yayımcılarının kime bağlı olduğuna bakarak yapalım kıyası
dc comics > warner bros
marvel comics > walt disney
dc'nin en önemli isimleri kimlerdir? dan didio, geoff johns, jim lee
marvel'in en önemli isimleri kimlerdir? axel alonso, stan lee, joe quesada
marvel'in en büyük avantajı bence stan lee ve chris claremont gibi yayınevi ile özdeşleşmiş kişiler olması.
marvel comics, özellikle 90'ların sonuna doğru mutant bazlı çizgi romanlardan iyi ekmek çıkarmıştır. doğası gereği mutantlar çok özel güçlere, inandırıcı bir arka hikayeye gerek duymadan sahip olabildiklerinden karakter patlaması yaşandı süper kahraman janrında.
dc, metahuman kavramını kullanarak aynı bölgeye girmeye çalıştı ama pek beceremedi.
marvel comics, benim takip ettiğim süre boyunca hep eğlendirmeyi amaçladı, max ya da knights serileri dışında genelde eğlencelik hikayeler anlatmayı tercih ettiler. e şu an zaten walt disney'e bağlı olduklarından eğlence faktörü de arttı git gide.
dc, daha karanlık hikayeler anlatmayı tercih etti. en popüler iki karakterden biri olan batman, doğası gereği karanlık bir karakter. buna ek, dc'nin vertigo ve (eski) wildstorm yayınevleri daha sert hikayeleri yayınlamayı tercih ettiler.
metahuman pazarından ekmek çıkaramayan dc, popüler karakterlerin farklı evrenlerindeki versiyonlarını multiverse'ler ile kullanmayı denedi.
toparlamak gerekirse, dc benim için çizgi romanların daha karanlık yüzü, marvel ise daha eğlenceli yüzü olmuştur.
İnsaniyet açısından
internette rastladığım şöyle bir kıyaslama var: "in the general sense, dc comics is about super heroes who happen to be people, while marvel is about people who happen to be super heroes."
"genel olarak bakacak olursak, dc comics insan olan süper kahramanlar hakkında, marvel ise süper kahraman olan insanlar hakkındadır."
yani demek istiyor ki dc'de siz bir batman hikayesi anlatırsınız içinde hiç bruce wayne adı geçmeyebilir veya superman hikayesinde clark kent'ten bahsedilmez. ama biz biliriz ki batman aynı zamanda bruce wayne'dir ve superman de clark kent. marvel'de ise spider-man'in peter parker olmadığı bir hikaye yoktur. hatta aslında hikaye peter parker ile ilgilidir ama peter aslında spider-man olduğu için onu orada görürüz. iron man'in en belirgin özelliği tony stark olmasıdır, captain america steve rogers değilse ağzımızda ekşi bir tat bırakır.
batman batman'dir. bruce wayne sadece insanların gözüne bir perde çekmek için vardır. clark kent ise superman'in dikkat çekmemek için kullandığı ezik insan modelidir.
bence en temel fark budur. dc aynı zamanda insan da olan süper kahramanları anlatır; marvel ise aynı zamanda süper kahraman olan insanları anlatır.
ekşi sözlük'ten gelen mesajlar üzerine ekleme: bahsettiklerimin aksi yönde yüzlerce örnek bulunabilir belki ama gerçekten çok çizgi roman okuyan birisi olarak dc'de süper kahraman hikayeleri marvel'de ise karakter hikayeleri okuduğumu düşünürüm hep.
DC'yi daha çok seven birinin yorumu
aralarındaki fark çok basittir; dc temellerini fanteziye dayandırırken marvel realizme dayandırır. örneğin dc'deki justice league direkt olarak olimpos dağı gibidir. aynı yunan mitolojisi gibi karakterler epiktir, hikayeler epiktir ama evreni realizmden uzaktır, genellikle tutarsızdır. o yüzden zaten evrenlerini toparlamak için gazilyon tane reset atmak zorunda kalmışlardır. öte yandan marvel evreni daha oturaklıdır, daha tutarlıdır. karakterleri daha bizdendir. bir yandan suçla savaşırken bir yandan gündelik sorunlarla uğraşan, ekmeğinin peşinde koşan süper kahraman falan filan. işin sonu şu ki fantezi seviyorsan dc oku, realizm seviyorsan marvel oku. ama amerikan ana akım çizgi romanı okuyorsan realizmle işin ne, git kadıköy'de iki tur at gel kısmı da var olayın tabi.
mesela muhtemelen bu sebeptendir ki dc her ne kadar enkaz bir evrene sahip olsa da her zaman açık arayla daha iyi hikayelere sahip olmuştur. marvel daha iyi bir evrene sahip olmasına rağmen 75 yıllık tarihinde çıkarabildiği ikonlaşmış hikaye sayısı yok denecek kadar azdır. earth x, born again falan gibi tek tük istisnalar var işte. dc'ninkileri ise saymaya başlamayayım. en basitinden sadece alan moore'un dc'deki işlerini saysak yine marvel geride kalır.
orijinallik kısmına bakarsak yine dc öndedir. karşılıklı esinlenmeler anlaşılabilir ama marvel büyük oranda dc'den esinlenen taraftır. avengers bariz justice league'den araktır, hatta kendileri de bunu itiraf etmiştir. bununla beraber deathstroke/deadpool, green arrow/hawkeye, superman/sentry(ve milyon tane başka superman klonu), flash/quicksilver, wonder woman/ms. marvel diye uzayıp giden bir liste var.
özetle dc döver. tşk kib bye.
Marvel'ı daha çok seven birinin yorumu
şimdi tabii zevkler göreceli olduğu için isteyen istediğini sever ama "dc karakterleri marvel'a bindirir" demek de, ne bileyim...
dc'nin popüler olmuş bütün karakterleri salaktır her şeyden önce. misal superman. dünyadaki hiçbir varlığın karşısında duramayacağı kadar güçlü bir kişisin, biraz kafayı çalıştırıp hükümdar olacağına lois lane'in peşinde koşturuyorsun. tamam hadi madem o kadar iyi kalplisin, al eline dizgini bütün dünya refah içinde yaşasın. git nijerya'da, sudan'da, kenya'da yeri del, kuyu aç? o da yok.
bruce wayne'sin. elindeki para yedi düveli doyurur. madem bu şehirde suçu bitirmek niyetindesin, ver parasını ordu kur kendine? 24 saat suçla savaşsınlar. zaten polis molis hak getire. seçime gir efendi? belediye reisi ol? yok ben çatıdan atlıycam. batman'in bütün yetenekleri ancak batman olmasıyla açıklanabiliyor. "bu adamın belini kırdılar, nasıl ayağa kalktı da tekrar atlayıp zıplıyor?" diye soruyorsun, "ee o batman..." e peki, bu superman'i nasıl alaşağı ediyor? ee çünkü o batman. allahaşkına tibet'te keşiş eğitimi aldı diye bir insan evladının uçabilen birini dövmesi meşrulaştırılabilir mi? green lantern'la yürüyorlar, bi bakıyosun yüzük bunun elinde. cepçi misin amk? onu da mı tibet'te öğrendin?
güzel hikayeleri yok mu bunların? tabii ki var. nedense en az vurdulu kırdılı, en aksiyon dışı olanları en güzel hikayeler çünkü en çok o hikayelerde karakterleri biraz daha insani yönleriyle görebiliyoruz.
bunlara mukabil marvel'ın da saçma sapan hikayeleri, karakterleri yok mu? tabii ki var. hatta orijinlerin çoğu öyle. ama en azından marvel'ın bir şeyin sebebini açıklama, kendi içinde bir mantığa oturtma, karakterlere insani değerler, prensipler, motivasyonlar yükleme çabası var. "allah tarafından new york'un sokaklarında sallanasın diye sana bazı güçler bahşettik evladım" demek yerine "radyoaktif örümcek tarafından ısırıldı" demeyi akıl etmiş herifler. bugün yazsam bu hikayeyi bilim camiası götüyle güler. ama 1960'da bunu akıl edebilmiş herif. yahut da tony stark'a "madem param var, anamı babamı da öldürdüler, ben niye kötüleri dövmüyorum lan" dedirtmemişler, herif wong-chu'nun elinde ölmemek için demir dövüyor, sonra da ondan intikamını almak için iron-man oluyor. çünkü insan annesi babası öldürüldü diye alkolik olur, vigilante değil...
hala kalkıp "dc'nin karakterleri marvel'ı gömer" falan demeyin lütfen. beklentilerimiz farklı demek ki sizle. gidin ne okuyorsanız okuyun. söyletmen beni.
Son söz
marvel vs dc... çizgi roman severler böyle bir vs ile ilgilenmez. herkesin gönlünde bir karakter ağır basar ama naçizane iyi karakterler (hikayeler) çıksın da kimden olursa olsun diye bakılır. daha çok çıksın ki biz okuyalım. ikisi de candır (ve diğerleri tabi), çizgi roman alemine kattıkları güzelliklerle çok yaşasınlar.
Türkçe Baskılarını Güncel Olarak Bulabileceğiniz Kült Çizgi Romanlar
