Çin'de Binlerce İnternet Sitesine Erişimi Engelleyen Sistem: Çin Güvenlik Seddi
çin ülke sınırları içerisinde birçok internet sitesine girmeyi engelleyen, bazı sitelerin ise alt servislerini devre dışı bırakarak sitenin sadece kırpılmış sürümünün görüntülenmesine sebep olan güvenlik önleminin adıdır çin güvenlik seddi (great firewall of china).
youtube, google, facebook gibi dünya genelinde hizmet veren büyük sitelerin çoğu bu set tarafından engellenir veya yavaşlatılır. bu güvenlik seddi, yabancı yatırımcılar için büyük bir engel olarak görülür ancak çin, kendi vatandaşlarını korumak için bu yöntemi uyguladığını söylemektedir.
bu güvenlik seddi zaman geçtikçe daha güçlü ve aşılması zor hale gelmiştir. çin, bu güvenlik seddini güçlendirmek için yapay zeka teknolojisini kullanır. bu sebeple güvenlik seddi hızlı bir şekilde gelişmektedir. çin, dış dünya ile ekonomik olarak bağlantılarının kesilmemesini ancak ülke içerisindeki vatandaşlarının batı ideolojilerinden uzak durmasını istediği için bu seddi kullanmaktadır.
1980'li yıllarda çinli yetkili "eğer temiz hava almak için pencereyi açarsanız içeriye birkaç tane sineğin girmesine de göz yummanız gerekir" diyerek durumu özetlemiştir. bu sözleriyle anlatmak istediği, çin'in dış dünyaya açılması ekonomik kalkınma ve gelişme getirecektir ancak karşılığında çin hükümetinin yozlaşmış olarak gördüğü istenmeyen batı fikir ve ideolojilerini de yanında getirecektir.
çin, internet ile ilk kez 1989 yılında bazı küçük bölgelerde tanıştı, yurt geneline yayılması ile 1994 yılında gerçekleşti. 2018 haziran ayında çin 772 milyon vatandaşı ile tarihi boyunca gördüğü en kalabalık nüfusuna ulaştı.
1998 yılında altın kalkan projesi hayata geçirildi. altın kalkan projesi, birkaç projeyi içerisinde barındırıyordu, bu projelerden birisi ise çin güvenlik seddi'ydi. altın kalkan projesi'nin temel amacı, ağ güvenliğini iyileştirmekti ancak kısa süre içerisinde genişletilerek sansür ve gözetim yetkilerine de sahip oldu.
çin'deki bütün internet servis sağlayıcıları çin bilişim bakanlığı'ndan lisans almak zorundadır ve bu bakanlık tarafından kontrol edilir. bu bakanlığın ülke sınırları içindeki ve dışındaki bütün bilgileri gözetleme ve değiştirme yetkisi vardır.
güvenlik seddinin en etkili şekilde işlemesi için birkaç yöntem kullanılır
1. url filtreleme: ağ trafiği bir çeşit url filtreleme veri tabanı tarafından kontrol edilir ve bu veri tabanı listesindeki kelimelere erişim engellidir. "tibetli" gibi hassas olduğu düşünülen kelimeler yasaklanmıştır veya büyük oranda filtrelenmiştir.
2. dns zehirleme: kullanıcılar bir internet sayfasına erişmek istedikleri zaman bilgisayarlar dns sunucularıyla iletişime geçer ve ip adresini talep ederler. güvenlik seddi bu dns cevaplarını zehirler ve sonucunda gelen veri bozulmuş olduğu için internet sitesine erişim sağlanamaz.
3. kendini sansürleme: yasalar ve düzenlemeler gereği çinli firmalar sağladığı içerikten bizzat kendileri sorumludur ve yasak olan bir içeriğin sunulması neticesinde firmalara büyük cezalar verilebilir ve hatta firmanın kapatılmasına kadar gidebilir. bu sebeple büyük firmalar sağladıkları içeriğin yasaya uygun olduğuna özen gösterir ve bu alanda birçok eleman görevlendirir.
4. elle müdahale: çin genelinde birçok sivil çalışan sansür uygulamakla ve zararlı içerikleri engellemekle görevlendirilmiştir. bu görevli vatandaşlar uygun olmayan bir içerikle karşılaştıklarında durumu yetkililere bildirirler ve yetkililer sitede denetleme yapmaya başlar. bazı sitelerde değişiklik yapmak için ise yetkililere gerek yoktur, doğrudan görevli vatandaşlar içeriği değiştirebilir. ancak son zamanlarda gelişen yapay zeka sayesinde gözetleme işi otomatik olarak yapılmaya başlanmıştır.
5. vpn engelleme: güvenlik seddinini devre dışı bırakmak için en yaygın yol vpn kullanmaktır ve halk arasında bu yönteme "duvarı aşmak" denilir. duvarı aşmak için vpn en ucuz ve etkili yöntemdir ancak her zaman kullanışlı bir yöntem değildir. 2017 haziran ayında nobel barış ödüllü liu xiaobo öldüğünde ülke genelinde bütün vpn kullanımı yasaklanmıştı. benzer durum 2017 eylül ayında 19. ulusal kongre sırasında da yaşanmıştı. bu tarihlerde çin'de bulunan birçok yabancı yatırımcı sorun yaşamıştı. ancak 2018 pekin olimpiyatları sırasında güvenlik seddi bir miktar gevşetilmiş ve yabancı medya kuruluşlarının ve oyuncuların internete erişimi kolaylaştırılmıştır. güvenlik seddi, vpn gibi görünen bağlantıları tespit eder ve bu bağlantıları devre dışı bırakarak yabancı sunuculara erişimi engeller.
youtube ve twitter gibi birçok yabancı sosyal medya sitesi çin'de yasaklanmıştır, bu sebeple ülke genelinde benzer bir site bulunur ve vatandaşlar bu sitelere yönlenir. bu sitelerin gözetlemesi çin hükümetinin yetkisinde olduğu için uygun olmayan içerikleri yasaklamak oldukça hızlı gerçekleşir.
Çin Seddi Neden İnşa Edildi?
