CIA'in Hollywood Filmleri Üzerinden Sinsice Yaptığı Algı Yönetimi
hollywood filmlerindeki cia destekli algı yönetimi bugün çok daha görünmez hale getiriliyor. soğuk savaş yıllarının basit iyi-kötü odaklı propagandası, post-truth çağında çok daha örtülü bir şekilde yapılırken, bu değişime ayak uyduran cia'in son dönemde, doğruları gizlemeyip izleyiciye neyi göreceğini neyi göz ardı edeceğini bildiren profesyonelce kurgulanmış yapımları desteklediğini görmemek için kör olmak gerek.
amerika'nın küresel güç hedefine ulaşmadaki etkili araçlarından biri olan hollywood, cia halkla ilişkiler departmanı ile güçlü ilişkilere sahiptir. cia, bu gizli kuruluşun izleyicide uyandırdığı merakı, gişe başarısına dönüştüren hollywood'u bilgi ve imkanlar yönünden desteklerken, hollywood ise cia için çeşitli ve geniş kapsamlı hedeflerine ulaşmakta etkili bir araçtır. bu ilişkiden doğan ürünler, geçmişte iyi-kötü ayrımının keskinliğiyle fazla propaganda kokarken, bugün zamanın ruhuna uygun olarak dönüşmüştür. "post-truth"un hakimiyeti kara propagandayı grileştirse de finalde amerikan gücü ve hegemonyasından kuşkuya yer bırakmayan algı hedeflerinden emin olunmuştur.
19. yüzyıla kadar doğal yetenekli insanların oluşturduğu ağlarla icra edilen bir sanat faaliyeti iken günümüz modern teşkilatlarının oluşturulmasıyla birlikte sosyal bilimler içerisindeki yerini alan istihbarat, iki asli unsura dayanır. bunlardan biri bilgi edinme, ikincisi ise yönlendirme faaliyetleridir. devletler adına yapılan tüm bu faaliyetler gizli faaliyetlerdir ve istihbarat teşkilatları amaca ulaşmakta her yolu kullanmalarıyla ünlüdür. görevin gerçekleştirme yolunun yasal olup olmadığı ise ancak ve ancak yakalanma halinde soruşturmaya konu olabilir. istihbarat, yönlendirme faaliyeti kapsamında, kitle iletişim araçlarından etkin olarak faydalanır. gizliliği kalkan belgelerin yayınlanması, sızıntılar, eski ajanların anıları, kongre soruşturmalarında açığa çıkan bilgiler, amerikan merkezi istihbarat teşkilatı cia'in sanat, edebiyat ve medya dünyası ile yönlendirme odaklı ilişkilerini açığa çıkarmıştır.
kitle iletişim araçlarının kamuoyunu şekillendirme, toplumsal düzen ve yaşantıyı oluşturma, yönetme, değiştirme ve manipüle etme yeteneği, bunu fark eden güç odakları tarafından sinemanın başından beri etkileme, yönlendirme ve propaganda amaçlı kullanılmasını beraberinde getirmiştir. lumiere kardeşlerin sinematograf cihazının patentini aldıkları 1895'ten sadece 3 yıl sonra sinemanın propaganda amaçlı ilk kullanımı 1898'de amerika ve ispanya arasındaki savaşta olmuştur. savaş sırasında amerikan müdahalesini halk nazarında meşrulaştırmak amacıyla çekilen birer dakikalık filmlerle kübalılar üzerinde "geri kalmışlıklarının ispanya'dan kaynaklandığı" algısı oluşturulmak istenmiştir.
pentagon-hollywood birlikteliği ikinci dünya savaşı'yla başlıyor: amerikan müesses nizamının sinemadan faydalanması, askeri amaçlarla başlamıştır. birinci dünya savaşı sırasında, zorba alman ordularının amerika'yı işgali ile yaşanan felaketi gerçeğe yakın tasviriyle "the battle cry of peace" filmi buna örnektir. bu ve benzer filmler, kitleleri almanya aleyhine kışkırtmakta rol oynamıştır. ikinci dünya savaşı sırasında başkan franklin d. roosevelt, ünlü aktörler frank capra ve john ford'un da aralarında bulunduğu oyuncu ve yapımcıları beyaz saray'a çağırarak, ülke için psikolojik seferberlik amacıyla onlarca film siparişi vermiş ve hollywood'da bir irtibat bürosu kurmuştur.
pentagon, ilgi çeken aksiyon dolu sahnelerle profesyonelce çekilen bu filmleri, üniformadan silaha, gelişmiş harp araç-gereçlerine kadar tüm varlığıyla desteklemiştir. pentagon ve dış operasyon ortağı cia'in hollywood ile bu iş birliğinden çok sayıda ürün doğmuştur. en bilinen bazı örnekler; 1980'lerde amerika'nı düşmanlarına karşı sylvester stallone'nu kahramanlaştıran rambo serisi, donanmanın yakışıklı ve cesur deniz havacılarını temsil eden tom cruise'lu top gun (1986), ünlü aktör mel gibson'un başrol oynadığı we were soldiers (2002), black hawk down (2001) filmleridir. yayınladığı dönemlerdeki politik ve diplomatik gelişmeleri yansıtan bu filmlerle; amerika'nın dış müdahalelerini meşrulaştırmak, savaş yenilgilerinin intikamını film setlerinde alarak imaj tazelemek, orduya personel temin etmek yanında amerikan gücü, cesareti ve zekasıyla caydırıcılık sağlanmaya çalışılmıştır.
hollywood'un amerikan yönetimiyle ilişkisi pentagon ile başlasa da zamanla tüm kurumlara yayılmıştır. amerikan iç istihbarat servisi fbi, imaj iyileştirme faaliyetleri kapsamında 1930'larda bir büro kurmuştur. 1935 yapımı g-men, 1959 yapımı the fbi story, 1965-1974 arasında yayınlanan the f.b.i., federal büronun müdahil olduğu yapımlar arasındaydı. bu yapımlar sayesinde fbi, temiz ve resmi giyimli, ahlaklı, dikkatli, mükemmel insanların görev yaptığı etik ve siyasetten arınmış bir teşkilat imajını dünya çapında satabilmiştir.
CIA'in 1950-1970 Yılları Arasında Yürüttüğü İnanılmaz Zihin Kontrolü Deneyleri: MK Ultra
