Cem Yılmaz'ın Esprisini Yaptığı Para - Çokomel Eğrisi'nin İktisadi Açıklaması
para çokomel eğrisi, aslında tüketicilerin gelirleri ile pazarda bulunan ürün çeşitleri açısından yapabilecekleri harcamalar arasındaki ilişkileri gösteren engel eğrisinin özel bir formudur. tüketim miktarını belirleyen diğer değişkenler sabitken çokomelin tüketimi ile gelir arasında başlangıçta doğru orantı söz konusudur. yani gelir arttıkça tüketilen çokomel miktarının da aynı ölçüde atması gerekir. ancak çokomelin birim başına sağladığı fayda tüketim düzeyi arttıkça belli bir noktadan sonra düşeceği için, belli bir düzeye kadar tüketicinin cebindeki para miktarı ile tüketilen çokomel miktarı aynı oranda artarken, söz konusu düzeyden itibaren yavaş yavaş tüketim azalmaya başlayacaktır. bu nedenle para çokomel eğrisi de şu şekilde olur:
söz gelimi, ilk çokomel yenildiğinde, hatta ağıza üç beş tane çokomel tıkıldığında bir tatmin sağlarken, 7'inci çokomelden itibaren artık şeker ve diğer bileşenlerin fazla tüketilmesi sonucu insanın midesi bulanmaya başlar. bu nedenle belli bir noktadan sonra tüketilen çokomel miktarı da gelir arttığı halde azalacaktır. çünkü tüketici parasını tek bir ürüne harcamak yerine, belli bir ürün sepeti oluşturma eğilimindedir. grafiğimizde gelir bağımsız değişkendir ve bu bağlamda x ekseninde gösterilmiştir. tüketilen çokomel miktarı ise gelir ve fayda gibi faktörler tarafından belirlendiği için y ekseninde yer almaktadır.
gelir düşük olduğunda mantıken sadece bir ürün satın alınabilir ve burada çokomelin gelir esnekliği birim esnektir. gelir zaman içerisinde arttığında ilave olarak başka ürünlere de yönelinmesi söz konusudur, yani ilk ürünün gelir esnekliği yavaş yavaş azalacaktır. grafiğimizde çokomel'in düşük mal olduğu varsayımı söz konusudur. eğer sözü edilen ürün düşük mal olmasaydı engel eğrisi gelir arttıkça daha az dikleşen bir yapı gösterecekti. grafiğimizde ise belli bir noktadan sonra aşağı doğru eğilerek curve yapmaktadır. burada ürün sepetimizin içine üçüncü bir mal eklediğimizde ilk malın tüketiminin yerini tamamen alabilmesi de söz konusudur. bu durumda eğrinin şekli de varsayımlara bağlı olarak değişecektir. bunun nedeni faydanın değişen subjektif bir unsur olmasıdır.
Burger King'deki Soğan Halkası Problemi
