Bir Göktaşından Alınacak Parça İle Evrene Dair Birçok Sorunun Cevabı Bulunabilir

bennu'ya inip üzerinden parça toplayıp dünya'ya getirecek insansız sonda. dünya'daki canlılık nereden geldi ve gezegenler nasıl şekillendi sorularının cevabını arayacak bu alet. bennu yalnızca yaklaşık 493 metre çapında canlılığın da yapıtaşı olan karbon tabanlı bir asteroid. güneş sisteminin var oluşundan beri bir takım izleri yapısında barındırdığı düşünülüyor. dolayısıyla güneş sisteminin oluşumundaki içeriğe dair bir kayıt defteri gibi. üzerinden alınıp dünyaya getirilecek küçük bir parça ile bu kayıt defterini okuyabilecek insanlık.

görevi önemli kılan ikinci özellik ise bennu'nun 22. yüzyılın sonlarına doğru dünyaya çarpma ihtimalinin bulunması. bu sebeple şimdiden bennu'nun fiziksel ve kimyasal yapısını tam olarak anlamak, geometrisini haritalandırmak gibi alt görevleri de var bu sondanın. 2150'lerin bilim adamlarına olası bir çarpışmanın etkilerini hafifletmek için gereken bilgileri sunacak. bir miras bırakmış olacağız onlara.

bonus görevi ise zaman kapsülü etkinliği olacak. şanslı bir kaç kişi 2016 yılında geleceğe mektup yazacaklar ve bu sondanın taşıdığı kapsüle yüklenecek bu mektuplar. osiris-rex görevini tamamlayıp kapsülü dünyaya bıraktığında bu olayın üzerinden 7 yıl geçmiş olacak. mektuplar 7 yıl sonra açılarak okunacak. dolayısıyla kapsül 7 yıl öncesinden mektuplarla dünyaya dönmüş olacak. mektuplarda, mektupların döndüğü günlerin bir tahmini yazılı olacak. 7 yıl önceden ne kadar tutarlı tahmin yapılabilir göreceğiz. bu da bonus görevi.

bu 3 görevle yola çıkan osiris-rex atlas 5 roketiyle fırlatıldıktan sonra saatte 19.000 km hıza çıkacak ve dünyanın yörüngesine doğru yol alacak. bennu'ya arkadan yetişebilmek için dünyanın çekim etkisini kullarak hızı daha da artırılacak ve bu hızla sapan gibi derin uzaya doğru fırlayacak. bennu'ya 18 ağustos 2018 de ulaşması bekleniyor. yakınlaşma sekansı başladığında bennu ile osiris-rex arasında 2 milyon kilometre mesafe olacak. osiris bu mesafede frenlemeye başlayacak ve kendi hızını bennu'ya ideal yaklaşma hızına düşürecek. bennu ve osiris-rex bu sırada yaklaşık saatte 108000 km hızla birlikte ilerliyor olacaklar. küçük manevralarla osiris-rex bennu'nun üzerine inişe gececek. yavaş iniş sırasında üzerindeki ölçüm cihazları veri toplamaya ve haritalandırmaya başlayacaklar. yüzeye yaklaşınca robotik kol bir kaç saniyeliğine bennu'nun yüzeyine değecek ve nitrojen gazı püskürterek yüzeydeki tozu arındırırken 2 kg 'a kadar örneği yerden koparacak. saniyeler içerisinde tekrar yükselmeye başlayacak. aynı anda aldığı bu örnekleri koruyucu bir hazneye koyup dünya'ya dönmek için ana motorunu ateşleyerek bennu'dan uzaklaşacak. 2021 yılına kadar bennu'nun yakınlarında yine süper yüksek bir hızda dünya'nın yakınlarına kadar gelecek. burada yolunu bennu'dan tamamen ayırıp dünyaya yaklaşıcak. 2023 yılına geldiğimizde osiris-rex sondası örneklerin bulunduğu koruyucu kabı gövdesinden ayırıp dünya'ya saatte 62 km hızla fırlatacak. kapsül atmosfere girip saniyede 12.4 km hızla yüzeye doğru yaklaşacak. kapsül enerjisini bu sırada yapacağı atmosferle sürtünme esnasında kaybedince serbest düşmeye geçecek ve paraşütü açılarak dünyadan kalkışından 7 yıl sonra yere inecek. kapsülü dünyaya gönderen osiris-rex sondası ise uzayda son görevini tamamlamış olacak.

8 eylul 2016 tarihinde cape canaveral üssünden atlas v411 roketi marifetiyle firlatilacak 1,5 tonluk asteroid inceleyici makina.

cihaz solar paneller vasitasiyle sarj olunan lithium ion piller kullanilarak enerjilendirilecek. itis (bkz: propulsion) ise messenger cihazinda oldugu gibi hidrazin^*kullanilarak gerceklestiriliyor. hidrazine yakıt diyemeyiz çünkü yanma ol(a)maksızın, sadece püskürtülmek sureti ile itişi sağlayacak kendisi.

görevi aslında isminde açıkça belli. mısır ölüm ve yeraltı tanrısı osiris'e denk gelmiş olsa bile aslında ismi, görevini açıklıyor. the origins, spectral interpretation, resource identification, security... yani yaşamın orjinini araştıracağız, spektral analizleri okuyup yorumlayarak taşın yapısını ve oluşumunu anlayacağız, kaynak tanımlaması yapacağız - çünkü taş muhtemelen maden zengini de olabilir -ve tabi ki güvende miyiz, yani yerlerin göklerin sahibi yüce rabb, bu afacan taşı bize doğru fırlattı tamam da, 22.yüzyıl bitende "aha gafası yarıldı" diye munzurca bi gülümseme konacak mı suratına bir bakacağız. güvenlik öncelikli çünküsü.

proje, totalde 950 milyon amerikan dolarına mal oluyor. öncelikli görev, bennu asteroidinin karbon zengini olması hasebiyle güneş sistemine yaşamı getiren unsurlardan birisi hakkaten asteroidler olabilir mi sorusuna cevap. makina, asteroidden en az 60gr gibi bir taş örneği ile geri dönecek. asteroide iniş 2018 eylülü, dünyaya geri iniş ise eylül 2023 (bkz: utah) gibi planlanıyor. sadece bir flyby yap bırak, ya da in orada kal, foto gönder sonra da biz seni ölüme terkedelim görevi değil bu. geri dönecek osiris-rex, bu minvalde görev oldukça zorlu. bundan başka osiris ,asteroidlerin absorbe ettikleri güneş ışığını ısı formunda ışınım ile yayarken bunun yörüngelerine nasıl bir etki yaratacağı konusunda da fikir sahibi olacak oradaki incelemeleri sırasında.

bir diyger konu ise, bennu hakkındaki komplo teorileri. yok efenim dünyaya çarpacakmış, kitlesel yokoluş getirecekmiş (bkz: mass extinction) falan fıstık...

şu anda near earth object program projesine dahildir bu gök cismi evet. yani riskli sınıfta ona da evet. hatta ihtimal 1/2700 gibi önemli oranda doğrudur. taş, 2135 senesinde dünyaya yakın bir geçiş yapacak (bkz: flyby). problem o geçişte değil. problem, bu tür geçişlerde cisimlerin birbirlerinin çekim kuvvetlerinden etkilenerek yörüngelerinin sapması ve bir sonraki geçişte (bkz: 2185) bu kritik değişikliğin bir çarpışma ile sonuçlanacak olması. kritik mi olacak peki o değişiklik? işte bu sapmanın olacağı kritik noktalara anahtar deliği (bkz: keyhole) deniyor. şu an için 2135 geçişindeki keyhole konsantrasyonlarını biliyoruz. işte bennu'nun bu noktalardan birisine girme olasılığı 1/2700. öyle olursa 2185'teki ikinci geçişte şemsiyelerimizi açmamız gerekecek. güvenliğimiz kapsamında osiris elbette taşın yörünge dinamiklerini daha yakından inceleyip 8 sene boyunca analiz edecek evet. bunlar doğru bilgiler.

yanlış bilinenler ise osiris rex sanki oraya bizi kurtarmaya gidiyor. yanlış. yegane görevlerini yukarıda yazdık. ve hayır, bennu, 2185 senesinde dünyaya çarpsa dahi boyutlarının yetersizliği hasebiyle dünya üzerinde tür yokoluşuna sebep olacak kertede katastrofik bir etki yaratamayacak. çünkü sadece 550 metrelik bir minnoş o. astronomlar ise, tür yokoluşu yaratabilecek bir gökcisminin en az 1 km'lik bir cüssesi olması gerektiğini düşünüyorlar. ancak elbette 550 m'lik cismin vurduğu noktadaki lokal etkileri çok feci olacak. tahliye şart olacak örneğin. ayrıca beraberinde getireceği başka küresel yan etkiler olacak. hem iklimsel, hem tektonik anlamda çok etkilenecek yaşlı dünyamız.

kaderimizi sikeyim deme eşiği ise, belki de taşın vuracağı bölgenin yellowstone gibi kritik noktalara denk gelmesi. göktaşı çarpması kıratında bir travma sonrası bir süpervolkan patlaması da, o dakkada 31 olsa çekilmez zira. insanoğlu toplu bir akıl oynatma neticesinde eeeheyterbeaa diye furiosaya bağlayıp bernal küresi inşasına başlayabilir. olay örgüsü o şekilde cereyan edecek gibi velevki o 2700 de 1 ihtimal vukuu bulursa.