Bileti Olduğu Halde Titanic'e Binemeyen Tek Yolcu: Türk Doktor Besim Ömer Akalın

Titanic'e nasıl binemedi?

titanik’in batması o dönem birinci dünya savaşı ile boğuşan dünyada büyük yankı uyandırmaz. ama o sıralar istanbul'a dönmekte olan bir türk bilim adamını fena halde sarsar. besim ömer akalın, zamanın tıp profesörü, new york'taki bir sağlık kongresine gitmek için titanik’te kendisine bir ay öncesinden yer ayırtmıştı. trenle paris'e gelecek, oradan normandiya’ya ve oradan ingiltere’ye geçerek titanik'e binecekti. besim ömer paşa normandiya’ya kadar gelir fakat manş denizi’ni sis nedeniyle geçemez. gemiyi kaçırır. evet bileti olduğu halde titanik’i kaçıran tek insan bir türk'tür, besim ömer paşa:

"titanik'ten kurtulan tek türk benim... onun için artık hiç bir kazadan korkmuyorum. 1513 ölü... elimi bir az daha çabuk tutsaydım bu rakamı 1514 yapabilirdim. hayatımı, bir vapur kaçırmama borçluyum!"

Besim Ömer Akalın kimdir?

türk tıp tarihinin en önde gelen isimlerindendir.

1862'de istanbul' da doğan besim ömer ortaöğrenimini kosova askeri rüştiyesi'nde yaptı. 1883'te askeri tıbbiye'yi yüzbaşı rütbesiyle bitirdikten sonra, 1885'te gittiği paris'te doğum ve kadın hastalıkları uzmanı oldu.

yurda dönüşünde (1889), ferik rütbesiyle askeri tıbbiye' de profesör olarak görev yapmaya başladı. bu dönemde, hilali ahmer'in (bkz: kızılay) canlandırılmasında büyük emeği geçti. veremle mücadele, çocuk esirgeme, süt damlası derneklerini kurdu.

kadınların tıp bilimine katılımına büyük emeği geçmiş, çok ilerici bir bilim insanıydı. kızılhaç'ın washington'daki toplantılarına katılmış, burada hemşirelik biliminin branşlaşmasını inceleyerek yurda dönüşünde hilali ahmer merkez dairesi'nde kadınlara ilk kez olarak hastabakıcılık dersleri vermiştir. ayrıca 1922 yılında, o zamanki adı haydarpaşa tıp fakültesi olan, mekteb-i tıbbîye-i şâhâne'ye 7 kız öğrenciyi kaydettirerek (bkz: suat rasim giz) türkiye'nin ilk kadın doktorlarının, cerrahlarının yetişmesine on ayak olmuştur.

ikinci meşrutiyet'te, rütbesinin paşalıktan albaylığa indirilmesine karşın, halk kendisini besim ömer paşa diye anmayı sürdürdü. 1934 yılında akalın soyadını aldı. 1933'teki üniversite reformu sırasında kadro dışı bırakıldığı 1935-40 arasında milletvekilliği yapan besim ömer ardında 77 yapıt bıraktı, bunların önemlilerinden biri türkiye'de hazırlanmış ilk tıp yıllığı olan nevsal-ı afiyet'tir.

unutulan yahut gözardı edilmiş birşey var sanırım. çünkü benim araştırdığım, okuduğuma göre besim ömer paşa ülkemizde çağdaş doğum biliminin öncülerinden ve ilk kadındoğum kliniğinin kurucusudur. 

bu kliniği kuracağı dönemde kadınların gayrimeşru çocukları doğurduğu bir zinaevi açacağı suçlamalarına karşı çıktı ve herşeye rağmen 1892'de demirkapı'daki taşkışla'ya yakın bir bölgede üç odadan oluşan küçük bir binayı gizlice doğum kliniği haline getirdi. yine ek olarak çağdaş hemşirelik ve ebelik üzerine, çocuk bakımı, verem ve tıp tarihi üzerine birçok eser verdi. çocukları koruma derneğinin ve türk tıp tarihi kurumunun kurucuları arasındaydı. 

yine ilk kez 14 mart 1919'da işgal altındaki istanbulda öğrencilerin yasak olmasına rağmen toplanıp işgal karşıtı konuşmalar yapmalarına izin verip tıp bayramını kutlamalarına destek veren birkaç hocadan biriydi.

kızılay (hilal-i ahmer) kuruluşunda bir olay daha yaşanmıştır. avrupa, yardım kuruluşlarının haç taşıması gerektiğini savunmuş, besim ömer paşa ise kendilerinin kültürüne uygun olması için hilalin kullanılması gerektiğini savunmuştur. en sonunda ateşli tartışmalar sonucu kabul ettirmiştir.

doğru bildiği yolda ilerleyenlere ve o yolun sonunda karşılığını alanlara ne mutlu...