Başkasının Yaptığı Bir Şeyden Utanç Duymak: Fremdschämen

alm. "bir başkasının hal, tavır ve davranışlarından ötürü utanç duymak" manasına gelen şükela bir tanım.

fremd (yabancı) ve schämen (utanmak) kelimelerinin bir araya gelmesiyle oluşturulur. 2010 yılında avusturya'da yılın kelimesi seçilmiştir. gerçekten de yılın kelimesi olacak kalibrede bir kelimedir.

başımın belası. televizyonda olsun, otobüste olsun, lokantada olsun ne zaman birisinin kendini rezil ettiğine tanıklık etsem yerin dibine giriyorum. elimde değil lan. ezilip büzülüyorum. her şeyden ben sorumluymuşum gibi. olan bitenin müsebbibi benmişim gibi.

surekli basima gelen hadise. mesela bir ortamda, sinifta, otobuste biris sacma bir espri, hareket yapsin ben yerin dibine giriyorum. adeta insanlarin yuzune bakamiyorum.
olayi canli yasamama da gerek yok. televizyonda da ayni sey oluyor. yetenek sizsiniz, izdivac tarzi programlari hic izleyemiyorum. orada birileri cikip sacma sapan hareketler yapiyor. herkes gulerek izliyor. bense o adamin yerine televizyonun karsisinda utaniyorum, kanali degistiriyorum.
hastalik gibi bir hal aldi bende bu durum.

vicdan sahibi olduğunuzun işaretidir. kimi zaman,insan olmanın sorumluluğunu hissetmektir.

değil kendilerinin, başkalarının bile yüzsüzlük, haddini ve/veya çapını bilmezlik, ahlaksızlık/terbiyesizlik, müdanasızlık, aptallık gibi hallerine tahammül gösteremeyen ve hatta bunlarla başa çıkamayan bünyelerin davranış biçimidir.

bu kişiler, özellikle tv seyrederken ya da gazete okurken, her zaman tehdit altındadırlar. her an kendini bilmez bir manken-sanatçının sanat ile ilgili demeçlerine, yaşını başını almış bir sanatçının yarı-çıplak pozlarına, koskoca milletvekili olmuş bir lavuğun yalan dolu açıklamalarına, george bush'un barışa ne kadar önem verdiğine dair demeçlerine, cahilce yapılan konuşmalara, ve hatta genellersek cahil cesaretine maruz kalabilirler. tek hataları, o gördükleri utanmayan insanın yap(a)madığını yapıp, onun yerine utanmalarıdır.

bu kişiler için hayat zordur, habire bir yerden göz kaçırmak, kanal değiştirmek, gazete buruşturmak, kıpkırmızı olmak zorunda kalırlar. düzenli olarak yürekleri sıkıştığından, beyinleri zonkladığından, midelerine kramplar girdiğinden, fenalıklar bastığından, bu tiplerin sağlıkları da pek iyi değildir, genelde stres sebepli hastalıklardan muzdariptirler.

durumun karikatürize hali için bkz da bkz : zıçan adam
(bkz: secondary embarassment)