Barış Manço'nun Karamanoğulları'ndan Günümüze Uzanan Etkileyici Aile Geçmişi

barış manço, inanılmaz köklü ve etkileyici bir aile geçmişine sahiptir. karamanoğulları'ndan cem sultan'a, fatih sultan mehmet'ten zeki müren'e kadar uzanan bol kesişmeli bu aile hikayesinden inanılmaz güzel bir netflix dizisi çıkar düşüncesindeyim.

1) yıl 1430'lar, yer karamanoğulları beyliği. karamanoğulları beyi ibrahim beyin dört oğlu var. en büyüğü kasım bey, en küçüğü ise osman bey. kasım bey cem sultan ile çok iyi arkadaş. fatih sultan mehmet'in vefatı sonrasında cem sultan, abisi 2. bayezid ile girdiği taht mücadelesini kaybediyor ve önce mısıra, sonra rodos'a derken en son vatikan'ın eline düşüyor. kasım bey, bu süreçte hep cem sultan'ın en yakınında yanında yer alıyor. papa cem sultan'ı zehirledikten sonra, kasım bey anadoluya dönemiyor. fransa'ya, güney pirenelere yerleşip orda bir köy kuruyor. köyün adını "karaman" koysa da zamanla adı caramany olarak değişiyor.

2) osmanlı devleti 1471 yılında karamanoğulları üzerine sefere çıkıyor. hanedanın küçük oğlu, karamanoğlu osman bey alanya'da yakalanıyor ve osmanlı devletine sadakatini sunuyor. fatih sultan mehmet bu civan delikanlıyı harcamayarak onu balkanlar'a göndererek arnavutluk-makedonya sınırında 1000 sipahilik bir yurtluk veriyor.

3) karamanoğlu osman bey ve kendinden sonra gelen torunları, 404 yıl boyunca bu toprakları adaletli bir biçimde yönetiyor. karamanoğulları o kadar başarılı bir yönetim sergiliyorlar ki, bölge halkı yerel dilde "sevgi/sevmek" anlamına gelen bir eki, onların aile soyadına ekliyor. böylece adları artık "karamanço" oluyor.

4) 1875 yılında balkanlar karışmaya başlıyor. neticesinde türk aileler anadolu'ya dönme kararı alıyor. karamanço ailesi de bu vesileyle anadolu'ya geri gönüyor. o vakitler karamanço ailesinin iki erkek evladı var: 4 yaşındaki abdi ve 2 yaşındaki avni. 4 yaşındaki ufaklık abdi, gelecekte barış manço'nun dedesi olacaktır.

5) yıllar geçiyor, karamanço'lardan abdi, o zamanlar istanbulda bulunan mülkiye mektebine kayıt oluyor. abdi, okulda macit isimli biriyle yakın arkadaş oluyor. macit'in babası osmanlı sarayında esvapçıbaşı. abdi, macit'in konağına yaptığı ziyaretlerde, macit'in küçük kız kardeşi nimet hanımı görüyor ve zamanla gönlü ona kayıyor. abdi ilgisini macit'e kibarca bildiriyor ve kız kardeşiyle izdivaç düşündüğünü çıtlatıyor. ailelerin de uygun görmesiyle bu evlilik gerçekleşiyor. işte gelecekte barış manço'ya gülpembe şarkısını yazdıracak olan babaanne nimet hanım bu şekilde karamanço hikayesine dahil oluyor. abdi bey'in sınıf arkadaşı ve nimet hanım'ın abisi olan macit bey'in de osmanlı devletinin son kudüs valisi olacağını belirtmeden geçmek olmaz.

6) nimet hanım ile abdi bey 17 yıl süren güzel bir evlilik yürütüyorlar. kadıköy'de fikirtepe sırtlarında bir konakta yaşıyorlar. bu konakta 8 çocukları dünyaya geliyor ama ancak 4 tanesi hayatta kalıyor. bu 4 çocuktan ikincisi, gelecekte barış manço'nun babası olacak olan ismail hakkı bey. abdi bey akıllı bir insan. o dönemlerde istanbulda iki özel öğretim kurumu kuruyor. kazandığı paralarla fikirtepe'nin kuzeye bakan tüm arazilerini satın alıyor ve eşi nimet hanım'a (gülpembe) dönüp "çocuklar bu arazilere sahip çıkarlarsa, bu araziler bizim altı göbek neslimize yeter" diyor

7) nimet hanım'ın barış manço'nun abisi savaş manço'ya anlattığı hoş bir anıyı da araya sığdırmadan geçmek olmaz. istanbul'a o yıllarda telefon gelmiş. nimet hanımlar da hemen konağa telefon bağlatmışlar ama nimet hanım kimseyi arayamıyormuş. çünkü istanbul'da o dönem toplam 3 telefon varmış. 1 numaralı telefon sarayın, 2 numaralı telefon nimet hanımların, 3 numaralı telefon ise nazırlığınmış. nimet hanım istese de kimseyle konuşamıyormuş.

8) 1913 yılında abdi bey vefat ediyor. nimet hanım 4 çocuğula baş başa kalıyor. tam 1 sene sonra, barış manço'nun babası olacak olan ismail hakkı bey verem hastalığına yakalanıyor. nimet hanım perişan halde sora soruştura en iyi sanatoryumların isviçre'de olduğunu öğreniyor. 13 yaşındaki ismail hakkı bey'i trene bindirip, elinde bir adresle, isviçre'ye gönderiyor.

9) ismail hakkı bey'in yola çıktığı 1914 yılında birinci dünya savaşı patlak veriyor. treni tam macaristan sınırından geçerken, tren durduruluyor ve askerler arama yapıyor. tek başına seyahat eden 13 yaşındaki ismail hakkı bey'den şüphelenerek onu arıyorlar. ismail hakkı bey'in elindeki defterinde, istanbul'dan yola çıktığından beri durdukları tüm istasyonların isimlerini yazdığını fark ediyorlar ve trenden indirip hapse atıyorlar. askerler tam 3 gün ağır sorgulamadan geçirdikten sonra ismail hakkı bey'in masum olduğunu anlayıp, onu tekrar isviçre'ye giden bir trene bindiriyorlar.

10) ismail hakkı bey önce isviçre'ye sonra da sora sora sanatoryum'a ulaşıyor. doktorlar ilk kontrolden sonra kendisine verem olmadığını, sadece bağırsaklarında parazit olduğunu söylüyor. ismail hakkı bey hemen annesi nimet hanım'ı arayarak geri gelmek istediğini söylüyor. nimet hanım, savaştan dolayı oğlunun bir tren yolculuğu daha yapmasını istemiyor. ismail hakkı bey'in savaş bitene kadar, savaşa dahil olmamış isviçre'de kalmasını, orada okula devam etmesini istediğini söylüyor.

11) ismail hakkı bey 13 yaşında, tek başına isviçre'de okuyup, yaşamaya başlıyor. annesi uzaktan da olsa ona destek olmaya devam ediyor. yıllar yılları kovalıyor, önce birinci dünya savaşı , sonra türk topraklarının işgali bitiyor. ismail hakkı bey 1923 yılında türkiye cumhuriyetine geri dönüş yapıyor. ingilizce, fransızca ve almanca'yı anadil gibi konuşan pırıl pırıl bir genç. eğitimli insan açığı olan yeni cumhuriyette hemen ziraat bankasının izmir müdürü olarak işe başlıyor. bir süre sonra da genel müdür oluyor.

12) ismail hakkı bey, rikkat hanım ile evleniyor. rikkat hanım'ın hikayesi de en az karamanço aile hikayesi kadar ilginç. rikkat hanım'ın ailesi, kanuni sultan süleyman döneminde kuzey afrika'nın fethedilmesiyle oralara göç eden türk ailerlerden birisi. yaklaşık 300 yıl tunus'ta yaşayan rikkat hanım'ın ailesi, fransa'nın kuzey afrikayı işgal etmesiyle istanbula dönüyor. hatta rikkat hanım'ın annesi yani barış manço'nun anneannesi, aile tunustan göçerken, akdenizin ortasında gemide dünyaya geliyor. bu yüzden de anneannenin adını "bahriye" koyuyorlar. bahriye anneannemiz, kaderin cilvesi olsa gerek, 1958 yılında eminönü üsküdar arasındaki yolcu gemisinde geçirdiği kalp krizi sonucu ölüyor.

13) barış manço'nun annesi rikkat hanım 1921 yılında adana'da dünyaya geliyor. ismail hakkı bey ile tanışıp evleniyorlar ve üç çocukları oluyor: barış manço, savaş manço ve kız kardeşleri fatma manço. evlilikleri sadece 6 yıl sürüyor. rikkat hanım'ın güzel bir sesi var. klasik türk musukisi konusunda eğitim alıp, daha sonra usul dersleri vermeye başlıyor. rikkat hanım'dan usul dersleri alan öğrencilerden en ünlüsü de sanıyorum ki zeki müren olmalıdır.

14) ismail hakkı bey, ikinci dünya savaşının başlamasıyla özel sektöre geçmek için istifa ediyor. özel sektöre geçtikten sonra doğu illerinde 20 köprü yapmak için devlet ihalesi kazanan bir mühendislik şirketine kefil oluyor. bu mühendislik şirketi iflas edince, kefil olan ismail hakkı bey'in babasından kalan ve neredeyse fikirtepe'nin yarısını oluşturan tüm arazileri tek tek satılıyor ve ellerinde sadece karacaahmet mezarlığı'nda aldıkları aile kabristanı kalıyor.

15) ismail hakkı bey bu sıkıntılara dayanamayarak kısa bir süre sonra vefat ediyor. savaş manço çalışmak için belçika'ya gitmiş. kendisi, barış manço'yu da belçika'da üniversite okuması için yanına almış. fatma manço ise ankara'ya gelin gitmiş. hikayenin bundan sonrası zaten malum.

son olarak "karamanço" ismi nasıl oldu da "manço"ya dönüştü derseniz; soyadı kanunu çıktığı zaman karamançolar devlet memuruna soyadlarını bir türlü yazdıramamışlar. görevli memur, osmanlı ve eski beylik isimlerini çağrıştıran soyadlarının kabuledilmeyeceğini söylemiş ve aile sonunda "manço" olarak soyadlarını resmileştirmiş.