fizikalizm; genel olarak metafiziksel, daha özelde zihin felsefesinde zihinsel durumlar hakkında bir pozisyondur.

genel anlamıyla başlayalım

bir fizikaliste göre evrendeki herşey fizikseldir veya fiziksel nesnelere ve özelliklere dayanır. evrende var olan şeyler, fizikçilerin var olduğunu iddia ettiği ya da ilerde var olduğunu iddia edecekleri şeylerdir. gerçek dünyada fiziksel dünyanın ötesinde olan birşey yoktur. buna ek olarak evren hakkında söylenebilecek her şeyin fiziğin dili ile söylenebileceği iddiasını içerebilir, içermeyebilir.

fizikalizm, soyut nesneleri, sayıları, kümeleri, ihtimalleri, tümelleri, zihinsel durumları ve olayları içeren ontolojileri, bunlar fiziksel durumlar, olaylar ve nesnelerden bağımsız düşünüldüğü sürece reddeder.

kimi felsefeciler fizikalizmin sağlam bir metafiziksel pozisyon olduğunu düşünse de çok sayıda problemi olan bir doktrindir. tam olarak neyin fiziksel olarak kabul edileceğinin belirsizliğinden başlayarak binbir karşı argümana yelken açılır.

zihin felsefesi özelinde fizikalizm, kabaca zihnin maddeden bağımsız var olamayacağını ve her tözün tamamen fiziksel olduğunu iddia eden doktrindir.

en katısından en yumuşağına doğru farklı fizikalist pozisyonlara bakmak gerekirse

1) eliminative materialism: sadece beyindeki nörokimyasal olaylar vardır. öznel deneyim, zihinsel durumlar ve bilinç bir illüzyondur.

2) reductive materialism: zihinsel durumlar vardır. her zihinsel durum türü, bir fiziksel durum türü ile denktir.

3) supervenience: bir özellik türü f, g olması sebebiyle f ise, f’ler g’lere ”supervene” ederler (!). zihinsel durumlar, fiziksel durumlar olmaları sebebiyle zihinsel durumlardır: zihinsel durumlar fiziksel durumlara “supervene” ederler. biyolojik özellikler kimyasal özelliklere, kimyasal özellikler de fiziksel özelliklere “supervene” ederler (bu saçma sapan cümleler için üzgünüm ancak türkçesinin ne olduğu konusunda hiçbir fikrim yok, önerim bile yok). indirgemecilikten farkı yok gibi gözükse de indirgemeciliğin bazı sinsi problemlerini aşmak için ortaya sürülmüş kuramlardır. işlevselciler (bkz: işlevselcilik/@bane) genelde “supervenience” kavramını severler.

4) property dualism: zihinsel özellikler hiç bir şekilde fiziksel özellikler değillerdir. evrende sadece madde olabilir, ancak bu maddenin bir kısmının zihinsel özellikleri vardır.

1 ve 2 kesinlikle fizikalist pozisyonlardır. 3 ve 4'ün fizikalist olmadığı iddia edilebilir; yine de bu başlıkta incelemenin iyi olacağını düşündüm.

not 1: fizikalizmi savunan birinin çeşitli nedenlerden ötürü ateizmi de savunması beklenir.

not 2: tarihteki bazı fizikalistler: thomas hobbes, david armstrong, paul & patricia churchland, willard van orman quine (quine fizikalist olduğunu söylemekle birlikte bazı soyut nesnelerin (küme gibi) var olduğuna inandığını da belirtmiştir).