Yunan Ders Kitaplarında Osmanlı ve Türk İmajı Tam Olarak Nasıl?
doğu akdeniz’de doğalgaz aranması, kıbrıs meselesi, ege adaları derken yunanistan’la siyasi ilişkilerimiz oldukça gündemde. daha 100 yıl önce batı anadolu’yu işgal etmişken, kurtuluş savaşı sonrası dost olduğumuz, istanbul’un fethi’nden 1830’a kadar osmanlı’nın bir uyruğu olan yunanların bize bakış açısını merak ettim.
bunun için yapılmış sokak röportajları var. halkın görüşlerini almak açısından daha doğru bilgi verebilir. ben ders kitaplarında anlatılanları araştırdım.
genel olarak baktığımızda yunan ders kitaplarında türk, osmanlı dediğimizde birkaç başlık göze çarpıyor
- malazgirt savaşı
- istanbul’un fethi
- 1821-1830 yunan devrimi, osmanlı’ya karşı bağımsızlık savaşı ve yunan devleti’nin kurulması
- 1912-1913 balkan savaşları
- 1919-1923 küçük asya felaketi: izmir’in işgali, yunan ordusunun anadolu içlerine ilerlemesi.
- 1974 kıbrıs sorunu
malazgirt savaşı’nda bizans imparatoru’nu esir alıp medeni bir şekilde davranan alpaslan övülürken diğer başlıklarda osmanlı yönetimi ve türkler nerdeyse zalim olarak gösterilmiş. yunanların deyişiyle “turkokratia” yı yıkmak için mücadele etmişler. türk yönetimi olarak söyleyebileceğimiz bu yıllar yunanlar açısından özgürlüklerini kaybettiği kölelik yılları olarak söylenir.
ders kitaplarında bazı metinler sanki erol taş filmi senaryosu gibi. ilkokul kitabından bir metin alıntılamak istiyorum:
“bir yanda adamları ile köye hakim olan ağa, yani türk vardır. diğer yanda köyün yerleşik insanları: yunanlılar. ağa ve adamları köylülerin elindekini avcundakini zorla almaktadır. ağa canının istediğini yapmaktadır. ağanın adamları ile köyde yapılan düğünü basarak maria ile dans etmek istemesi bardağı taşıran son damla olur; yaşlılar ve çaresizler başka köylere sığınır, gençler ise isyan etmek üzere dağın yolunu tutarlar. küçük maria’nın genç erkek kardeşi yorgis köye döndüğünde köyü bomboş bulur. bütün bu olup biteni kız kardeşinin kuşu pagoni’den dinler. yorgis tam öykünün sonuna gelmişken patlayan fişek sesini duyar, dağın tepesinde bir yunan bayrağı açılır, küçük bir kız sesi “kırk yıl köle ve boyunduruk altında yaşamaktansa bir saat özgür yaşamak yeğdir!”( damla demirözü)
turkokratia’da rahatsızlık duyulan başka bir mesele ise devşirme sistemidir. yunancada “pedomazoma” hakkında ilkokul 5 tarih kitabında şunlar yazmaktadır: “osmanlı türkleri fethettikleri bölge halklarının çocuklarını topluyordu. askeri ihtiyaçlarını karşılayabilmek için hristiyanların güçlü erkek çocuklarını ufak yaştan alıp onları müslümanlaştırıyor, fanatikleştiriyor ve onlara özel askeri kamplarda savaş tekniğini öğretiyordu. bu zorbaca asker toplamadan rakiplerine karşı mücadeleleri ve katılıklarıyla ün salmış yeniçeri bölüğü oluşturuluyordu.”
1821 mora isyanı ile başlayan süreç, yunanlar için devrim olarak adlandırılır. sonrasında avrupa devletleri’nin de desteğiyle 1830’da osmanlı devleti’nden ayrılıp bağımsızlığını kazanır.
osmanlı devleti’nin dağılma dönemi boyunca pek çok millet de bağımsızlığını ilan eder. balkanlarda bulgarlar, sırplar da bağımsızlığını kazanıp birinci balkan savaşı ile osmanlı’yı yani müslümanları balkanlardan atmak için harekete geçerler. ders kitaplarında balkan savaşı’nı gösteren "tiran’a karşı balkan devletleri" görseli durumu daha iyi anlatmaktadır:
birinci dünya savaşı sonrası ingilizler’in desteğiyle yunanlar anadolu’ya asker çıkarır. asker çıkarma gerekçesi ise anadolu’da bulunan yunanları koruma altına almaktır. ders kitaplarında bölgede bulunan rum nüfustan dolayı izmir’in ve aydın illerinin yunanistan’a ait olduğu söylenir. bizim kurtuluş savaşı, yunanların küçük asya felaketi olarak adlandırdığı savaş sonunda yunanlar anadolu’dan çıkarılır. yunanlar bu sonucu “küçük asya hellenizmi’nin yıkılışı” olarak söylüyorlar.
1974 kıbrıs olaylarını ise sadece türklerin adaya asker çıkarması olarak göstermişler. daha önceki yıllarda yunan terör örgütü eoka’nın yaptıklarından hiç bahsetmemişler. ancak ders kitaplarında kıbrıs konusu geleceğe dair birleşme umutlarını yansıtan hikayeler bulunmaktadır.
not: tarih ve genel kültür içerikli videolar hazırlıyorum. amacım güzel vakit geçirirken bir şeyler öğrenmek/öğretmek. youtube kanalıma buradan ulaşabilirsiniz.