Yüksek Enflasyon ve Ekonomide Küçülmenin Aynı Anda Gerçekleştiği Durum: Slumpflasyon
Nedir?
mahfi eğilmez'in deyimiyle: "bir ekonomide gsyh reel olarak küçülürken enflasyon da ortaya çıkıyorsa o ekonomi slumpflasyon ile karşı karşıyadır." bu açıdan bakıldığında stagflasyonla sık sık karıştırıldığı anlaşılabilir. stagflasyon ise ekonomide reel büyüme sıfır, ya da sıfıra yakın iken enflasyon yaşanması halidir. kısaca; slumpflasyon evlerden ırak olması gereken bir ekonomik durumdur.
Kelime anlamı nedir?
slump (batma, çökme) + enflasyonçöküş içinde enflasyon. veya enflasyon içinde küçülme yaşama.
Stagflasyon ile arasındaki fark nedir?
sayın mahfi eğilmez der ki: "stagflasyonda enflasyon ve sıfır büyüme vardır. resesyonda küçülme vardır ama enflasyon çok yüksek değildir. slumpflasyon çok yüksek enflasyonda ekonominin küçülmesi demektir."
Detaylandıralım
ekonomi küçülürken enflasyon artmaya devam eder. yani ortada mal yoktur, üretim yoktur, olan mallara da talep olduğundan ve mal az olduğundan enflasyon ciddi oranda artar.
bir ekonomide eğer slumpflasyon başladıysa bu acil önlem planı yapmayı gerektirir ve ekonomi koordinasyon kurulları toplanarak enflasyondan önce ekonomik küçülmeyi azaltacak ve sonrasında tamamen bitirecek önlemler almalıdır. tabii bunu yaparken dünyadaki genel ekonomik konjonktürün de dikkatle takip edilmesi elzemdir.
üretim ekonomisine geçilip kamunun üretim yaparak dolaylı vergilerden vazgeçilmesi ve buna paralel olarak yurtdışındaki mal ve hizmet ihtiyaçları araştırılarak buna uygun ihracat gerçekleştirilmesi hayati önem taşır.
tüm bunlar yapılıp sistem yaralarından arındırıldıktan sonra sağlam bir hukuk ve adalet sistemi getirilmeli ve şeffaflık kamuda elzem duruma getirilmelidir.
slumpflasyon en tehlikeli ekonomik olgulardan biridir
ekonomi küçülüyor ama enflasyon yaşıyorsunuz. ekonomiyi tekrar canlandırmak için piyasaya para sürmeyi seçseniz, enflasyon var yapmazsınız. enflasyonu aşağı çekmek isterseniz, parasal daralma yapmanız lazım ama ekonomi zaten ekside, eğer bunu yaparsanız ülke hepten çöker. bu durum bağıra bağıra geliyordu ama hiçbir uygulama olmadı. herkes olay yokmuş gibi davrandı ve gelinen sonuç ortada. öyle bir ekonomik duruma sokuldu ki ülke şimdi işin içinden çıkmak için öyle iki yasa değiştireyim demekle olacak iş değil. kaç jenerasyonun hayatı etkilenecek kim bilir...
şimdi birinden vazgeçilecek ve diğeri ilk başta düzeltmeye çalışılacak. mesela ekonomik küçülme göze alınacak ve enflasyon tamir edilmeye çalışılacak. tabii bu arada herkes iflas edecek ve birçok kişinin ocağına incir ağacı dikilecek. ama bu iş yine “ekonomik kriz yok ki” mantığıyla görmezden gelinirse o zaman bundan sonraki aşama depresyon. depresyona enflasyon, işsizlik ve ekonomik küçülme ile girersen bu işten seni imf bile kurtaramaz.
küçük işletmeci bile bir prensibe sahip: ödeme tarihi, üretim, vs... insanlar ülke yönetiyor, prensipleri görmezden gelmek, bilemiyorum... bu işin sonu iyi olmayacak ve pek çok jenerasyonun hayatını kabusa çevirecekler.