Yenidoğan Bebeklerin %4'ünde Görülen Bozukluk: İnmemiş Testis Nedir?
testisler embriyolojik olarak karın içinde böbreklerin hemen üzerinde ortaya çıkar ve gebeliğin son haftalarına doğru inguinal kanalı geçerek skrotumdaki yerlerine inerler. testisin inişi çoğunlukla gebeliğin 35. haftasına doğru tamamlanır. testisin bu inişiyle ilgili tüm anomaliler kriptorşidizm başlığı altında toplanır.
testisin normal iniş yolunda takılması inmemiş testis, iniş yolu dışında olan yanlış yerleşimleri ise ektopik testis olarak adlandırılır.
testisin sıcaklık değişimleri ve travmalardan korunması için refleks olarak skrotumdan yukarı geçici hareketi ise retraktil testis olarak adlandırılır. halk arasında utangaç testis olarak bilinir. inmemiş ve ektopik testisten farklı olarak ameliyat gerektirmez. çok nadir olarak retraktil testisli çocuklarda sonradan gelişen inmemiş testis olabileceğine dair yayınlar vardır. bu nedenle böyle hastalar 3-6 ay aralıklarla muayene edilerek takibe alınırlar.
tüm yenidoğanlarda ortalama %4, 1 yaş civarında %1 sıklığında görülür. prematüre bebeklerde doğum haftası ve kilosu düştükçe sıklık artar.
inmemiş testis tanısı genital muayene ile konur. muayenede sadece %10 kadarı hiç hissedilmez (bkz: unpalpable testis) ve bu grubun büyük kısmı karın içinde kalanlar ya da erken gelişim evrelerinde çeşitli nedenlerle tamamen kaybolmuş olanlardır.
inmemiş testis tanısı alan bebekler 1 yaşına kadar takip edilir. bir kısmı özellikle 3-6 aya kadar normal yerleşimine iner. 9 aya kadar inmemişse artık inme ihtimali oldukça düşüktür, 1 yaş civarında opere edilmelidir. çok küçük bir hasta grubunda hormon tedavisi denenir. daha çok çift taraflı olgularda muayene bulguları anatomik bir problemi değil de hormonal eksikliği işaret ediyorsa yaklaşık 1 aylık bir hormon desteği sonrası hasta yeniden değerlendirilir.
operasyon daha geç yaşlara bırakılmamalıdır. testis vücut ısısından ortalama 3-4 derece daha düşük ısıda çalışır. uzun süre yüksek ısıda kalması hem hormon üretimi hem de üreme fonksiyonlarını olumsuz etkiler. özellikle 2 taraflı inmemiş testis durumunda geç yaşlara kalınması infertilite riskini arttırır. ayrıca karın içinde kalan testislerde daha yüksek olmakla birlikte ilerleyen yaşlarda kanser riski artar.
10-15 yıl öncesine kadar 1 yaşından erken opere edilmesi pek önerilmezdi. ancak günümüzde 6 aydan sonra konunun uzmanı bir hekim tarafından uygun ekipmanla testise zarar verilmeden rahatlıkla opere edilebileceğine dair yayınlar var. daha çok tercih edilen bebekte aynı tarafta inguinal herni varsa erken bir operasyonla fıtık onarımı ve testisin indirilmesi, diğer durumlarda 1 yaşının beklenmesi. operasyonda nadiren fonksiyonunu kaybetmiş, çok küçülmüş bir testisle karşılaşılır ve testis alınır (bkz: orşiektomi). büyük oranda testis indirilerek yerine sabitlenir (bkz: orşiopeksi).
1 yaş diye üstüne basa basa yazmamın nedeni şu; ülkemizde hala yaygın olarak okula başlayana kadar testisin ineceğine inanılıyor. hatta bazı doktorlar bile aileleri böyle bilgilendiriyor. bu yüzden hastaların çoğu geç yaşlarda başvuruyor.