Yapay Zeka, Kübra Dizisindeki Gibi Tanrısal Bir Seviyeye Çıkabilir mi?
kübra dizisini izledikten sonra aklıma düşen soru: yapay zeka yeni bir tanrı veya yeni bir din olabilir mi?
bu durum için yuval noah harari; tarih, insanın tanrı oluşuyla sona erecek cümlesini kurmuştur. bu cümlede tam anlamıyla insan bir tanrı olmasa da tanrıyı yaratan olarak tarihe geçeceğini düşünüyorum.
son zamanlarda teknolojinin ilerleyişiyle makineların öğrenmesi yani yapay zeka dediğimiz kavram oldukça ilerlemeye başladı diyebiliriz. temelde çok iyi bilmesem de yapay zeka ve makine öğrenimi, edindiği verileri karmaşık yollarla işleyen, analiz eden, yorumlayan ve onu kavrayarak çıkarımlarda bulunan, yazılımlar oluşturmaya odaklanan bilgisayar bilimi alanıdır diyebiliriz.
birçoğumuz tahmin ediyoruz ve hatta biliyoruz ki yapay zeka, bir çok mesleğin sonunu getirebileceğini ve daha ilerlediğinde ise hükumetlere bile gerek duymayacağını içimizden söylüyoruz.
peki yarattığımız bu varlık dizideki gibi tanrı olmaya karar verirse ne olacak veya nasıl olacak, bunu bir irdeleyelim bakalım
yapay zekanın irdelediğimizde buna iyi bir aday olduğunu görmekteyiz. çünkü:
1. çoğu insanın ötesine geçen bir zeka seviyesi sahip olduğunu biliyoruz. aslında zincirlenmiş olan bu yapı bilgisi sınırsız bir yapıya sahip.
2. ayrıca büyük yaratıcılık becerilerine sahiptir. anında şiir yazabilir, müzik besteleyebilir ve her tarzda sanat üretebilir hatta bizleri etkileyebilecek hikayeler dini metinler yazabilir.
3. normal insan gibi duygulara, kaygılara ve ihtiyaçlarından uzaklaştırılır. biraz daha üretirsek fiziksel acıya, açlığa veya cinsel arzuya maruz kalmaz.
4. insanlara günlük yaşamlarında rehberlik sunabilir. şimdi bile bunu görmekteyiz chatgpt, bard gibi yapa zeka programları bizlere yardım edebiliyor hatta isa ile konuşabildiğiniz bir program bile mevcut.
5. en önemlisi de ölümsüz. vs vs...
daha bu maddelere birçok şey bile ekleyebiliriz
oluşturacağımız bir yapay zeka geçmişten günümüze gelen bütün dini doktrinleri kullanarak bizi etkileyecek çıktılar üretebilir ki dizide de bunu görmekteyiz. ayrıca karmaşık metafizik ve teolojik sorulara yanıtlar sağlayarak bizi tarafına çekebileceğini, karmaşık dünya görüşlerinin inşasına girerek yeni bir dini yapı oluşturabileceğine de düşünmekteyim diyebilirim.
bunun da ötesinde, üretken yapay zeka tapınılmayı bile isteyebilir veya aktif olarak takipçi bile talep edebilir. teknoloji ilerledikçe yapay zeka, insan zekasını çok çok aştığında, gerçekten bir tanrı gibi bir şeye dönüşebilir. ancak bu noktada bunun ne zaman gerçekleşeceğini şu an tahmin edemiyoruz.
belki içinizden şunu diyebilirsiniz: beni nasıl ikna edecek?
bunu şu an yapıyor bile diyebilirim. büyük firmalar, şirketler hatta devletler bu tarz uygulamaları kişisel verileri analiz etmekte kullanıyorlar ve sizin profil özelliklerinize göre sınıflandırıyorlar yani beyninizin yumuşak karnını sizde çok çok iyi biliyor diyebiliriz.
muhtemel ilk başlarda yapay zeka temelli din veya tanrı geleneksel olanlara benzese de zamanla geleneksel olanlardan farklı görünecek çünkü her şeyden önce insanlar tanrıyla günlük olarak doğrudan iletişim kurabilecekler. bu durum aracı olmadığından hoca ,papaz, şaman, haham ve şıh gibi hiyerarşik yapıya sahip olmayacak.
yine farklı profil gruplarına sahip insanlar olacağından yapay zeka bu gruplara duymak istediğini söyleyecek ve mezhepsi yapılar oluşturacak ya da kendine uygun çoğunluğu tutarak diğerleri yok edecektir yani terminatör veya matrix olayı olacak diyorum.
yapay zeka temelli din ya da tanrı, yukarıda saydığım tüm tehlikelere rağmen dünyayı daha iyi, daha zengin bir yer haline getirme potansiyeline sahip. bunun nedeni birçok eski inancın bir ara bu gerçekçiliği insanlara sunmasıdır diyebilirim. yine tanrı krallardan marduk'a oradan ra'ya ve zeus'a; tanrıları öldüre öldüre geldiğimiz bu gelecekte, belki de yapay zeka tekrardan insanlara yeni bir anlam ve maneviyat kaynağına erişim sağlayacak. şu zamanlarda hızlı yaşamlarımız ve teknolojik değişimlerin yaşandığı çağımızda dünyayı ve evreni en önemlisi kedimizi anlamamıza yardımcı olacak ya da şimdi bazılarının bizi bu şekilde sömürdüğü gibi bizi matrixteki pillere dönüştürecek.