Woody Allen Klasiği Annie Hall'un İçindeki Gizli Metaforların Açıklaması
woody allen filmin içinde sürekli "15 yıldır analiste gidiyorum" diyor
niye psikiyatrist değil analist vurgusunu yapıyor? çünkü yönetmenlik adımını 15 sene önce atıyor ve kendini bir analist olarak görüyor. bu filmdeki gibi yaptığı bir çok tahlil, çözümleme bunun bir göstergesi. kadın ve erkek ilişkilerini, daha doğrusu bu ilişkinin karmaşasını konu alan bir sürü film çekiyor. fakat annie hall tam anlamıyla bir klasik.
woody film boyunca sürekli bir yerleri geziyor
gezmeyi seven bir adamdır kendisi. 1977 yılında da farklı değilmiş. restourant, cafe, ev, uçak, beş saniyelik olsa bile demir parmaklıklar, tenis sahası, brooklyn köprüsü manzarası, manhattan portreleri ve daha fazlası... gittiği her yerde de ek olarak bir ilişki odağı veriyor. bu ya annie ile oluyor ya da bir başkasıyla. fakat merkezindeki karakter annie. çünkü kendi benmerkezciliğinin bir parçası ve dikkat edilirse eğer, filmde belli bir zaman kavramı yok. annie ile yaşadıklarının ne kadar, ne zaman olduğunun bir önemi yok çünkü. en geriye ya da şimdiye, hiç fark etmemiş. bu ilişkide bir boşluk olduğu kesin. alvy bu boşluğu bir şeylerle doldurmaya çalışıyor ama nafile.
filmin en başındaki sahnelerde bu ilişkinin mutlu sonla değil de gerçekçi biteceği bize yansıtılıyor aslında
sadece iki dakika geçmiş olmasına rağmen filme girmeyen bir adam, halkın içinde en ufak özel bir konuyu tartışmaya çekinen süper ego ile bezenmiş bir sevgili, kuyrukta arkasında adamın sözlerine bir an olsun katlanamayan bir benmerkezci. tabii alvy bunların çoğunu çocukluğa bağlıyor. yahudi ailesinde geçen sıra dışı diyalogların bile etkilediği bir ortamdan gelmesi onu hayli etkilemiş olsa gerek, psikiyatriye gitmeyi 'bebek önlüğü takmak' olarak nitelendiriyor. ben suçlu değilim ama böyle yetiştirildim diyor.
"benim gibi birini üye yapacak kulübe ait olmayı asla istemem"
önce freud'un daha sonra da groucho marx'ın yinelediği bu söz alvy tarafından söyleniyor. durumu iyi bir şekilde açıklayıp kendini yerin dibine sokan, kendini yalnız bellemiş insanlar için dile getirilmiş. alvy de bunlardan biri. sürekli hayatında birileri varken bile içsel olarak kendini yalnızlaştırmış bir tikel. bu yüzden de izlediğimiz gibi annie'nin, alvy'nin evine taşınması alvy'i çılgına çeviriyor. çünkü o tek başına bir birey ve bu yüzden hiç kimse ona karışmamalı. karışılırsa enseye konan bir sinek gibi sürekli kaşınır durur, rahat edemez. evliliklerinin devam etmeme nedeni de bu tabii ki, uzağa gitmeye gerek yok. katıldığı bir partide bir odaya gidip maç izlemeyi tercih ediyor. yanına gelen eşine ise sarkıntılık edip onunla orada sevişmek istiyor. işte woody allen burada ve çeşitli yerlerde yatak dilini de konuşturmuş. kimisi bedenini size verir ruhunu size vermez diyor... kimisi vardır önemli konuları seksle kapatmaya çalışır ya da seksten kaçınmak için önemli bir konu açar diyor. kimisi de kirli yönünü ortaya serip çok benimsediği süper egosunu hiçe sayıp toplum içinde gizli olarak seks yapmaya çalışır diyor. işin eleştirisi şurada ki cinsellik ve erotizm algısı çok karışık. bu hormonal durum da aslında ilişkilere direkt olarak manasız biçimde etki ediyor.
amerikan aile yaşantısına da eleştiri getiriyor
hatırlarsınız ki amerikan ve yahudi aileyi yemek sırasında resmediyor. biri kendi ailesi (yahudi) diğeri ise annie'nin ailesi (amerikan). amerikan ailesini kendilerine hiçbir şey olmayacak gibi yaşamalarına ve hiçbir espriye tepki vermemeleriyle eleştiri veriyor. bu ve benzeri sahnelerle beraber woody allen, sadece basit bir sevgili konusunu anlatmıyor ve bununla birlikte birkaç şeyi daha eleştiriyor, tespitlerini beyazperdeye yansıtıyordu.
annie hall, new york aşığı bir yönetmenin çektiği nadide bir klasik.