BİLİM 1 Temmuz 2016
58,4b OKUNMA     1153 PAYLAŞIM

Uzaklarda Görülen ve Gürültü Yapan Şeylerin Bize Olan Mesafesini Hesaplama Yöntemi

Diyelim ki bir gün uzakta ama ses yapan bir şeyin size olan mesafesini merak ettiniz. O sırada yanınızda da bir arkadaşınız var. Bu konuda iddiaya girmekten hiç çekinmeyin çünkü size iddiayı kazandıracak bilgi burada.
iStock.com

diyelim ki yüksek bir yerden boğazı ve istanbul'u seyrediyoruz. ve aniden bir merak kapladı içimizi, olmaz ya, bulunduğumuz yerle karşımızda gördüğümüz boğaz köprüsü arasında ne kadar mesafe var acaba diye içimiz içimizi yiyor. tam bu sırada şansımıza boğaz köprüsünden havai fişek atılmaya başlanıyor. böylece köprünün bize uzaklığını neredeyse tam olarak belirleyebilmemiz için gerekli verilerimiz hoop elimizde oluyor.

şöyle ki. eğer havai fişeği gördükten sonra sesini duyana kadar kaç saniye geçtiğini sayarsak, bunu sesin havadaki hızı olan 330 metre/saniye ile çarparak aramızdaki mesafeyi metre cinsinden bulabiliriz. çünkü aslında havai fişek patladığında görüntü ve ses aynı anda oluştuğu halde, ışık hızının 300000 km/s ve ses hızının garibim 330 m/s olmasından ötürü, biz görüntüyü tam oluştuğu anda görmemize rağmen sesin aradaki yolu katedip bize ulaşmasını bekleriz. bu nedenle saydığımız saniyeler aslında aramızdaki mesafeyi sesin katetme süresidir.

aynı şey gök gürültüsü için de geçerli. şimşeği gördükten sonra gök gürültüsünü duyana kadar geçen saniyeleri sayarsak bunu ses hızıyla çarparak bulutların bize olan uzaklığını hesaplayabiliriz. aynı zamanda tehlikede olup olmadığımızı da saptayabiliriz. eğer arada geçen süre 30 saniyeden azsa, yani bulutların uzaklığı 10 kilometrenin altındaysa tehlike alanındayız demektir. hele açık alandaysanız ve saçlarınız yukarı doğru kalkıyorsa derhal kapalı bir yere girmek lazım. şimşeğin sıcaklığının güneş'in yüzeyindekinden 5 kat daha fazla olduğunu hatırlatmakta fayda var. ayrıca dünyayı saniyede 100 şimşek vurmakta. her saniye evet.

sadece sessiz sakin olan güneş ışığını kullanarak dünya'nın çevresini hesaplamamız da mümkün örneğin. ama bu başka bir konu.