Temel düstur

etrafındaki herkes gerizekalıymış gibi düşünerek araba kullan. çünkü bir gerizekalı bir gün hayatına mal olabilir, en azından hazırlıklı olursan kurtulma şansın olur. beni görmüştür, görünce durur, yol benim vs gibi düşünme. mezarlıklar böyle düşünürken salağın biri yüzünden ölmüş insanlarla dolu. hep en kötü ihtimali düşün, örneğin yol senin olduğu halde hemen önünde yan yoldan yaklaşan araca korna çal veya selektör yap çünkü gerizekalı bakmadan dalabilir. yol kenarında emniyet şeridinde durmak zorunda kaldıysan dörtlüleri yaksan da oralarda fazla dolanma, mümkünse kendini yolun dışında bir yere at. bir gerizekalı gelip emniyet şeridindeki arabanla beraber seni biçebilir. makas atarak arkandan gelen araç varsa hızını ve şeridini değiştirme, gerizekalı tepene çıkabilir. daha bir sürü örnek yazılabilir.

Sokak araları

sokak arasında giderken yol boş da olsa sakın 30km/s hızını aşmayın. ansızın bir çocuk önünüze fırladığında zannettiğiniz gibi durmak kolay olmuyor. hem kendinizi hem de zavallı bir aileyi yakmayın.

Dönüşler

sağa dönüşlerde dar sola dönüşlerde geniş alarak dönülür. orta refüjü olmayan yollarda yani git gel olan yollarda ülkemizde trafik sağdan aktığı için sola dönüşte dar dönüşürse şerit ihlali yapmış olunur bir anda dönüş yapmış olduğunuz şeride ters yönden girmiş olabilirsiniz ve bir araba varsa kafa kafaya gelinebilir. sağa dönüşlerde de geniş alınırsa aynı durum söz konusu.

Gereksiz özgüven

tahmin edilenin aksine ciddi kazaların çoğu "usta" şoförler tarafından yapılmaktadır. kullanmaya alıştıkça kendinize aşırı güvenip saçma sapan hareketler yapmayın. her zaman ilk günkü kadar dikkatli olun ve kurallara uyun. etrafınızdaki mallar uymuyorsa bile uyun.

devamlı olarak arkanızı kontrol edin. kıçınıza yapışmış biri varsa ani fren yapmanızı gerektirebilecek durumlara girmemeye çalışın yoksa bir bakarsınız arkadan geçirmişler. onun bunun selektörünü, kornasını vb. kale alıp da panik yapmayın. yolda birisi sizi sinirlendirecek bir hayvanlık yaparsa boşuna tartışmayın. hayvanı tartışarak insan haline getiremezsiniz. sadece zaman kaybetmiş, sinirlerinizi bozmuş ve bazen de hayatınızı tehlikeye atmış olursunuz.

Ağır araçlar karşısında

bazı tırlar iki dorseli oluyor yani vagon gibi birbirine bağlı şekilde olanlardan bahsediyorum. onlar solunuzdayken seyrettiğiniz sırada ondan hemen sonra sollamaya çıkacaksanız yani siz de onun arkasından sola geçecekseniz çok dikkatli olun. ilk dorse tırın sonu gibi görünüyor aynada. dikkatli olmak lazım.

sağdan soldan makas atarak gelen birisi varsa hızınızı ve konumunuzu değiştirmeyin, yol verip kaçmaya çalışmayın çünkü o gerizekalı geçiş hesabını yaparken kıt zekasıyla sizi o hız ve konumda hesaplıyor.

özellikle pickup'ların arkasından giderken dikkatli olun. şehir içinde inşaat ya da kabzımallıkla uğraşıyorlar genelde ve yükledikleri malzemeler uçmaya, düşmeye çok meyilli.

yaya geçitlerinde elbette yol vermemiz lazım ama öyle yerler var ki yol verirseniz kazaya sebep olursunuz. özellikle şehir çıkışlarındaki yollarda mutlaka dörtlüleri yakın yol verirken. arkadaki aracı kontrol edin, hızlı ise yol vermeyin.

yola yuvarlanan bir topun arkasından mutlaka bir çocuk da yola fırlar.

Farkındalık

iyi şöför olmak güçlü çevresel farkındalıkla mümkündür. makas atmak, kavşaktan sola dönüşte en sağdan girip sıranın önüne geçmek, kurallara uyanların hakkını gasp ederek öncelik almak iyi şöför olmak değildir, ülkenin genel ahlak ve kültür düzeyi de maalesef trafiğe yansımış durumda.

çevresel farkındalıktan kasıt; aracın tüm yardımcı donanımlarını etkili kullanarak etrafı sürekli radar gibi taramakla mümkündür. araçtaki üç aynanın ve aynanın görmediği kör noktaların otonom bir biçimde kontrolünü oturtan şöför iyi şöfördür. 40 yıl araç kullanıp bunu oturtamayan insanlar var, sorsan çok iyi şöförüm diye geçinir, dar alana parkla, yokuşta kaydırmamakla övünür ama bok gibi şöfördür. çevresel farkındalık ile sadece bireysel hatalardan kaçınmakla kalmaz, başka şöförlerin hatalarına karşı da önlem almış olursunuz. örneğin sağa park etmiş modifiye bir apaçi arabasının arkayı kontrol etmeden çat diye kapısını açacağını öngörüp yavaşlar ya da uzağından geçersiniz, direksiyona yapışmış kafası önde giden acemi bir şöförün aynaya bakmadan şerit değiştireceğini tahmin edersiniz.

günümüzde çevresel farkındalığa yardım eden pek çok elektronik yardımcı donanım bulunmakta. kör nokta uyarı sistemi, çarpışma uyarı-önleme sistemleri, şerit-uyarı takip gibi sistemler kesinlikle iyi şöför olmaya yardım eden sistemler. araç alanlara tavsiyem metalik boyadan, cam tavan gibi donanımlardan evvel bu donanımlara bütçe ayırsınlar.

“bende suç yok, 8/8 karşı tarafta hata” diyen biri muhtemelen iyi şöför değildir. trafik kanununda suçsuz olmanın pek anlamı yok, karşıdakinin hatası öngörülebilir ise, örneğin karşı taraf kontrolsüz kavşakta yol hakkı önceliğine uymadığı için kaza olduysa, karşıdakinin salak olma ihtimalini düşünmeyip bakmadan geçen tarafta da kanunen olmasa da hata vardır.

Ufak ufak başka tavsiyeler

yağmur yeni başladığı (çiselediği) zaman yerdeki tozlar küçük topaklar haline gelir ve bu da ani fren yaptığınızda aracın kızaklamasına (yere tutunamaması, kayması) neden olur. kazaya sebebiyet verebilir. yani yağmur başladığı zaman hızınızı azaltın.

köprüler, viyadükler (altından rüzgar esen yerler) erken buzlanır. gizli buzlanma da derler. buralardan geçerken hızınızı azaltın, içinde fren yapmamaya çalışın. aracınız kaymasın.

araçla seyir halindeyken ben kurallara uyarım, sinyalimi veririm, bir şey olmaz mantığındaysanız türkiye'de araç kullanmayın. ha değilseniz önünüzdeki aracın önündeki aracı görebilecek uyanıklıkta olun. trafikte etrafınızda saçma sapan hareketler yapan araçlardan uzaklaşın (anı durmak, ani şerit değişiklikleri vs).

dört yol ağızlarına hızlı girmeyin. kemerinizi mutlaka takın. alkollü zaten kullanmayın. evim yakın vs demeyin. ölüm de yakın. kadın şöförlere dikkat edin. taksicilere dikkat edin. minibüsçülere dikkat edin. büyük araçlardan mümkün mertebe uzak durun.

aracın kontrolü sizin elinizde, unutmayın. aracınızın kaportasını kendi bedeniniz gibi hissedemiyorsanız (genişlik algısı) daha çok pratik yapın ve trafiğe öyle çıkın. uykusuz, sinirli vs durumlarda araç sürmeyin. empati beklemeyin, empati kurun. trafikte tartışmayın kimin ne olduğu belli değil. yol verin geçsin. önemli olan insan olmak. siz olun insan. insana hasret kaldık. 20 yıldır kullanıyorum, kazam yok...

Sinyaller, aynalar, dörtlüler

sinyalleri, aynaları, dörtlüleri kullanın. bu aletleri sus olsun diye koymadılar. emin olun sırf süs olsa araç üretiminde maliyeti düşürmek için koymazlardı.

aynalar (bkz: burası çok önemli) sizin üçüncü dördüncü gözünüz. sakin bir trafikte ilerlerken, özellikle tek yol alıyorken sürekli aynaları kontrol edip refleks kazanın. zaten bir süre sonra hep öne bakmaktan sıkılıp aynalara bakacaksınız. arkadaki apaçinin ne yapmaya çalıştığını tahmin etmeye başlayacaksın. bazen bilmediğiniz bir yolda şerit değiştirken trafiğin yoğunluğuna veya akışına göre çoğu zaman aynalara bakıp yol alıyorsunuz. maalesef türkiye'de yol verilmez, yol alınır.

diğer konu ise ilkokuldan beri öğrendiğimiz bir şey. yeşil ışık size yanıyorsa bile geçiş üstünlüğü bu memlekette size ait değil. o hakkınızı bile gasp etmeye çalışan bir sürü orospu çocuğu var. her daim dikkatli olun.

Final yorumu

asla "ben usta oldum" denmesin. "araba kullanmak çocuk oyuncağıdır" diyen arkadaşımı trafik kazasında kaybettim.

Usta Yüzücülerden, Denizde Kendini Kanıtlamamış Acemi Yüzücülere Tavsiyeler