BİLİM 11 Ekim 2017
17,9b OKUNMA     886 PAYLAŞIM

Uranüs'ü ve Renk Tayfını Keşfedip 24 Tane de Senfoni Besteleyen Adam: William Herschel

İngiliz astronom, teleskop üreticisi ve besteci Herschel'in hayatı 18 ve 19. yüzyılın en ilginç hayatlarından biri.

neredeyse hayatının tümünü uzayın bilinmeyen yönlerini keşfetmeye adamış bilim adamı. uzun seneler boyunca kendi yapımı olan teleskopla gökyüzünü incelemiştir. kraliyet bilimler akademisine çok geç alınması yüzünden araştırmalarını daha hızlı ilerletebilme ve daha geniş inceleme yapma fırsatını geç bulmuştur.

uzun süreler boyunca kendi yapımı olan teleskopun başında kalır, soğuk moğuk dinlemeden saatlerini teleskopun başında harcamaktan çok büyük haz alırdı. bir soğanı ellerine ve yüzüne sürerek ayık kalmayı ve soğukla başa çıkmayı düşünmüştür sırf birkaç saat daha teleskop başında kalabilmek için.

kendisinden önce gökyüzünde tanımlanmış 750 küsür cisim olmasına karşın, kendi çalışmaları sonrasında tanımlı cisim sayısını 2500 küsürlere kadar çıkarmıştır. kuşkusuz hem astronomi alanında hem de teleskop alanında bilime çok büyük katkıları olmuştur.

bu adam, teleskobunun farklı renk filtrelerinden geçen ışığın, farklı sıcaklıkta olduğundan şüphelenir. bunu test etmek için teleskobun arkasına basit bir tayf ölçer koyar, böylece güneş ışığını renklerine (bkz: gökkuşağı) ayırır.

NASA

üç tane termometre yapar. her birinin ışık düşen noktasını da siyahtan yapar ki olabildiğince ışığı soğursun, adam gibi sıcaklık ölçsün. termometrelerden iki tanesini kontrol olarak ışık düşmeyen noktalara koyar, 3. termometreyi de sırayla her renge (mavi, yeşil, turuncu, kırmızı vs.) koyup ölçüm alır. bir de bakar ki, tam beklediği gibi, ışık düşen termometre kontrol termometrelerinden her defasında daha sıcaktır! böylelikle, her rengin bir sıcaklığı olduğunu doğrulamış olur.

daha da önemlisi, maviden kırmızya gittikçe sıcaklıkların giderek arttığını fark eder. yani renklere göre bir düzen vardır. sonra bu manyak tutar merakından, bir de kırmızının hemen yanındaki kısma, yani "kırmızının biraz ötesine" koyar termometreyi. bir de bakar ki, termometre hala kontrol termometrelerinden daha sıcak! üstelik diğer bütün renklerden daha sıcak! işte tam bu noktada herschell "infrared/kırmızıöte"yi keşfetmiştir.

herschel, bu kırmızıöte'deki ışıkla başka deneyler de yapar. bu ışığa (latince ısı'dan türeterek) "calorific rays" der. (bkz: kalorifer) kırmızıöte'deki ışınların da, tıpkı bildiğimiz ışık gibi kırıldığını, yansıdığını, soğurulduğunu ve ortamlardan geçirildiğini fark eder.

bu anlamda herschel, gördüğümüz ışığın yanısıra, görmediğimiz ışığın/radyasyonun da farkına varır ve çocuksu merakıyla bilimde sessiz bir çığır açar. gel de hasta olma...

aynı zamanda müzisyenmiş kendisi. obua çalarmış. ayrıca kendisi 55 yaşındayken, john herschel adında bir oğlu olmuştur.

William Herschel - Symphony No.14 in D-major (1762)

1781 yılında kendi yapmış olduğu teleskopla bahçesinde yıldızları gözlemlerken uranüs'ü keşfeden bilim adamı.

kraliyet astronomunun en iyi teleskobu gök cisimlerini 270 katına katına kadar büyütebilirken, yapmış olduğu çalışmalarla gök cisimlerini 2010 katına kadar büyütebilen teleskopların mucididir aynı zamanda.

1780`li yıllarda william herchel gökyüzünün 683 bölgeye ayırıp, bu bölgelerin her birindeki yıldızları sayarak güneş'in galaksideki yerini bulmaya çalıştı.

hershel, galaksinin merkezine doğru yıldızların sayıca, büyük yoğunlukta olduğunu daha küçük yıldız yoğunluklarının ise galaksinin sınırına doğru görüleceğini düşünüyordu. fakat, tüm samanyolu boyunca kabaca, aynı yıldız yoğunlukları buldu.

buradan hareket ederek, güneş'in galaksimizin merkezinde bulunduğu sonucunu çıkardı.

kaynak: http://www.istanbul.edu.tr/…samanyolu/samanyolu.htm

1738 doğumlu almanya'da doğup genç yaşta ingiltere'ye iltica etmiş astronom amca. kendisi kızılötesi ışını bulmuş.

Kızılötesinin Keşfi


büyük britanya kendisini sir yapmış gitmiş. bu amcanın adını tutmuşlar ayna çapı hubble'dan bile büyük herschel'e vermişler.

adam cennetliğini yapmış da gitmiş. 1822'de aramızdan ayrılmış kendileri.