Uranüs'te Doğsak 1. Yaşımızı Göremeden Ölecek Olduğumuz Gerçeği
uranüs'te 42 yıl boyunca güneşin hiç batmaması
evet, gerçekten de böyle. burda kastedilen günün uzunluğu değil bu arada. uranüs'te bir gün, sadece 17 saat sürüyor. şimdi bu ilginç durumu anlayabilmek için, önce uranüsle ilgili birkaç bilgi parçası paylaşıp, sonra da bu parçaları birleştirelim hep birlikte.
ilk olarak güneşe uzaklık açısından yedinci gezegen. haliyle yörüngesi dünyaya kıyasla epeyce büyük. uranüs güneşin etrafındaki bir tam turunu yaklaşık olarak 84 dünya yılında tamamlıyor.
bunun dışında uranüs'ün en eşsiz özelliği ise eksen eğikliği. şöyle ki güneş sistemindeki diğer bütün gezegenler dikey eksende dönüş yaparlar. basketçilerin işaret parmaklarının ucunda top çevirmesi gibi düşünün. tabi her birinin eksen eğikliği değişiklik gösteriyor ama genelde eksenler hafifçe eğik. dünya yaklaşık 23 derece örneğin. ama şimdi sıkı durun. bu arkadaşın eksen eğikliği tam 99 derece. yani baya baya yan yatık. o yüzden güneşin etrafında dönerken kendi etrafında dönmüyor da top gibi yuvarlanıyor. evet! baya futbol topunu yuvarladığınızı düşünün, koca gezegen aynen öyle yuvarlanıyor. hahaha.
dolayısıyla parçaları birleştirdiğimizde şu resim ortaya çıkıyor. eğer uranüs'ün kuzey kutbunda ikamet edebiliyor olsaydık, göreceğimiz şey şu olacaktı. bir gün ufukta güneş doğacaktı ve tam 42 yıl boyunca gökyüzünde daireler çizecekti. tabi aynı şekilde battıktan sonra da 42 yıl boyunca ortalık karanlık olacaktı. bu arada da muhtemelen çoğumuz bir tam uranüs yaşımızı dolduramadan ölecektik.
neyse efendim, böyleyken böyle...
hazır gelmişken birkaç küçük hap bilgi paylaşayım uranüsle ilgili
güneşe neptün'den daha yakın olmasına rağmen, sistemin en soğuk gezegeni ünvanı uranüs'te. bunun sebebi ise diğer dış gezegenlerin sıcak çekirdeklerini (nispeten) korumuş olması. uranüsün çekirdeği ise artık o kadar soğumuş ki infrared enerji yayamıyor.
bu kadar soğuk olunca e haliyle yapısı genel olarak buzul. zaten uranüs'e mavi rengini veren de atmosferindeki katı halde bulunan metan. zaten bu dış gezegenlerden jupiter ve saturn genel olarak gaz devi olarak adlandırılırken uranüs ve neptün buz devi olarak adlandırılıyormuş.
ayrıca 27 tane uydusu var bu arkadaşın ama bu sayı da net değil. nasıl yani net değil diyorsanız cevap şu: aslında etrafında bir kuşak gibi gök cisimleri dönüyor. kimisi büyük kimisi de küçük. dolayısıyla hangi objeleri uydu, hangilerini meteor olarak sınıflandırmak gerektiği biraz muallak kalmış.
bir ilginç bilgi de şu: teleskopsuz görülebiliyor!
hadi oradan demeyin hemen, tabi balkona çıkıp yukarı bakınca görülecek gibi değil ama dünyada karanlık açısından özel bazı lokasyonlarda (güney amerika'da, yoğunluklu olarak) mümkün bu. yani güney amerika'daki o gözlem noktalarının birinde olsanız ve geceleyin doğru zamanda doğru yere baksanız, soluk mavi, belli belirsiz bir gök ismi görecektiniz. hatta ilk dönem astronomları uranüs'ü yıldız sanıp, belli yıldız kümelerinin üyesi sanmışlar (taurus).
son bir ekleme: isterseniz neptün ile ilgili karaladığım bir yazıya da buradan ulaşabilirsiniz: