Türkiye'nin de İçinde Olduğu Kırılgan Beşli Ülkelerinin Son Dönemdeki Ekonomik Seyri
ülkemizle birçok konuda ortak özelliklere sahip, kırılgan beşli adı verilen ülkelerin, şeytan üçgeni; döviz, enflasyon ve faiz oranlarına bakalım. döviz kuru, faiz ve enflasyona oranla daha değişken olduğu için döviz kurunda sadece 2019'u, enflasyon ve faiz oranlarında son bir yılı baz aldım.
kırılgan beşlinin, 1 ocak 2019 tarihindeki dolar kurları
usd/türk lirası 5,28
usd/brezilya reali 3,88
usd/güney afrika randı 14,35
usd/hint rupisi 69,63
usd/endonezya rupisi 14.380
kırılgan beşlinin, dolar karşısındaki güncel kurları
usd/türk lirası 6,10
usd/brezilya reali 3,95
usd/güney afrika randı 14,76
usd/hint rupisi 69,33
usd/endonezya rupisi 14.292,50
kırılgan beşlinin, 2019'un ilk günü ile güncel kur arasındaki değişim oranları
usd/türk lirası % 15.31
usd/brezilya reali % 1.80
usd/güney afrika randı % 0.79
usd/hint rupisi % -0.34
usd/endonezya rupisi % -0.61
brezilya reali ve güney afrika randı, dolar karşısında cüzi miktarda kayıp yaşarken, hint rupisi ve endonezya rupisi, dolar karşısında az da olsa değer kazanmış. oysa türk lirası sınıfındaki diğer ülkelerden sıyrılıp dolar karşısında yüzde on beş değer kaybetmiş.
bu tür dalgalanmaların hem içsel hem dışsal faktörleri vardır. çok uç bir konu olmadığı sürece, türkiye için dışsal sayılan bir faktör diğer 4 ülke için de dışsal sayılır. diğer 4 ülkenin para birimleri dolar karşısında anormal derecede kayıp yaşamadıysa; liradaki değer kaybı, içsel faktörlerden kaynaklı demektir. para kuş gibidir, güvenli dal arar. huzursuzluk varsa uçar.
kırılgan beşlinin, 2018 mayıs ayı faiz oranları
türkiye % 16,5
brezilya % 6,50
güney afrika % 6,50
hindistan % 6,00
endonezya % 4,75
kırılgan beşlinin, güncel faiz oranları
türkiye % 24,00
brezilya % 6,50
güney afrika % 6,75
hindistan % 6,00
endonezya % 6,00
kırılgan beşlinin son bir yıldaki faizlerinin değişim oranları
türkiye % 45,45
brezilya % 0,00
güney afrika % 3,84
hindistan % 0,00
endonezya % 26.32
kırılgan beşli ülkeleri arasında faiz oranları, brezilya ve hindistan'da değişmemişken, güney afrika'da cüzi miktarda, endonezya'da ciddi miktarda, türkiye'de ise olağanüstü miktarda artmış.
kırılgan beşlinin, 2018 mart ayı enflasyon oranları
türkiye % 10,23
brezilya % 2,68
güney afrika % 3,80
hindistan % 4,28
endonezya % 3,40
kırılgan beşlinin, 2019 mart ayı enflasyon oranları
türkiye % 19,71
brezilya % 4,58
güney afrika % 4,50
hindistan % 2,86
endonezya % 2,48
kırılgan beşlinin, 2018/03-2019/03 dönemlerindeki enflasyon oranlarının değişimi
türkiye % 92,66
brezilya % 70,89
güney afrika % 18,42
hindistan % -33,17
endonezya % -27,05
brezilya, güney afrika ve hindistan'da nisan ayının enflasyon oranları henüz açıklanmadığı için mart ayını baz aldım.
kırılgan beşli ülkeleri arasında hindistan ve endonezya'da enflasyon oranları son bir yıl içinde düşerken, güney afrika'da makul artış olmuş. brezilya ve türkiye'de neredeyse iki katına çıkmış enflasyon bey.
bir türk vatandaşı
- 2018 mart ayında pazarda 1000 liraya yaptığı alışverişi şu an 1197 liraya yapabilir.
- 2018 mayıs ayında çekeceği 12 ay vadeli 5000 liralık tüketici kredisini geri ödemesi 5500 lira civarı iken aynı şartlarda bugün çekilen kredinin geri ödemesi 5900 lira civarı yapıyor.
- 1 ocak'ta 250 dolarlık bir telefon için 1320 lira vermesi gerekirken aynı telefona bugün 1525 lira vermesi gerekiyor.
(bir türk vatandaşı başlığıyla yazdığım son üç paragraf tamamen ortalama rakamlardır ve vergi, komisyon, satıcı kârı gibi faktörler dahil değildir anlayacağınız üzere.)
ülkemiz için şeytan üçgeni kontrolden çıkmış gibi duruyor.