Türkiye'deki Meslek Liselerinin İdeal Kıvama Getirilmiş Alman Versiyonu: Ausbildung
ausbildung keşke türkiye'de de uygulansa dediğim mesleki eğitim sistemi
meslek liseleri var, evet, ama 13-14 yaşında çocukların sağlıklı bir şekilde hayatlarının tamamını etkileyecek bir karar verip meslek lisesine girdiğini pek düşünmüyorum.
ausbildung'da, ortaöğrenim ve işin cinsine bağlı olarak 10. ya da 11. sınıfta çalışmaya ve bir yandan mesleki dersler almaya başlıyorsunuz. bu derslerin arasında birkaç normal lise dersi de var. 3 sene sonunda eğitiminizi bitirip ister başladığınız iş yerinde ister başka bir yerde tam zamanlı işe başlıyorsunuz. yine işin cinsine bağlı olarak eğitiminiz boyunca para da kazanıyorsunuz.
kısaca çırak olarak başlayıp 3 senede kalfa oluyorsunuz. kalfa dediysem de bu eğitim el işiyle sınırlı demek değil, programlamadan klima tamirine, bahçeciliğe kadar birçok seçenek var. açıkçası ausbildung sonunda kazandığınız parayı görünce iyi ki üniversitede kafa patlatmamışım diyebilirsiniz. ama bu gelir adaleti ile ilgili daha çok, ona burda girmenin alemi yok şimdi.
bundan sonra isterseniz meisterschule'de ustalık eğitimi alabiliyor ya da 3 sene iş deneyiminden -ya da iş deneyiminiz olmasa bile meisterschule'de eğitiminizi tamamladıktan- sonra bir hochschule'de lisans eğitimi alabiliyorsunuz. yani isterseniz bir şekilde mühendis dahi olabiliyorsunuz.
ekleme: her hochschule ve her bölüm ausbildung istemiyor, yanlış anlaşılmasın ama değerlendirme sürecinde sizin için artısı oluyor. hochschuleler'in amacı ausbildung ya da realschule öğrencilerine yüksek öğrenim şansı tanımak.
işinizden memnun değilseniz istediğiniz zaman tekrar başka bir alanda, ausbildung yapabiliyorsunuz. lise mezunuysanız 6 ay daha kısa sürüyor, eğer bir üniversiteye kabul aldıysanız toplamda 12 ay daha kısa sürüyor. ausbildung sırasında yüksek başarı elde ederseniz bitirme sınavlarına erken girebiliyorsunuz. yani sonunda 1 seneye kadar düşürme şansınız var eğitimi.
almanya'ya ausbildung yapmak için gelmek imkansız değil ama çok çok zor
o yüzden bahsini açmaya gerek dahi duymadım. hochschule'ler meslek odaklı lisans eğitimi veriyor, gidin ona başvurun ya da normal bir üniversiteye.
ekleme 2: vize almanın zor olmasının sebebi ausbildung için girdiğiniz işyerlerinin nispeten küçük olması. sizin vize başvurunuzla uğraşacak insan kaynakları falan yok, haliyle uğraşmak istemiyorlar. vize sürecinizle uğraşacak bir işyeri bulmanız gerek. diğer sorun ausbildung'un devletin verdiği bir eğitim olması. yabancıların bunun için vize alması kolaylaştırılırsa bazı kesimler tepki gösterir, liseli çocuklarımızın rızkı bilmem ne diyip, haliyle kimse de bunu göze almıyor. onun yerine doğrudan iş bulup gelmeyi kolaylaştırdılar.
tabii bunlar demek değil ki almanya'da eğitim sistemi mükemmel işliyor
birincisi çok küçük yaşta hauptschule, realschule, gymnasium okullarına gönderiliyorsunuz. hauptschule'ye girip bir şekilde gymnasium eğitimine erişmek mümkün olsa da gerçekten zor, çünkü okullar arasında eğitim kalitesi arasında çok büyük fark var. ikincisi 10. sınıfta iş eğitimine başlamak, isterse iş amelelikten ibaret olsun, çok erken ama en azından 30 yaşında da bu eğitime başlayabiliyorsunuz.
Son söz
almanya'da bir türk size, "bizim oğlan da realschule (bizdeki genel lisenin karşılığı) bitirdi, şimdi lernink yapıyür" diyorsa anlayın ki ausbildung yapıyordur. okulu ve eğitimi birlikte halledip kısa yoldan para kazanmaya başlama yoludur. üniversiteyle, türevle, integralle yıllarca başı ağrısın istemeyen türkler genelde bu yolu tercih ederler.
türkiye'den yeni gittiyseniz, sisteme adapte olmaya çalıştığınız dönemde almancıların kullandığı bazı tabirler size garip gelebilir. boş bulunup da benim gibi saf saf "ulan ne medeni memleket be, realschule mezunu çocuk bile e-learning, machine learning falan öğreniyor herhalde" diye düşünmeyin.
o lernink değil lehrling ve almancada çırak demek.