Türkiye'de Konut Kredilerinin Yeniden Yapılandırılma İhtimali Neden Düşük?
normal ülkelerde para politikası, siyasi otoriteden ayrı işleyen merkez bankaları tarafından oluşturulur. bu tarz ülkelerde faizler düşünce kredinin yeniden yapılandırılması gayet mümkündür, zira olay piyasanın hareketii doğrultusunda gerçekleşmektedir.
size ilk başta daha yüksek faizle kredi veren kurum buna ses çıkaramaz, çünkü kredi borcunuzu daha düşük faiz ile satın almayı bekleyen başka rakip kurumlar vardır. siyasetten bağımsız işleyen para politikası ve serbest piyasa bunu zaten sağlar.
daha net anlatalım... faiz durduk yerde indirilmez. hiçbir banka bunu yapmaz, zira anapara bağlamış o faiz getirisine ve o beklentiyi bilançosuna koymuş. o bilançoyu paketleyip yatırım diye başka kurumsallara satmış. o beklenti ile ilgili bir takım kurallar da koymuş. erken ödeme cezası, vs. bu kurallar içinde olabilir...
ama ne yapar?
sizin yüksek faizli borcunuzu satın almak isteyen (ve size daha düşük faiz öneren) başka bir bankaya satar, ya da siz başka banka aramayın diye kendi içinde eski borcu kapatır (satın alır) ve yeni borç açar. o satışta yükümlülük el değiştirir. eğer erken ödeme cezası varsa, o miktar da yeni kredinizin üzerine biner. ama uzun dönemde yine de daha karlı çıkabilirsiniz.
oysa türkiye'de gerçekleşen şey bu değil
türkiye'de konut ve araç alımlarında verilen kredi faizlerinin düşme sebebi siyasi otoritedir. zira siyasi otorite hem zaten bu işin içinde (çoğu tüccar, ya da "iş bitirici"), hem de buradan vergi kazanıyor. sebep bu iken kimse sizin yeniden yapılandırmanıza filan bakmaz. çünkü düşüş organik değil, yapay. maksat yeni ev ve araba satmak. o parayı zaten yapılmış satışın kredi faizini düşürmeye harcamazlar.
turizm bakanı aynı zamanda otel sahibi olan ülkenin 3 sene geri ödemeli 10,000 tl tatil kredisi vermesi siz şaşırtmıyordur herhalde.
bu da aynı şey... sadece daha yüksek ölçekte.
ben abd'de yaşıyorum. bizim merkez bankası da kriz dönemlerinde faizleri düşürüyor, ama yeni satış ve yeniden yapılandırma gibi aktiviteleri birbirinden ayırmıyor. düşük faizli krediyi kimin kullanacağını kısıtlayamıyor. kredi notunuz ve başvuru kriterleriniz tutuyorsa, siz de istediğiniz krediyi kullanabiliyorsunuz.
zaten olay çok basit. maksat halkın üzerindeki faiz ve borç yükünü azaltmak değil ki. maksat daha çok ev ve araba satıp daha çok borçlanmak...