Türk Silahlı Kuvvetleri'nin En Büyük Hatalarından Biri: TCG Kocatepe
tcg kocatepe nasıl battı?
kıbrıs barış harekatı'nın 2. günü olan 21 temmuz 1974'te, rodos açıklarından baf yönünde seyretmekte olan bir yunan konvoyu istihbaratına istinaden planlanan hava ve deniz unsurlarının ortak harekatı gereğince; söz konusu yunan konvoyunun baf limanı açıklarında yol kestiği sırada önce hava kuvvetleri taarruz edecek, daha sonra da kalıntıların işini muhriplerimiz bitirecekti. (bunun daha sonra rus, amerikan ya da ingliz radar aldatmacası olduğu belirlenmiştir.) saldırının daha planlanması aşamasında da görülmektedir ki zaten hava ve deniz güçleri birbirlerinin manevra kabiliyetlerini tam olarak kavrayabilmiş değillerdir.
hava kuvvetleri seri, hızlı ve de taktiktir. her türlü koşula çok kısa bir sürede cevap verebilecek, harekat açısından çok esnek bir yapıya sahiptir. ancak deniz kuvvetleri bir taarruza kalkışmazdan önce çok ince hesaplar yapılarak tüm saldırı planı en ince ayrıntısına kadar ve tüm ihtimaller düşünülerek ve harekatın çok uzunca bir sürede gerçekleşeceği göz önünde bulundurularak hareket etmek durumundadır.
bu bilgiden yoksun olan karar vericilere rağmen harekatın bekası açısından muhriplerimiz eş güdümlü genel harekat merkezi tarafından telkin olunan, koordinatları meçhul muharebe hattının (terk olunacak sahaya ilişkin detaylı bir bilgi asla sunulmamıştır) dışında kalınması uyarısına rağmen zamanlama açısından düşman konvoyunu karşılayabileceği uygun bir mesafeye intikal etmiştir. bu noktada zaten insiyatif teorik olarak görev bölgesindeki deniz gücüne bırakılmıştı.
uçaklarımız tarafından temas sağlandığında deniz kuvvetleri komutanı ora. kemal kayacan tarafından bölgede donanmamıza ait bir unsurun bulunmadığı teyidi alınarak taarruza geçilmiştir. taarruzun kod adı trajikomik bir şekilde "şenlik başladı" olarak anons edilmiştir.
ilk anda en ağır yarayı alan tcg kocatepe muhribimiz tarafından bildirilen "hava saldırısına uğradık" mesajıyla deniz kuvvetleri komutanlığı tarafından, yapılan yanlışlık fark edildi. bu durumun hava kuvvetleri komutanlığına bildirilmesine rağmen hava hücumu tcg kocatepe batıncaya dek, 5 saat boyunca devam etti ve 54 türk denizcisi şehit oldu.
gerekçe ise deniz kuvvetlerinin taaruz başlamazdan önce bölgede gemimiz olmadığı bilgisini teyit etmiş olmasıydı. düşen ilk bombadan itibaren 5 saat boyunca yapılan tüm "saldırıyı durdurma ricaları"na rağmen taarruz durmamış ve tcg kocatepe muhribimizin nihayet batması neticesinde durdurulabilmiş hava taarruzunun ardından hava kuvvetleri komutanı org. emin alpkaya ile deniz kuvvetleri komutanı ora. kemal kayacan arasında geçen telefon konuşmasında geçen tek bir cümle uslarda soru işaretleri bırakmaya yetmektedir:
"bölgede geminizin olmadığını belirtmiştiniz?"
tcg kocatepe'nin yanlışlıkla batırılmasındaki zaafiyetler şöyledir
1- tüm kıbrıs harekatının sorumluluk bölgesinde marine corps gibi insiyatif sahibi amfibi bir harekat merkezinin olmayışı.
harekat için adana'da konuşlu bir komuta merkezi kurulmuştur. fakat kuvvetler arası yatay bir koordinasyon yoktur. mesela hava desteği isteyen bir kuvvet kendi üstlerine bu ihtiyacını dikey olarak yukarı, en üst kuvvet komutanlığına bildirir. en üstteki birim hava kuvvetlerine bunu bildirip bu sefer emir olarak hava kuvvetlerinde aşağı birimlere iletilir. söz konusu temasta ne mürted üssünden kalkan uçaklar, ne de tcg kocatepe arasında birbirlerini doğrulatacak bir kripto veya işaret/parola yoktur. uçaklarla 3 gemilik filonun temasları 13:45 ve 15:20 de gerçekleşiyor. akşam mürted üsse dönüldüğünde bile olanların kimse farkında değil. ancak sabah saat 09:00 kocatepe'nin batırıldığı anlaşılıyor. (işte bu yüzden amerikan deniz piyadelerinin kendi organik hava desteği vardır. bkz: harrier)
bu aynı zamanda ilk harekatın beklenildiği sonucu vermemesi, deniz piyadeleriyle havadan indirilen birliklerin buluşamaması ve birleşmiş milletlerin ateşkes kararına uyulması zorunluluğunu doğurmuştur. bu arada yunanistandaki cunta düşmüş daha demokratik bir yönetim başa gelince yunanistan ve rum tarafı batının gözünde daha legal ve daha mağdur konuma geçmiştir.
2- harekat boyunca 1. taktik hava kuvvet komutanlığı olası bir yunan taaruzuna karşı batı hava sahasını kontrol etmekle görevlendirilirken, 2. taktik hava kuvvet komutanlığına bağlı filolar kıbrıs üzerinde görev almıştır.
fakat rodos'un güneyinde yola çıkan yunan deniz filosunun 1.taktik hava kuvvetine bağlı keşif uçaklarınca görüldüğü ancak temasın devam ettirilmediği söyleniyor. (eğer doğruysa ilk hata bu.) görev paylaşımının aksine 1.taktik hava kuvvete bağlı mürted üsten kalkan 141. ve 142. filolar arnavut burnu ile baf arasına gönderiliyor. hatta verilen emirde daha önce tüm dünyaya ilan edilen bu yasak bölgede yüzen ne varsa batırılması, eğer bir şeye rastlanılmazsa baf liman tesislerinin bombalanması emri veriliyor. (ikinci hata da bu. bölge 2. taktik hava kuvvet komutanlığının sorumluluğundaydı.)
3- deniz kuvvetlerine bölgede yapılacaklar hakkında hava kuvvetlerine verilen emir bildiriliyor. girne açıklarında tcg tınaztepe de harp filosu komutanı tuğamiral nejat tümer e arnavut burnu ile baf arasında herhangi bir gemimiz var mı? diye soruluyor. cevap olarak yok deniyor. fakat burada olası bombardımandan sonra kalanları temizlemek için birileri (?) tcg mareşal fevzi çakmak, tcg adatepe ve tcg kocatepe'yi yolluyor. (burada bir başka işgüzarlık var.)
4- tcg mareşal fevzi çakmak, tcg adatepe ve tcg kocatepe gemileri amerikanın ikinci dünya savaşında kullandığı gearing sınıfı destroyerlerdir. mimari olarak birbirlerine benzemekte ve yunan donanmasında da yine nato yardımıyla amerikandan verilmiş aynı gemilerden bulunmaktadır. bu haliyle görünüm olarak da her iki ülkenin pilotları tarafından aldatıcı olabilmektedir.
5- baf açıklarında hem amerikanın 6.filosu, hem de sovyetlerin akdeniz filosu gelişmeleri yakından izliyor. her iki filo da 20-25 gemiden oluşuyor. bundan başka çatışmalar sırasında adadaki nato'nun dinleme tesisleri aktif olarak çalışıyor. o sıralar doğu ve batı bloğunun istihbarat servisleri ortadoğuya göre buralarda maksimum kadro bulunduruyorlar. ciddi bir elektronik karıştırma söz konusu. söylenenlere göre ege de uçaklarımız hayali ihlalleri önlemek için devamlı kalkış yapıyorlar.