The Guardian'a Göre 21. Yüzyılın En İyi 100 Kitabı
1. wolf hall – hilary mantel (2009)
2. gilead – marilynne robinson (2004)
3. secondhand time – svetlana alexievich (2013)
4. never let me go – kazuo ishiguro (2005)
5. austerlitz – wg sebald (2001)
6. the amber spyglass – philip pullman (2000)
7. between the world and me – ta-nehisi coates (2015)
8. autumn – ali smith (2016)
9. cloud atlas – david mitchell (2004)
10. half of a yellow sun – chimamanda ngozi adichie (2006)
11. my brilliant friend – elena ferrante (2011)
12. the plot against america – philip roth (2004)
13. nickel and dimed – barbara ehrenreich (2001)
14. fingersmith – sarah waters (2002)
15. the sixth extinction – elizabeth kolbert (2014)
16. the corrections – jonathan franzen (2001)
17. the road – cormac mccarthy (2006)
18. the shock doctrine – naomi klein (2007)
19. the curious ıncident of the dog in the night time – mark haddon (2003)
20. life after life – kate atkinson (2013)
21. sapiens – yuval noah harari (2011)
22. tenth of december – george saunders (2013)
23. the noonday demon – andrew solomon (2001)
24. a visit from the goon squad – jennifer egan (2011)
25. normal people – sally rooney (2018)
26. capital in the twenty first century – thomas piketty (2013)
27. hateship, friendship, courtship, loveship, marriage – alice munro (2001)
28. rapture – carol ann duffy (2005)
29. a death in the family – karl ove knausgaard (2009)
30. the underground railroad – colson whitehead (2016)
31. the argonauts – maggie nelson (2015)
32. the emperor of all maladies – siddhartha mukherjee (2010)
33. fun home – alison bechdel (2006)
34. outline – rachel cusk (2014)
35. the hare with amber eyes – edmund de waal (2010)
36. experience – martin amis (2000)
37. the green road – anne enright (2015)
38. the line of beauty – alan hollinghurst (2004)
39. white teeth – zadie smith (2000)
40. the year of magical thinking – joan didion (2005)
41. atonement – ian mcewan (2001)
42. moneyball – michael lewis (2010)
43. citizen: an american lyric – claudia rankine (2014)
44. hope in the dark – rebecca solnit (2004)
45. levels of life – julian barnes (2013)
46. human chain – seamus heaney (2010)
47. persepolis – marjane satrapi (2000-2003)
48. night watch – terry pratchett (2002)
49. why be happy when you could be normal? – jeanette winterson (2011)
50. oryx and crake – margaret atwood (2003)
51. brooklyn – colm tóibín (2009)
52. small island – andrea levy (2004)
53. true history of the kelly gang – peter carey (2000)
54. women & power – mary beard (2017)
55. the omnivore’s dilemma – michael pollan (2006)
56. underland – robert macfarlane (2019)
57. the amazing adventures of kavalier and clay – michael chabon (2000)
58. postwar – tony judt (2005)
59. the beauty of the husband – anne carson (2002)
60. dart – alice oswald (2002)
61. this house of grief – helen garner (2014)
62. mother’s milk – edward st au-n (2006)
63. the immortal life of henrietta lacks – rebecca skloot (2010)
64. on writing – stephen king (2000)
65. gone girl – gillian flynn (2012)
66. seven brief lessons on physics – carlo rovelli (2014)
67. the silence of the girls – pat barker (2018)
68. the constant gardener – john le carré (2001)
69. the infatuations – javier marías (2011)
70. notes on a scandal – zoë heller (2003)
71. jimmy corrigan: the smartest kid on earth – chris ware (2000)
72. the age of surveillance capitalism – shoshana zuboff (2019)
73. nothing to envy – barbara demick (2009)
74. days without end – sebastian barry (2016)
75. drive your plow over the bones of the dead – olga tokarczuk (2009)
76. thinking, fast and slow – daniel kahneman (2011)
77. signs preceding the end of the world – yuri herrera (2009)
78. the fifth season – n.k. jemisin (2015)
79. the spirit level – richard wilkinson and kate pickett (2009)
80. stories of your life and others – ted chiang (2002)
81. harvest – jim crace (2013)
82. coraline – neil gaiman (2002)
83. tell me how it ends – valeria luiselli (2016)
84. the cost of living – deborah levy (2018)
85. the god delusion – richard dawkins (2006)
86. adults in the room – yanis varoufakis (2017)
87. priestdaddy – patricia lockwood (2017)
88. noughts & crosses – malorie blackman (2001)
89. bad blood – lorna sage (2000)
90. visitation – jenny erpenbeck (2008)
91. light – m john harrison (2002)
92. the siege – helen dunmore (2001)
93. darkmans – nicola barker (2007)
94. the tipping point – malcolm gladwell (2000)
95. chronicles: volume one – bob dylan (2004)
96. a little life – hanya yanagihara (2015)
97. harry potter and the goblet of fire – j. k. rowling (2000)
98. the girl with the dragon tattoo – stieg larsson (2005)
99. broken glass – alain mabanckou (2005)
100. i feel bad about my neck – nora ephron (2006)
Sözlük yazarlarının ilgili yorumları
bu tarz listeler her alanda yapılıyor. ekşi sözlük'te de örneklerini gördük zaman zaman. bu başlıkların altındaki girdiler çoğunluk olarak, "liste şöyle eksik", "listede şu kitap varsa zaten çöp" şeklinde. neye ve kime göre yapıldığını bilmiyoruz. alanında yetkin kişilere veya belli bir gruba oylatılıyor, anketi yapılıyor olabilir ya da istatistiki olarak farklı kitlelerce aynı yoğunlukta ilgi gördüğü tespit edilen eserler, farklı kesimlerden kişilere hitap etmesi göz önüne alınarak insanları ortak bir paydada buluşturuyor diye listelere girmiş olabilirler.
"bir yerde herkes aynı şeyi düşünüyorsa, hiç kimse bir şey düşünmüyordur" sözüne binaen işe yaramaz olarak nitelendiriyor da olabilirsiniz bunları bilemiyorum lakin bu her durumda geçerli olacak olsa, klasikler diye bir şey olmazdı. kaldı ki her insana farklı bir şey düşündürebilir okunan, izlenen, dinlenen şey.
sapiens'e histerik ve benzeri şeyler söyleyenlerin var olmasıyla birlikte, gözlerim listede direkt onu aradı ve şaşırmadılar.
aynı şekilde harry potter ve ejderha dövmeli kız'ı görmek beni sevindirdi örneğin. "potter mı?! wtf?!!" diyen de çıkacaktır mesela ama kesinlikle bir neslin kendisiyle büyüdüğü ve nefessiz okuyup yenilerini sabırsızlıkla beklediği, yüzlerce dile çevrilen, dünyanın neresine giderseniz gidin üzerine konuşup, insanlarla kaynaşmanızı sağlayan bir seri, evren hatta kültür dahi diyebiliriz. hakeza star wars, lotr da mesela. popüler kültürü ben de zaman zaman, belki çoğu zaman eleştiriyorum ama her öğesi kötüdür diye de bir şey yok sonuçta.
21. yüzyılın ilk çeyreği daha dolmamışken yayınlanan birçok liste var ve bunların geçerliliği tabii ki bulunduğumuz seneyle sınırlı ki öncesinde de tüm zamanların en iyi kitapları başlığı altında birçok liste yapılmış. bu da bize tercihlerin belli ölçeklere göre nasıl değiştiğini de göstermekte...
bu listedeki non-fiction kitapları can sıkıcı. mesela tanrı yanılgısı'nın neresi iyi yahu? naomi klein'ın şok doktrini kitabı baştan sona çarpıtma, delil yaratma, bağlam dışına çıkarmayla dolu, akademik dürüstlüğün d'si yok ki johan norberg bunları ortaya çıkarınca kem küm etmekten başka bir şey yapmamıştı naomi klein. böyle bir kitap alınır mı bu listeye kardeşim?
piketty'nin yirmi birinci yüzyılda kapital'i ağır veri içermesi dışında neden "en iyi" kitap olarak addedilmiş? çok fazla sükse uyandırması dışında bir olayı var mı? kaldı ki piketty'nin kitabına şüpheyle yaklaşmak için iyi nedenler var. (bu arada benden duymuş olmayın da, piketty yeni bir kitap üzerine çalışıyormuş şeklinde duyumlar aldım.) kurgu dışı kitaplarda sadece harari'ninkini okumadığım için ona bir şey diyemeyeceğim ama ben 50 tane bunlardan daha kaliteli kitap sayarım 2000'den sonra yazılmış. acaba kurgu kitap seçimleri bu kadar baştan savma mı merak etmiyor değilim...