Tarih Boyunca Neden Güldüğümüze Dair Ortaya Atılan Teoriler
mizah, şaka ve gülmek konuları hep ilgimi çekmiştir. özellikle bir şeye neden güldüğümüz neye göre güldüğümüz konularını merak etmişimdir. kendime göre bulduğum bir cevap vardı ancak bunu açıklayan bilimsel teoriler de varmış. bunlar da şu şekilde:
1. üstünlük teorisi (superiority theory)
bana pek de olası gelemeyen bu teori, aristo ve platon gibi filozoflar tarafından binlerce yıl önce ortaya atılıyor. buna göre insanlar, diğerlerinin başına gelen talihsizliklere gülüyorlar ve mizah da buradan çıkıyor. thomas hobbes da yine bu teoriyi destekleyenler arasında bulunuyor.
2. rahatlama teorisi (relief theory)
rahatlama teorisi, sigmund freud tarafından ortaya atılıyor ve bu teoriye göre gülme eylemi, gerilimden kurtulmamız ve psişik enerjiyi çıkarmamızı sağlıyor. bu teorinin destekçilerine göre artan gerginlik, tüm komik olayların doğasında bulunuyor ve gülme eylemiyle bu gerginlik salınıyor. ayrıca bu teori, diğer birçok teorinin dayanak noktası oluyor.
3. uyuşmazlık teorisi (incongruity theory)
benim de en çok aklıma yatan teori olan uyuşmazlık teorisi, uyumlu olmayan konseptler ve beklenmedik sonuçların bize komik geldiğini söylüyor. bu teoriye göre biz, beklentimizden farklı sonuçlanan olaylara gülüyoruz. özellikle yazılı şakalarda bu konseptin geçerli olduğu düşünülüyor.
4. benign violations theory
konuyla ilgili yeni geliştirilen teorilerden bir tanesi ve önceki teorilerin hepsini tek bir çatı altında topluyor. bu teori, tüm mizahın üç gerekli durumdan ortaya çıktığını söylüyor. onlar da şu şekilde
i. bir norm ihlalinin olması
ii. ihlali olduğu yerde 'iyi huylu' ve 'güvenli' bir bağlamın olması.
iii. ilk iki maddenin eş zamanlı olarak anlamlandırılması.
gülmek, özellikle de arkadaşla ya da sevilen birisiyle gülmek taklit edilemiyor. yapılan bir araştırmada katılımcılara, eş zamanlı gülme sesleri dinletiliyor ve bunlardan hangilerinin arkadaş olduğunun tahmin edilmesi isteniyor. tahmin edilebileceği gibi katılımcılar, sadece gülme seslerini dinleyerek henüz tanışmış olanlarla uzun zamandır arkadaş olanları net bir şekilde ayırt edebiliyor.
bunun yanında gülmek, vücudun daha fazla oksijen almasını sağlıyor, mutluluk hormonu olarak bilinen endorfinin salgılanmasını artırıyor. yani gülmek, daha sağlıklı olmamızı bile sağlıyor diyebiliriz. ben de zaten beni güldüren kadınlardan hoşlanırım.