KÜLTÜR 18 Ocak 2024
25b OKUNMA     225 PAYLAŞIM

Tanrının Gücünün Fiziksel Tezahürü Olduğu Söylenen Gizemli Ahit Sandığı Nerede?

Tevrat'ta detaylı bir şekilde tarif edilen, içinde On Emir tabletlerinin saklandığı Ahit Sandığı'nın akıbetine dair ne biliyoruz?

yahudi ve hıristiyan geleneği ahit sandığı'nı tanrı'nın varlığının ve yüce gücünün fiziksel tezahürü olarak sunar. eski israilliler sandığı savaşa götürmüş ve bütün şehirleri dize getirmişlerdir.

sandık o kadar kutsaldı ki ona dokunmak anında ölüm anlamına geliyordu. yeruşalim'deki tapınak'ın en kutsal odasına konulduktan sonra, sadece baş kâhin yılda sadece bir kez onun huzuruna çıkabilirdi.

sonra babil m.ö. 6. yüzyılda kudüs'ü yağmaladı ve sandık ortadan kayboldu.

o zamandan bu yana geçen binlerce yıl içinde sandık'ın akıbeti tarih okuyucularını şaşırtmıştır.

belki de en ünlüsü, steven spielberg'in gişe rekorları kıran indiana jones filmi raiders of the lost ark'a (1981) ilham vermesidir.

ark'ın gerçek yerini bulmak için muhtemelen maceracı bir arkeolog ve gizli naziler gerekmiyor, ancak ark'ın son dinlenme yeri hakkında ne biliyoruz?

sandık hakkındaki en bilinen teorilerden biri etiyopya'nın 14. yüzyıldaki ulusal destanı kebra negast ile bağlantılıdır. bu anlatıya göre saba melikesi m.ö. 10. yüzyılda kudüs'te kral süleyman'ı ziyaret etmiş ve eve dönüş yolculuğunda ondan bir oğlu olmuştur.

menelik adındaki oğulları reşit olunca kudüs'e geri dönmüştür. menelik sonunda annesinin yanına dönmeyi tercih etse de, süleyman onunla birlikte yahudi soyundan bir topluluk gönderdi.

ancak süleyman'ın ya da menelik'in haberi olmadan, kudüs'ten ayrıldıkları için hayal kırıklığına uğrayan bu yoldaşlar bir tür hatıra almaya karar verdiler: ahit sandığı. süleyman'ın kutsal gemiyi geri alması için artık çok geçti. menelik ahit sandığı'nı beraberinde aksum şehrine götürdü ve yanında ahit sandığı olduğu halde daha sonra etiyopya imparatorluğu'na dönüşecek olan çevredeki birçok bölgeyi fethetti.

kebra negast ve onun sandıkla ilgili anlatısı etiyopya'nın ulusal tarihinin önemli bir parçasıdır. pek çok bilim adamı artık metnin uydurma olduğuna inansa da, etiyopya'nın solomonik hanedan olarak adlandırılan orta çağ kralları menelik ve süleyman'ın soyundan geldiklerini iddia ediyorlardı.

bu hanedan 1974 yılına kadar hüküm sürdü ve incil'deki bağlantıları imparator haile selassie ı'in 1931 ve 1955 anayasalarında kodlandı.

etiyopya hükümetinin yanı sıra, ülkenin en büyük dini mezhebi olan etiyopya ortodoks tewahedo kilisesi, kebra negast'ı meşru hıristiyan tarihi olarak görüyor.

kilise liderlerine göre, ahit sandığı yüzyıllardır aksum'daki aziz mary of zion kilisesi'nde yakından korunmaktadır. aksum'un baş rahibi bile onun dinlenme odasına giremez.

sandığın tek koruyucusu, ölene kadar kutsal topraklardan ayrılamayan bakire bir keşiştir. yine de sandık'ın etkisi tüm etiyopya ortodoks dünyasında hissedilmektedir.

kiliselerinin her biri, sandık'ın kutsal bir kopyası olan kendi tabotuna ev sahipliği yapmaktadır. tabotlar qeddest qeddusan'da ya da kutsalların kutsalı'nda tutulur ve yalnızca festivaller ve ihtiyaç zamanlarında dışarı çıkarılır. gerçekten de her bir tabot sanki sandık'ın kendisiymiş gibi saygı görür.

etiyopya ortodoksluğunun ayrılmaz bir parçası olmasına rağmen, sandık'ın aksum'daki sözde muhafızlığının doğası, kilisenin sahiplik iddiasını doğrulanamaz hale getirmiştir.

çoğu tarihçi, eğer varsa, 3,000 yıldan daha eski olan bu kalıntının ya zamanla parçalandığını ya da yok edildiğini düşünmektedir. ancak bu da sadece bir spekülasyon.

birçokları için sandık'ın nihai kaderi büyüleyici ve belki de çözülemez bir gizem olmaya devam ediyor.