Spotify'dan Yasal Müzik Dinlemek, Sevdiğiniz Sanatçıya Hakkını Vermenizi Sağlıyor mu?
sweet child o' mine şarkısının spotify'da 1 milyar dinlenmeye ulaşması üzerinden başlayalım
şarkıyı üreten guns n roses'ın 1 milyar stream karşılığında aldığı para yaklaşık 3 milyon dolar.
spotify'ın kurulduğu 2006 yılından beri 15 yılda bu tek şarkının geliri 3 milyon dolar. 15'e böldüğümüzde 200.000 dolar yıllık bir para tutuyor. tabii ki, spotify'da milyar dinlenen adamın yegane geliri spotify üzerinden olmayacaktır. konseri var, reklamı var, satışı var tişörtü var evet, ama "ben bestelerimi yayınlayayım, spotify'dan telif alayım" diyen arkadaşların bu rakama iyi bakmalarında fayda var.
"abi yıllık 200.000 dolar bana iyi ya" diyeceksiniz de, spotify'ın telif ödemesinin ülkelere göre olduğunu hatırlatayım. yani amerikalı bir dinleyiciden gelen gelirle türk bir dinleyiciden gelen gelir aynı değil. çünkü amerikalı 10 dolar ödüyor (80 lira) türk burada 20 küsür lira ödüyor aylık. gelir paylaşımı da ona göre. tarkan'ın 1 milyar dinlenmesi 3 milyon dolar yapmayacak yani, dinleyicilerin ödediği aylık ücrete göre oranlanacak. kendi dinlenme sayılarım ve karşılığında hak kazandığım parayı hesapladığım takdirde stream başına 0.00112 dolar kazanıyor türkiye'de türkçe müzik yapan birisi. 1 milyon dinlense alacağı para 1.120 dolar. 10.000 lira civarı yani. net söyleyeyim, prodüksiyonu profesyonellere yaptırılan tek şarkının zaten maliyetini belki kurtarır. buna pr bütçesi dahil değil.
özetle indie olarak albüm yayınlamak isteyen, bestesini kaydedip bu ortamlarda yayınlamak isteyenlerin spotify'dan gelir beklentisi olmasın hiç. burası artık bir kartvizit. müzik üreten birisi olarak "var mısın"a "evet" diyebilmek için kullanılması gereken bir platform.
takip ettiğim, indie denebilecek yurt dışı sanatçıların grupların yöntemi canlı konser-online konser ve patreon, buy me a coffee-twitch donation tarzı şeylere yönelmiş durumda. ek olarak tabii ki bir de merchandise var. dropshipping yöntemiyle t-shirt, kahve fincanı, plak vs satıyorlar.
o ülkenin (yıllık) asgari ücretini kazanabilmek için spotify, tidal, youtube, apple music gibi mecralarda kaç kez stream edilmeniz gerektiğini gösteren tablo
elbette bu rakamlar youtube'un, spotify'ın vs ödediği rakamlar. bunun vergisini düşüyorsunuz eğer bağımsız sanatçı iseniz.
eğer arada plak şirketi varsa sözleşmenizde streaming haklarını %99 plak şirketine devretmiş olduğunuz için para plak şirketine gidiyor (size verilen pay sözleşmenizde yazan pay - yeni sanatçılar için genelde streaming haklarının tamamını plak şirketine aktarıyorsunuz). plak şirketleriyle anlaşma yapan ve bu işten zararlı çıkan arkadaşlarıma bu rakamları gösterdiğimde "ama plak şirketinin youtube kanalında yayınlanmasaydım o streamleri de elde edemeyecektim" bahanesiyle geliyorlar. bu doğru - ancak aslında stream edilmiş olmaları dinlendikleri manasına gelmiyor. birçok insan atıyorum netd muziğin youtube kanalına abone ve kanalı evde, dükkanda vs radyo niyetine açarak izliyor. artık kanalda ne varsa arkada çalıyor. özellikle "ahmet yılmaz - aşk" diye sanatçı ismi ve şarkı ile aramaya yaparak dinleyenlerin sayısı netd muzik abonelerinin arkada açıp çalmasına kıyasla çok az. ama bu az sayıdaki insanın sanatçıya konser bileti olarak dönüşü çok daha fazla. benim argümanım da "konserine gelip sana para kazandırmayacak ve stream parasını plak şirketine veren dinleyici ha var ha yok, senin için bir şey fark etmiyor."
geriye kalan tek fark sanal bir "layk" veya "view" sayısı. e derdin sadece "x milyon view" ise onu da blackhat marketing forumlarında çok daha ucuza alabiliyorsun. plak şirketiyle muhatap olmak için hiçbir geçerli sebep yok.
"spotify, müzisyenlere haklarını vermemizi sağlayan bir oluşum" cümlesi biraz iddialı
tek bir şarkı yayınlanmak yılların birikimi, enstrüman veya şarkı söylemesinde uzmanlaşma, yaratıcı süreçler, yine başka uzmanlarla (teknik, müzisyen) iş birliği ve maliyetleri karşılamayı gerektirir. bunu gerçekleştirmek için harcanan zamanın fırsat maliyetini saymıyorum.
müzisyenin bu süreç sonunda elde ettiği gelir şarkıyı çalma başına 0.0032 cent civarı. yani adamın türkiye'de asgari ücret kazanabilmesi için 75.000 kez dinlenmesi lazım. asgari ücretle alabildiği şey 16 paket takım gitar teli, ya da 20 tane kablo. veya belki 2 tane mikrofon.
müzisyene hakkını vermek istiyorsanız konserine gideceksiniz arkadaşlar. bunun başka çıkar yolu yok. konser hala müzisyenlerin ilk -ikinciyi 10'a katlayan- gelir kaynağı.