Sperm Nedir ve Nasıl Oluşur?
testislerde üretilen erkek üreme hücresi spermin oluşumu ergenlik döneminde, spermatogenez ile testislerde gerçekleşir. doğum sonrası skrotuma (testis torbası) inen testisler içerisinde yer alan (testislerin skrotuma inmesi sperm yapımı için önemlidir çünkü spermler vücut sıcaklığında üretilemez) seminifer tüpçüklerde sertoli, leyding ve sperm ana hücreleri bulunur.
hipofiz bezi'nin ön lobundan salgılanan folikül uyarıcı hormon'un sertoli hücrelerini uyarmasıyla sperm üretimi başlar. seminifer tüpçüklerde oluşan spermlerin döllenme ve hareket yeteneği yoktur. sertoli hücreleri spermlerin beslenmesini ve korunmasını sağlar. spermler seminifer tüpçüklerden epididimis kanallarına geçer ve bu kanallarda yaklaşık 20 gün tutularak olgunlaşır, hareket ve döllenme yeteneği kazanır. spermatogonyumdan hareketli sperm oluşuncaya kadar geçen zaman ortalama 65-75 gün aralığındadır. sağlıklı yetişkin bir ergin bireyde günde yaklaşık 3 milyon spermatogonyum bu sürece başlamaktadır.
spermlerin hareket etmelerine ve beslenmelerine yardımcı olan seminal sıvıyı üreten bezler prostat bezi, seminal veziküller ve cowper bezidir. idrar ve sperm atılımının tek açıklıktan gerçekleşmesi nedeniyle iki ayrı sıvının birbirlerine karışmasını önleyen yapı, idrar kesesinin hemen altında üretrayı sararak yerleşmiş olan prostat bezidir. sperm çıkışı sırasında prostatı çevreleyen kaslar kasılır ve idrar kesesi baskılanarak idrar çıkışı önlenir.
bazik yapıya sahip olan sperm, üç kısımdan meydana gelir. baş, boyun ve kamçı.
başın uç kısmında akrozom bulunur. akrozom sindirim enzimleri içeren bir kesecektir ve yumurta hücresinin zarını eritmekle görevlidir. (emil michel cioran'ın "sperma saf haliyle hayduttur" sözlerini şimdilerde daha manidar karşılıyorum) spermin boyun kısmında mitokondriler bulunur ve mitokondrilerin ürettiği atp enerjisi kamçı yapısındaki mikrotübüller tarafından kullanılarak hareket sağlanır.